r"
Omega 3
18 GEZOND
VOEDING
Frank van Berkum
Deense onderzoekers on
derzochten veertig jaar
geleden het eetpatroon
van de Eskimo's op
Groenland. Omdat Eskimo's bijna
geen hartinfarcten kregen, ver
moedden de onderzoekers dat
hun voeding hen beschermde te
gen hart- en vaatziekten. Eski
mo's eten voornamelijk dierlijke
producten (vis) en weinig groen
ten en fruit. De onderzoekers von
den dat Eskimo's veel minder ver
zadigde vetten in hun voeding
hadden en veel meer van de on
verzadigde vetten omega 3.
Omega 3 is het vloeibare vet dat
vooral in vette vis zit. En omdat
omega 3 ook in het laboratorium
veel gezondheid bevorderende as
pecten bleek te hebben, leek het
erop dat het geheim van de Eski
mo's was ontrafeld. En inder
daad, de jaren daarna verscheen
het ene na het andere onderzoek
waarin steeds weer naar voren
kwam dat viseters 10 tot 20 pro
cent minder hart- en vaatziekten
hadden of kregen. Je moet daar
voor wel minstens één tot wel
vijf keer per week vis eten.
Ook voor mensen die geen vis
lusten, was er goed nieuws: ome
ga 3 kon perfect in pillen worden
gestopt. De visoliecapsules vlo
gen als zoete broodjes de toon
bank over. Ook ik schreef ze voor
aan mijn patiënten met hart- en
vaatziekten. Want wat is mooier
dan een natuurlijk product dat
hartinfarcten kan voorkomen en
dus mensenlevens redt?
Maar het omega 3-sprookje kreeg
een hele nare wending toen een
groot Nederlands onderzoek
waarin duizenden mensen extra
omega 3 hadden gekregen, werd
gepubliceerd. De onderzoekers
hadden patiënten na hun hartin
farct gevraagd om veertig maan
den lang margarine uit een kuip
je te gebruiken. In het kuipje zat
óf gewone margarine óf margari
ne met extra omega 3. De deelne
mers wisten zelf niet of ze de ge
wone of de omega 3-margarine
gebruikten. Aan het eind van het
onderzoek bleek dat de omega
3-gebruikers net zo veel hartin
farcten kregen als de gebruikers
van gewone margarine. Dat was
een enorme teleurstelling, want
het leek zo mooi om met een een
voudig smeerseltje op je brood
een nieuw hartinfarct te voorko
men.
Vanaf dat moment ben ik ermee
gestopt omega 3-visoliecapsules
te adviseren ter preventie van
een hartinfarct.
Nu wordt het omega 3-sprookje
nog grimmiger. Nederlandse on
derzoekers ontdekten recent dat
de kankers van muizen resistent
werden tegen de chemokuren als
zij ook omega 3 kregen toege
diend (zie ook korte berichten
hiernaast, red.). Bij mensen is dat
overigens nog niet met zekerheid
vastgesteld, maar toch waarschu
wen de onderzoekers voorzichtig
te zijn met omega 3-visoliecapsu-
les bij kankerpatiënten.
Zo zie je maar, hoe moeilijk en
verwarrend onderzoek naar voe
ding en gezondheid kan zijn.
Maar zo is de wetenschap. Pas na
lang zoeken, komt de waarheid
boven water.
Openlijke seks en intimi
teit met anderen dan je
partner? Als er in Neder
land aandacht voor is,
dan wordt dat eigenlijk al
tijd neergezet als een be
zigheid voor freaks. Denk
aan de parenclubs in het tv-programma
Jambers, vol dikke mensen in kleine billen-
koordjes. Of aan de roman en tv-serie Nieu
we Buren van Saskia Noort, waarin partner
ruil verschillende deelnemers uiteindelijk
zelfs het leven kost. Monogamie is in onze
cultuur de norm; vrijwel iedere Hollywood-
film is gebaseerd op dat concept.
Maar geldt die norm in de praktijk ook
echt? De cijfers lijken een ander verhaal te
vertellen. Volgens het beschikbare onder
zoek erkent 25 procent van de mannen én
vrouwen in ons land weieens te zijn
vreemdgegaan. In de VS ligt dat percentage
Monogamie is de officiële
norm in onze maatschappij.
Maar in de praktijk houden
veel mensen zich daar niet aan.
Stiekem, of openlijk, vrijen ze
weieens met iemand anders
dan de eigen partner.
nog hoger. Daar geeft 60 procent van de
mannen en 50 procent van de vrouwen aan
weieens seks met een ander te hebben ge
had tijdens hun huwelijk.
De meeste relaties in de westerse wereld,
concludeert de Britse relatietherapeut en
wetenschapper Meg Barker uit deze gege
vens, zijn in werkelijkheid helemaal niet
zo monogaam. Maar omdat vreemdgaan
een taboe is en daarom over het algemeen
stiekem gebeurt, komt de ontdekking
meestal als een enorme schok. Affaires lei
den vaak tot het einde van het huwelijk of
in elk geval tot veel verdriet.
In haar recente boek Rewriting the rules
('Het herschrijven van de regels') pleit Bar
ker daarom voor een andere omgang met
de spanning die iedere relatie in meer of
mindere mate kent tussen de behoefte bij
iemand te horen en de behoefte aan vrij
heid. Tussen het aanhoudende seksuele
vuurwerk dat wij van een relatie verwach
ten en de gewenning die ontstaat door het
dagelijks bij elkaar zijn. Zij hamert op het
belang van open communicatie tussen part
ners over dit soort zaken. Niet omdat poly
gamie in haar ogen beter of slechter is dan
monogamie, maar omdat het belangrijk is
om je verwachtingen op elkaar af te stem
men en teleurstellingen te voorkomen.
Bedenk daarbij, onderstreept Barker, dat
monogamie minder 'natuurlijk' is dan je
zou denken. Van de meer dan 4.000 soor
ten zoogdieren doen maar enkele tiental
len aan paarvorming. De Amerikaanse we
tenschapper Roger Rubin keek naar 238 cul
turen op de wereld en ontdekte dat maar
43 daarvan monogaam zijn. Uit weer ander
onderzoek blijkt dat de eeuwige romantiek
die westerlingen van een huwelijk ver
wachten een tamelijk recente uitvinding
is. Tot de 18e eeuw trouwde je met iemand
omdat je ouders dat graag wilden, omdat je
een dak boven je hoofd nodig had of om an
dere praktische redenen.
Het werkt in de praktijk het beste, schrijft
Barker, als je tot op zekere hoogte 'onder
handelt' binnen je relatie. Dat kan over van
alles gaan, want iedereen is anders. Het
kan al heel bevrijdend werken als er ruim
te is voor vriendschappen met mensen van
het andere geslacht, die sommige partners
als heel bedreigend ervaren. Voor veel man
nen kan het een bevrijding zijn als zij niet
hoeven te verzwijgen dat zij porno kijken.
Veertigers Tim en Saskia praatten eerlijk
over dit soort zaken toen zij elkaar leerden
kennen. Tim: „Ik vertelde haar dat ik in eer
dere relaties altijd was vreemdgegaan. Ik
deed dat heel openlijk; als het aan mij ligt
doet iedereen op deze wereld lekker waar
Dr. Frank van Berkum is internist.
door Johanneke Stolk