Nederlands
lid IS-cel al
in oktober
opgepakt
Een controversieel en groot schrijver
1927-2015
4 IN HET NIEUWS
ROTTERDAM - De Nederlandse ver
dachte die betrokken zou zijn bij
een gisteren in Marokko opgerol
de terreurcel, moet vandaag voor
de rechter verschijnen in Rotter
dam. Het gaat om de 27-jarige Mo-
hamed B., die verdacht wordt van
voorbereiding van een aanslag op
de politie. Dat heeft het Openbaar
Ministerie gezegd. Het gaat om
een pro-formazitting.
B. werd al in oktober opgepakt.
Volgens de AIVD probeerde hij
aan een wapen te komen om een
aanslag te plegen. In een schrift
schreef de verdachte ook een re
cept voor een bom en een eed van
trouw aan de leider van Islamiti
sche Staat. Bij het recept voor de
bom stond 'Meng goed en gooi
het tegen de dingen die snel voor
bijkomen. Bijvoorbeeld: een auto
van de afvallige politie of een au
to van het tirannieke leger. Als
God het wil'. In het schrift stond
ook een brief aan het Nederland
se volk en de regering: „Deze
brief is van de volgelingen van de
Islamitische Staat aan de Neder
landse regering. Als zij deelneemt
aan de duivelse coalitie tegen de
staat bij Allah dan zullen uw
dagen zwart zijn."
De Marokkaanse autoriteiten
meldden gisteren het oprollen
van de IS-cel. De vijf leden van
die groep zouden aanslagen heb
ben beraamd op tegenstanders
van IS in Marokko. Ze zouden in
tensief contact hebben onderhou
den met de verdachte in Neder
land.
Günter Grass
Niet alleen de Nederlandse
naoorlogse literatuur ken
de een Grote Drie (Her
mans, Reve en Mulisch). Ook
Duitsland had zo'n drieman
schap: Heinrich Boll, Siegfried
Lenz en Günter Grass. Van deze
drie is nu ook de laatste overle
den. Grass, die in 1999 de Nobel
prijs voor de literatuur ontving,
stierf gisteren op 87-jarige leeftijd
in Lübeck.
De schrijver, dichter en beeldend
kunstenaar Grass roerde zich het
luidst in het politieke debat. In
2007 zorgde hij voor veel ophef
bij de publicatie van zijn memoi
res Beim Hauten der Zwiebel (De
rokken van de ui), waarin hij be
kende dat hij als 17-jarige bij de
Waffen-SS was ingedeeld. Hem
werd niet zozeer verweten dat hij
daarin 'een paar maanden' had ge
diend, maar wel dat hij er als 'het
linkse geweten van de natie' de
cennia over had gezwegen.
De Tweede Wereldoorlog loopt
als een rode draad door Grass'
werk. De oorlog was voor hem als
jongen even avontuurlijk als gru
welijk. „Het verschrikkelijke was
dat kinderen in Duitsland gefasci
neerd werden door de esthetica
van wapens", zei hij over de nazi-
propaganda waarmee de jeugd
werd vergiftigd. „Dus ben ik als
een idioot tot op het laatst in de
eindoverwinning blijven gelo
ven." De omslag kwam na het
eind van de oorlog, zei hij in een
vraaggesprek enkele jaren gele
den. „Alles lag in puin, ik wist
niet waar mijn ouders waren. Het
was een ramp en ik heb me op
nieuw moeten oriënteren."
In 2012 kreeg Grass een storm van
kritiek over zich heen naar aanlei
ding van een klaagdicht over de
'ongecontroleerde atoommacht'
Israël, dat hij een gevaar voor de
wereldvrede noemde. Hij wilde
een taboe doorbreken, zei hij, met
als resultaat dat hij tot zijn grote
ontzetting voor antisemiet werd
versleten en door Israël tot perso
na non grata (ongewenst per
soon) werd verklaard.
Grass (Danzig, 16 oktober 1927)
groeide op in een koopmansgezin
met een katholieke moeder en
een lutherse vader. De soldaat
Grass werd op 8 mei 1945 in
Mariënbad gevangengenomen,
waar hij tot 24 april 1946 in een
Amerikaans krijgsgevangenen
kamp verbleef. Kort daarna begon
De Tweede Wereldoorlog
was voor Günter Grass
als jongen even avontuurlijk
als gruwelijk
hij met een studie tekenen en
beeldhouwen.
En hij begon te schrijven. Grass
maakte weldra naam met zwarte
fabels waarmee hij een 'vergeten
kant' van de Duitse geschiedenis
Hoogtepunt is zijn Danzig-
trilogie, waarvan de
roman Die Blechtrommel
het beroemdste deel is
liet zien. Hoogtepunt daarin is
zijn Danzig-trilogie, waarvan de
roman Die Blechtrommel (De blik
ken trommel, 1959) verreweg het
beroemdste deel is. In dit monu
mentale boek vertelt Oskar Matze-
rath over de opkomst, ondergang
en de nasleep van het nazisme in
Danzig. Die 'bewust' kleine trom
melaar, het alter ego van Grass,
weigert te groeien om zich zo af
te zetten tegen de schijnheilige
wereld van de volwassenen. Niet
alleen het boek werd klassiek, ook
Die Blechtrommel als film (in
1979), geregisseerd door Volker
Schlöndorff.
Grass was een uitzonderlijk schrij
ver met een verbluffende verbeel
dingskracht. Hij was een barokke
verteller, geïnspireerd door Fran
cois Rabelais en verwant met ma-
gisch-realisten als Gabriel Garcia
Marquez. Hij inspireerde op zijn
beurt schrijvers als John Irving.
Na de productieve jaren zestig en
zeventig ging het bergafwaarts.
Dieptepunt was Ein weites Feld
(Een gebied zonder eind, 1994). Het
werd door lezers en critici matig
ontvangen. De toekenning van de
Nobelprijs in 1999 zorgde voor
een herontdekking van zijn werk
en een opleving van zijn literaire
aspiraties.
Zijn laatste boek, Grimms Wörter,
verscheen in 2010. Het is een lief
desverklaring aan de Duitse woor
denschat, gebaseerd op het in 1838
door de gebroeders Grimm begon
nen en in i960 voltooide
Deutsches Wörterbuch. Tegelijk is
het zijn ode aan het gedeelde en
herenigde Duitsland.
'Unsere Hollandische
Naar schatting tienduizend Pegida-aanhangers luisterden naar de toespraak van Geert Wilders in Dresden, foto Sebastian Kahnert/EPA
door Nico de Boer
Schrijver en beeldend kunstenaar Günter Grass in 2010 bij de opening van
zijn tentoonstelling Hundejahre in München. foto Sven Hoppe/EPA
