Sloeberklasse
66
SPECTRUM 15
standplaats Kenia
Frans van den Houdt
Verenigde Naties, net als veel andere
gezinnen in deze stad van 45.000
mensen. Ooit waren er zo'n r.200 tun
nels van Gaza naar Egypte. Het was
de voornaamste levenslijn van de klei
ne kuststrook die door Israël op zee
en aan de grens wordt afgesloten. De
smokkeleconomie, de belangrijkste in
komstenbron van Harnas, tierde we
lig. Sommige tunnels waren zo groot
en geavanceerd dat er vrachtwagens
doorheen konden rijden.
„Ik heb een zus in el-Arish in Egypte.
Soms ging ik bij haar op de thee, door
de tunnels en weer terug op dezelfde
dag," lacht Abdallah. Maar door de
tunnels importeerde Harnas ook gewe
ren en raketten. Tijdens de oorlog
met Israël afgelopen zomer werd de
stad zwaar gebombardeerd. Rondom
het huis zijn diepe bomkraters in een
zanderig maanlandschap daar de stille
getuigen van. „De situatie in Rafah is
nu zeer gespannen, vooral langs de
grens met Egypte. Bijna iedere nacht
wordt erop straat geschoten."
Ook in Beit Hanoun, vlak tegen de
grens met Israël aan de oostkant van
de Gazastrook, is de oorlog nog steeds
zicht- en voelbaar. Dit was het toneel
van de grondinvasie van Israëlische
troepen. Tanks en pantservoertuigen
reden door de akkers. Nu kauwen er
twee kamelen verveeld op wat blade
ren. In de muren van een groot
wit-blauw schoolgebouw aan de rand
van het dorp zitten kogelgaten van
verschillende kalibers, overblijfselen
van de keiharde straatgevechten tus
sen Israël en Harnas.
In de klaslokalen van het schoolge
bouw dat wordt betaald en bestuurd
door de Verenigde Naties wonen
sinds de oorlog tientallen gezinnen
die hun huizen verloren in de strijd.
De meesten praten niet graag.
UNWRA, het onderdeel van de Vere
nigde Naties dat belast is met de hulp
aan de Gazastrook, kwam tijdens de
oorlog meermaals in opspraak omdat
Harnas en andere militante groeperin
gen vanuit VN-gebouwen raketten
zouden hebben afgevuurd. Israël
claimde dat haar vijanden zich ver
scholen achter de VN en dat de organi
satie dit oogluikend toestond.
In een van de schoollokalen zit Nas
ser, een jonge man met een ongetrim-
de zwarte baard en felle uitpuilende
ogen. Hij wijst op drie vrouwen die
op matrassen liggen. Het zijn Nassers
zussen die hier met hun gezinnen wo
nen. Aan de kapstokken, die eigenlijk
voor de jassen van schoolkinderen
zijn bedoeld, hangt nu de was van
drie gezinnen. „Onze huizen zijn ka
pot en we hebben geen geld om ze
weer op te bouwen", zegt een van de
vrouwen. Nasser draagt zijn baard op
de wijze van orthodoxe moslims.
Hoort hij misschien bij Harnas? Hij
verstart en schudt vervolgens boos
met zijn hoofd. „Daar geven we nooit
antwoord op."
En dan is er Gaza-stad, de grootste
stad in dit gebied, waar volgens de
laatste schatting zo'n 1.8 miljoen men
sen wonen. Een stad met meerdere ge
zichten. In het centrum en de rijkere
buurten aan zee wordt de bebouwing
slechts af een toe onderbroken door
een in as gelegde flat of moskee.
Langs de boulevard wordt met het
geld van een sjeik uit het oliestaatje
Qatar een nieuwe autoweg aangelegd.
Vrachtwagens rijden af en aan met
puin en beton. Maar het is improvise
ren, want in de Gazastrook is gemid
deld vijf uur elektriciteit per dag. En
er is telkens op een ander tijdstip
stroom. Bewoners en winkeliers die
het zich kunnen veroorloven gebrui
ken generators om hun computers en
telefoons op te laden en het eten en
drinken te koelen in de vrieskast.
Ondanks deze beperkingen neemt
het gewone leven zijn loop. Er wordt
gewinkeld op de markt, kinderen spe
len in een stadspark. Op de chaoti
sche wegen, er is geen stroom voor de
verkeerslichten, krioelen brommers,
paardekarren en personenauto's door
elkaar. Bij een distributiecentrum
wordt cement voor de wederopbouw
uitgedeeld. Dit gebeurt onder camera
toezicht van Israël, dat bang is dat Ha
mas het cement opeist en gebruikt
voor de bouw van ondergrondse tun
nels om aanvallen op Israël uit te voe
ren.
Tien minuten naar het oosten, in de
wijk Shejaiya, bij de grens met Israël,
is de vernieling enorm. Hier werd da
genlang van straat tot straat gevoch
ten. In de geraamten van gebombar
deerde gebouwen wonen weer men
sen. Met gordijnen en golfplaten im
proviseren ze reparaties aan hun hui
zen. Vocht en tocht zijn de grootste
problemen.
Overal rennen kleine kinderen. Ze
voetballen op een zandvlakte tussen
de bomkraters. Kinderen zijn het wa
re gezicht van Gaza. Meer dan de helft
van de bevolking is jonger dan 21. En
niemand weet eigenlijk hoe met de
kinderen van Gaza nu verder moet.
stuurt. Om Harnas onder druk te zet
ten, vernietigde Egypte de smokkel-
tunnels die van Egypte naar Gaza lie
pen en verwoestte de huizen langs de
grens om een 'bufferzone' rond Gaza
te creëren.
Het raakt Abu Ermana behoorlijk in
de portemonnee. „Toen de tunnels
nog open waren, zag ik mijn familie
nauwelijks", zegt hij, wijzend zijn
broer Handi en 25-jarige zoon Taisir
die met hun gezinnen bij hem in huis
wonen. „We waren allemaal veel te
druk met het werk in de tunnels. Nu
zitten we elkaar de hele dag thuis aan
te kijken."
De familie Abu-Ermana, zo'n 25 men
sen, leeft van voedselbonnen van de
Onze huizen
zijn kapot
en we heb
ben geen
geld om ze
weer op te
bouwen
Afrika zit in de lift'. 'Afrika's mid
denklasse groeit als kool'. 'Met 6
procent economische groei is Ke
nia hét Afrikaanse land van de
toekomst'. Aan dergelijke, door
veelal westerse, op geld beluste zakenlieden geslaak
te kreten moet ik altijd denken als ik 's ochtends in
mijn comfortabele airconditioned fourwheeldrive
langs een eindeloze stoet mannen en vrouwen
scheur, die iedere dag kilometers moeten lopen
naar een plek waar ze voor een paar rotcenten acht
uur lang zwaar werk moeten verrichten. Arme sloe
bers, zoals Ruud Lubbers ze indertijd als Hoge Com
missaris voor de Vluchtelingen noemde.
Die groep groeit als kool. Veel harder nog dan de
middenklasse. Mensen die maar net genoeg geld
hebben om dagelijks één en soms helemaal geen
schamele maaltijd te kunnen nuttigen. Die in een
krotje in een sloppenwijk wonen, zonder stroom,
water en sanitaire voorzieningen.
Maar, werd onlangs jubelend vastge
steld in een internationaal rapport,
die wel allemaal een mobieltje heb
ben! Da's toch maar een mooie ont
wikkeling. Toch?
Gelukkig zijn arme sloebers heel in
ventief. Ze wachten niet totdat de
zich superieur voelende middenklas
se hen een baantje aanbiedt. Ze be
ginnen zelf: in de buitenlucht, onder
de brandende zon. Zoals mijn automonteur, Antho
ny, die in een van Afrika's grootste sloppenwijken,
Kibera, een garage runt. In de droge periode in het
stof en in de regentijd in de modder. Maar hij zorgt
er altijd voor dat mijn auto er pico bello blijft. Daar
om blijf ik Anthony trouw. Bovendien kan hij mijn
klandizie goed gebruiken, want hij heeft een gezin
met vrouw en zes kinderen.
Eerder dit jaar klopte hij aan voor hulp. Hij klonk de
pressief. Zijn zoontje had de basisschool afgesloten
met hoge cijfers en had gehoopt tot een (uitmunten
de) nationale school te worden toegelaten, maar hij
was niet geselecteerd. Alle plaatsen waren naar kin
deren van welgestelde ouders gegaan. Die hoeven
slechts een schoolhoofd te bellen en de deal is be
klonken. Tweede keus was een (minder uitmunten
de) provinciale school, maar het schoolgeld was te
hoog. Een studiebeurs was afgewezen, vertelde hij
beteuterd. Het beschikbare geld was naar gezinnen
gegaan die het eigenlijk niet nodig hadden, maar
mensen in de toewijzingscommissie kenden.
Anthony vroeg of ik kon helpen. Natuurlijk hielp ik
hem, want hij staat ook altijd klaar voor mij. Ik reed
even snel wat deuken in mijn auto die hij er vervol
gens voor een leuk bedragje uithaalde. Binnen no
time had hij het schoolgeld bij elkaar en zijn zoon
tje heeft het inmiddels heel erg naar zijn zin op de
provinciale school, waar hij steeds de beste van de
klas is. Hij zit in ieder geval in de lift.
Soms vloeien de twee werelden samen. Toen ik
laatst naar huis reed, zag ik een Maasai-herder zijn
koeien een dure, lommerrijke buurt injagen, waar
ze zich tegoed deden aan mals gras, fleurige plan
ten, bloemen en struiken. Het was komisch te zien
hoe de bewakers van de villa's in paniek naar bui
ten renden om de beesten te verjagen. In deze buur
ten gaat schoonheid namelijk boven overleven.
ZATERDAG 4 APRIL 2015
Kleine foto geheel boven: Straatbeeld in Gaza-Stad; Grote foto: Kinderen voetballen tussen de kapotgeschoten
huizen; Kleine foto onder: Met geld uit Quatar worden wegen hersteld, foto's Thomas Schlijper
reageren?
spectrum@depersdienst.nl
Vrouw in Beit
Hanoun
