Moeder van terrorist
vergoelijkt niemand
KflCHUP
WOlftN
WH
Fijnzinnig met
peilloze dieptes
DIZZIE 27
Kanshebbers voor
Gouden Lijst 2015
Lees en schrijf zelf
verhalen op Dizzie.nl
En weer siert het portret van een
bekende Vlaamse actrice het om
slag van een boek met een (to
neeltekst van Tom Lanoye.
Eerder dit jaar speelde Frieda Pit-
toors de rol van koningin Lear in
Lanoye's vrije variant op een van
Shakespeare's grootste stukken.
Ze keek de lezer vanaf het boek
vorsend aan.
Nu staat Viviane De Muynck op
de achterkant van GAZ. Pleidooi
van een gedoemde moeder, de novel
le die Lanoye heeft geschreven op
basis van zijn eigen toneelstuk,
dat aanstaande vrijdag in Tielt in
première gaat bij Theater
Malpertuis.
De datum en de plaats
zijn niet willekeurig geko
zen. Vrijdag 17 april is het
honderd jaar geleden dat
in Tielt de eerste gasaan
val in de geschiedenis
plaatshad. In het tweede
jaar van de Eerste Wereld
oorlog, die in België
groots wordt herdacht.
Het was de eerste gasaan
val, door de nazi's. Vijf da
gen later, bij leper, wer
den bij een nieuwe aanval
naar schatting 1.150 solda
ten van een Franse divisie
gedood. Een kwart daar
van was Algerijns.
Zo vallen de tijden sa
men.
We kunnen het wel aan
Lanoye overlaten om lij-
nen door de geschiedenis te trek
ken. In de novelle GAZ komt een
moeder aan het woord wier zoon
een terroristische aanslag heeft ge
pleegd, ergens 'in het hart van Eu
ropa'. Hij is daarbij in de nasleep
ook zelf gedood.
De gruwelijke feiten kunnen met
enige goede wil uit de monoloog
van de moeder bijeen worden ge
sprokkeld, ware het niet dat fei
ten er niet toe doen.
De moeder vertelt hoe ze haar
zoon alleen moest opvoeden, hoe
hij zich af- en opsloot, steeds va
ker turend op een computer
scherm. Haar zoon, ooit ter we
reld gekomen via een keizersne
de, met wie ze het con
tact verloor tijdens de
puberteit toen de hor
monen hen uiteendre
ven.
De moeder probeert
antwoorden te vinden.
Waarom kwam haar
zoon tot deze daad en
anderen niet?
Ze weet dat ze geen
goed meer kan doen,
maar ook vergoelijkt ze
haar zoons daden niet.
'Had mijn zoon zijn da
den gepleegd in oor
logstijd, en in het uni
form van ons leger? Hij
had een monument ge
kregen', zegt ze, waar
mee Tom Lanoye de ge
schiedenis van een
eeuw overspant.
Zeer indrukwekkend.
De Nederlandse uitgever heeft ge
worsteld met de vraag hoe de titel
te vertalen van de roman Dept. of
speculation van Jenny Offill. Het is
Verborgen beloftes geworden, ver
naast de oorspronkelijke titel dus,
maar toch goed. Beloftes zijn er
veel in deze roman, nog meer
blijft verborgen.
Het verhaal laat zich samenvatten
in één alinea. Hier is een vrouw
aan het woord die tekenen van de
pressie vertoont. Ze doceert Crea
tief schrijven aan een universiteit
en ze schreef ook zelf een roman.
Met haar man heeft ze een doch
ter. Het is een vriendelijke man,
benadrukt ze, maar hij gaat wel
vreemd.
Het zijn deze omstandigheden
die maken dat de vrouw, die in de
roman naamloos blijft, in een luci
de depressie terecht is gekomen.
Zo lijkt het, niets is zeker. Im
mers: veel blijft verborgen. Een ro
man vol peilloze dieptes, 192 blad
zijden oneindigheid.
Jenny Ofïïll laat de vrouw haar
verhaal in fragmenten vertellen.
Ze is bang, verward, maar op an
dere momenten helder en humo
ristisch. Ze diept prachtige passa
ges op bij Kafka, Rilke en Keats
als het gaat over ouderschap. Zelfs
met een oud instructieboek voor
huisvrouwen, van eind negentien
de eeuw, weet ze wel raad. Met de
ze open verwijzingen naar litera
tuur, en door de fragmentarische
vertelwijze, dringt zich de vergelij
king op met het werk van Valeria
Luiselli.
De relatie met haar man is er een
van botsende tegenpolen. Als ze
zijn bedrog merkt, switcht ze van
'ik' naar de derde persoon en
noemt ze zich 'de vrouw'. Om
naar zichzelf te kunnen kijken.
Laatje boek op een
plek achter
om na te
denken
over hun
eigen
leven
MAANDAG 13 APRIL 2015
NOMINATIES
De Gouden Lijst wordt op 15 april uitge
reikt aan de beste jeugdboeken voor 12
tot 15 jaar. Genomineerd is onder meer
Onder de ketchupwolken van Annabel
Pitcher. Nieuwsgierig naar andere nomi
naties? Op Dizzie.nl vind je ze allemaal.
BLOG
Er wordt volop geblogd op Dizzie.nl. Van
leeservaringen, columns en gedichten tot
korte verhalen. Lees het inmiddels drie
delen tellende verhaal De plattelandsprak
tijk, geschreven door een enthousiast Diz-
zie-lid. Of begin een eigen blog!
VAN EIGEN BODEM
door Theo Hakkert
CAZ
Tom Lanoye
64 blz.
Prometheus
10 euro
Bespreek dit boek
zelf op Dizzie.nl
ROMAN
door Theo Hakkert
Jenny Offill - Verborgen beloftes.
Vertaling Roos van de Wardt
192 blz. De Geus, 18,95 euro.
ZWERFBOEKENDAG
is weer Zwerfboekendag! Vandaag la
ten leesliefhebbers hun boeken op de
gekste plekken achter om gevonden te
worden door andere boekenfans. Die
moeten deze lectuur later ook weer er
gens neerleggen. Lees meer op Dizzie.nl
