Renessenaar ontdekt oorlogsgroet
op houten paneeltje uit Walcheren
Een komkommer houdt
van lekker veel licht
RTM begint seizoen Wethouder Weststrate Borsele
met stoomtramritten verbijsterd over fiasco Sloeweg
66 Gelukkig heb ik de
verfbrander niet
gebruikt, want dan
had ik de tekst
nooit ontdekt
34 SCHOUWEN-DUIVELAND
OOSTERLAND - Het zonnetje laat
zich weer zien na enkele dagen
somber en ruig weer en dat
maakt tuinder Corné Stouten blij.
Zijn komkommers hebben licht
nodig en daar ontbrak het wat
aan.
In de kassen even buiten Ooster-
land staan de komkommerplan
ten er mooi bij. Aan de lange ran
ken van de planten hangen kom
kommers in alle stadia van
groeien. Van komkommers die
klaar zijn voor de oogst tot gele
bloempjes waar nog een komkom
mer uit moet groeien. „Alleen van
uit de vrouwelijke bloemen
groeien komkommers", legt Stou
ten uit. „Ik heb hier dus alleen
vrouwelijke planten staan."
De komkommers komen als klei
ne plantjes aan. „Ze worden opge
kweekt bij een bedrijf dat daarin
is gespecialiseerd", zegt Stouten.
„Ze komen bij ons aan als ze 35 da
gen oud zijn. Ze zijn dan vijftig
centimeter groot." De jonge kom
kommerplanten worden in sub
straat gepoot en groeien verder.
Als de plant eenmaal bloeit duurt
het momenteel nog vijftien dagen
voor de komkommer geoogst kan
worden. In de zomer is de groeipe
riode korter. Het oogsten gebeurt
met de hand en daarna worden ze
zo snel mogelijk via de verkoopor
ganisatie Greenery naar de super
markten gebracht. „Hoe verser
hoe lekkerder", zegt Stouten. „Dat
merk je echt."
h> Op de akker
Hij probeert zo milieuvriendelijk
mogelijk te werken. Gif komt er
bij hem niet aan te pas. „We telen
maximaal biologisch, maar we
zijn niet biologisch", zegt hij. „In
het uiterste geval grijpen we wel
in." Om luizen en andere onge
wenste dieren te bestrijden han
gen aan de planten kleine zakjes
met roofmijten. Deze piepkleine
rovertjes bestrijden plagen als wit
te vlieg en spint.
Komkommers telen is een lastige
markt. De prijzen staan soms erg
onder druk.
Daarom kijkt Stouten nauwgezet
naar zijn kosten. Energiebespa
ring is daarom belangrijk. „Ener
gie is een van de grootste kosten
posten." Daarom worden de kas
sen bovenin afgedekt met gordij
nen om kou te weren en worden
in de koudste maanden nog extra
folies aangebracht. „Maar de groot
ste winst zit er in door meer mee
te gaan met de natuur. In de don
kere dagen niet direct de kachel
opstoken voor twee graden extra
warmte zodat de komkommers
sneller groeien."
Een dag later in de tuin achter
zijn huis in de Van Kloosterstraat
krabt Vermaat de laatste restjes
verf weg en het staat er heus:
„Beste gelukwenschen op de be
vrijding van uw deerbaar eiland.
Een Belgisch soldat."
De tekst staat in potlood geschre
ven op een houten paneel dat ooit
dienst deed als luik of kastdeur.
„We hebben ze van een particu
lier gekocht in Westkapelle. Die
had ze uit een gesloopt huis, ook
in Westkapelle."
De vier paneeltjes hebben gerui
me tijd bij Vermaat op zolder ge
staan. „Maar nu ben ik bezig met
het inrichten van een vakantiewo
ning voor de verhuur. Ik kan de
paneeltjes gebruiken om een in-
bouwkast mee te maken. Woens
dag hebben mijn vrouw en ik ze
op de tuintafel gelegd en zijn we
begonnen met het afkrabben van
de verf." Na drie lagen kwam de
potloodtekst te voorschijn. „Ge
lukkig heb ik de brander niet ge
bruikt," zegt de eigenaar van schil
dersbedrijf De Quast, „want dan
had ik de tekst nooit ontdekt."
Vermaat weet niet hoe oud de oor
logsgroet is. 'Belgisch soldat' doet
vermoeden dat het in of kort na
de Eerste Wereldoorlog is geschre
ven. Er waren toen een miljoen
Belgische vluchtelingen in Zee
land, waaronder ook militairen.
Maar dan klopt het woord 'bevrij
ding' niet. Zeeland of delen daar
van zijn in de Grote Oorlog nooit
bezet geweest.
In de Tweede Wereldoorlog was
dat wel het geval. Medewerkers
van het gemeentearchief die een
foto van het tekstje hebben beke
ken, doen geen bindende uit
spraak. Maar vanwege de term 'be
vrijding' houden zij het ook op
omstreeks 1944, toen Walcheren
werd bevrijd.
De Vlaamse historicus Frank De-
cat meldt in zijn boek 'De Belgen
in Engeland' dat Belgische militai
ren in oktober 1944 betrokken wa
ren bij amfibie-operaties in Vlis-
singen en Westkapelle. Deze Bel
gian Brigade stond onder com
mando van de Amerikanen.
Wat hij met het paneeltje gaat
doen weet Renessenaar Vermaat
niet. „Ik heb er maar drie nodig.
Dus ik denk dat ik deze bewaar.
Misschien geef ik het aan mijn
broer die erg in de Tweede We
reldoorlog is geïnteresseerd."
Glasplaatje erover en ophangen in
het vakantiehuisje doet Vermaat
in elk geval niet. „Ben je gek. Het
zijn voor negentig procent Duit
sers die zo'n huisje huren. Die
vinden het over het algemeen
niet erg om over de oorlog te pra
ten. Maar je moet ze er ook niet
dagelijks mee confronteren."
De eerste rit met de stoomtram
vertrekt om 11.45 uur vanaf de mu
seumremise, gevolgd door de
stoomtram van 13.30 uur. De laat
ste geeft aansluiting op de rond
vaartboot MS Grevelingen aan het
tussenstation Middelplaat Haven.
De laatste stoomtram vertrekt om
15.30 uur. Voor de combinatie
tram-rondvaartboot zijn vervoer-
bewijzen te koop met gezinskor
ting. De rondvaart duurt onge
veer twee uur en bij terugkeer
brengt de tram de passagiers te
rug naar de remise.
In het natuurgebied De Punt kan
worden gewandeld door de oever-
bossen en duinen. In de duinen is
een uitgegraven Duits geschuts-
emplacement; een bijzondere at
tractie te bezoeken via de Bunker
route.
In het huidige RTM-museum bij
de Brouwersdam is de nieuwe
wisseltentoonstelling 'H.W.Tap,
RTM-designer in de jaren '50' te
bezichtigen en in de Remise is de
museumstraat ingericht, waar
een aantal goederenwagens zijn
te zien en een daaraan gekoppel
de expositie.
Weststrate moest het nieuws uit
de media vernemen. „Zo gaan we
als bestuurders toch niet met el
kaar om!", zei hij gisteravond tij
dens de raadsvergadering.
Hij gebruikte in dit verband het
woord 'overrompeling'. „Overrom
peling door de manier van com
municatie, de grootte van het be
drag (15 miljoen en de genoem
de oplossingen. Toen de overrom
peling was gezakt bleef ik zitten
met vraagtekens, vraagtekens en
nog eens vraagtekens. En die heb
ik nog." Weststrate reageerde in
antwoord op vragen van de raads
leden Arno Witkam (PvdA) en
Peter van 't Westeinde (CDA). Ze
zeiden dat ze eerst nog even de
hoop hadden gehad dat het om
een slechte 1 april-grap van de
provincie ging. „Maar helaas, het
bleek te kloppen." Volgens Wit
kam, en hij kreeg daarin bijval
van de wethouder, zet de tegenval
ler ook de discussie over het fiets-
tunneltje onder de Sloeweg in
een ander daglicht. „Dat fietstun-
neltje kostte 1 miljoen. Dat was te
duur. En nu blijken ze vele miljoe
nen te kunnen besparen." Van 't
Westeinde vroeg zich af of er een
verband is met het vervroegd ver
trek van een groot aantal provin
cieambtenaren. „Daarmee is ook
veel kennis vertrokken." Binnen
kort is er bestuurlijk overleg tus
sen de gemeente en de provincie
Zeeland. Inzet is wat Weststrate
betreft dat bij de aanpassing van
het project verbetering van de vei
ligheid, doorstroming en bereik
baarheid voorop blijven staan.
Corné Stouten tussen de komkommerplanten in de kas. foto Marieke
Mandemaker
door Melita Lanting
We rijden er langs, maar wat groeit
er nou eigenlijk op de akkers?
door Ton van den Nouweland
RENESSE - Hoewel schilder Stef Ver-
maat woensdag de ontdekking
deed, belde hij pas gisteren de
krant. „Woensdag was het 1 april.
Hallo, hier Vermaat uit Renesse. Ik
heb een vreemde tekst op een
deurpaneel gevonden. Dat geloof
je toch niet?"
Schilder Stef Vermaat
Schilder Stef Vermaat uit Renesse ontdekte tijdens het verwijderen van drie verflagen op een houten paneel de
oorlogsgroet van een Belgische soldaat, foto Marieke Mandemaker
OUDDORP - De RTM start maandag
het rijseizoen met tramritten langs
de Brouwersdam en andere attrac
ties.
door Theo Ciele
HEINKENSZAND - Wethouder Kees
Weststrate van de gemeente Borse
le is niet alleen verbijsterd over het
financiële fiasco rond het project
Verdubbeling Sloeweg N62 en de
gevolgen daarvan, maar ook over
de manier waarop zijn gemeente
door de provincie is geïnformeerd.
