Een verhaal is geen snack
44
18 DIZZIE
Dizzieni
interview Léon Hans-
sen levert de eerste
echte biografie over
Piet Mondriaan. Die
gaat vooral over diens
Parij se periode. „Daar
komt alles samen."
SIMONE van der VLUGT
Vind de nieuwe en
mooiste boektitels
THEO HAKKERT
Al in de jaren zeven
tig, toen J.M.A. Bies
heuvel met de on
waarschijnlijke
bundel In de boven
kooi het genre nieuwe dimen
sies gaf, werd voorspeld dat het
korte verhaal de toekomst had.
We waren, toen al, zo druk dat
er geen tijd over zou zijn voor
het lezen van romans, zo werd
voorzegd. Nee, dan verhalen.
Lekker kort. Hoe lang heb ik,
een kwartier? En dan zou je
een verhaal van hooguit tien
pagina's kiezen.
Net als zo veel andere voorspel
lingen kwam ook deze niet uit.
Zelfs nog een kwart eeuw later
lazen we grote romans van Car
los Ruiz Zafon, Paul Murray
(waar is hij gebleven?) en Char
les Lewinsky. Ook al zijn deze
superdikke romans niet meer
zo populair als destijds, korte
verhalen hebben nog steeds
niet hun plek in de belangstel
ling van de lezer overgenomen.
Dat heeft een inhoudelijke re
den. Een verhaal van tien pagi-
Met Diane Cook
meldt zich een
verhalenschrijver
van uitzonderlijk
niveau
na's kan net zo intens zijn als
een roman van omvang. Een
verhaal is geen snack.
Een verhaal van Dalton Trevi-
san, de helaas vergeten Brazili
aan met zijn verontrustende
oeuvre, blijft vaak langer in
mijn gedachten dan een inge
nieus epos dat decennia en ge
neraties omspant.
Een verhalenschrijfster van de
ze klasse heeft zich nu gemeld
met een bundel die is uitge
voerd in wat een geruststellen
de schutkleur lijkt: viezig
bruin-beige. Mens vs natuur van
Diane Cook bevat echter een
aantal van de meest ongemak
kelijke, confronterende verha
len van de laatste tijd.
Zoals Iemands kind: een jonge
moeder komt met haar eerste
baby van het ziekenhuis thuis.
In de tuin staat een man. De he
le woonwijk weet dat de man
ook deze baby zal wegnemen
zodra zij even niet oplet. En
dat gebeurt. De andere moe
ders in de buurt hebben zich
hier al bij neergelegd. Gewoon
nog een kind proberen te ne
men, zeggen ze. Of twee. Uit
eindelijk houd je er dan wel
een over, of twee zelfs.
In huiveringwekkend directe
stijl opgeschreven beitelt dit
verhaal beelden in het geheu
gen, voor altijd. In de bundel
staan er nog elf. Niet iets voor
een verloren kwartier.
Mondriaan
zag zich als
het einde
van de ge
schiedenis
en de kunst
Literatour schiet
zijn doel voorbij
fy
FILOSOFIE
Boekhandel duikt in
Maand van Filosofie
Hij wijst op zijn eigen
baard en begint dan
over de snor van Mon
driaan. Léon Hanssen,
biograaf van de kunste
naar, brandt onmiddel
lijk los over wat ogen
schijnlijk een onbelangrijk detail lijkt.
„Niets bij Piet Mondriaan is toevallig", zegt
hij. „Alles is ondergeschikt aan een hoger
doel, zelfs dat snorretje. André Kertesz, de
fotograaf, zegt dat hij het heel bewust aan
één kant iets schuiner maakte om een zeke
re asymmetrie in zijn gezicht te corrigeren.
De architect J.J.P. Oud trof hem een keer
aan terwijl Mondriaan zich aan het sche
ren was. Hij had zijn gezicht in helften ver
deeld als was het een compositie."
Ooit, zegt Hanssen, had ook Mondriaan
een baard. In zijn jonge jaren, toen hij nog
naar de natuur schilderde en met zijn
vriend Albert HulshofFPol een koude win
ter doorbracht in de omgeving van Henge
lo. Jaren waarin hij nog weieens contact
had met zijn ouderlijk huis in Winterswijk
en het met zijn werk nog alle kanten had
uitgekund.
„De neiging bestaat om het leven van
Mondriaan te interpreteren als één grote
beweging naar de abstractie. Ten onrechte.
In mijn boek streef ik er juist naar om alles
open te houden. Ik daal afin het leven van
Mondriaan en vertel daarover met alle on
zekerheden die er voortdurend voor hem
waren. Eén keer heeft hij er zelfs over ge
dacht om pompoenen te gaan kweken in
het bedrijf van een vriend uit Vleuten.
Niets in dit ogenschijnlijk zo zekere werk
en leven is vanzelfsprekend. Alles moest
worden bevochten."
Léon Hanssen kreeg als kind in de Lim
burgse mijnstreek ooit op kerstavond een
driedelige encyclopedie cadeau waarin
werk van Mondriaan uitgebreid werd be
licht. „Ik keek mijn ogen uit. Dat zoiets be
stond." In de schilderijen herkende hij de
zelfde helderheid als in het befaamde glas
paleis van Peutz in Heerlen. „Een lichtend
baken in de grauwheid van de stad."
Tien jaar werkte hij aan het boek. „Niet uit
sluitend, maar wel veel." Naast Mon-
driaan-vorser was hij ook nog, vier dagen
in de week, hoogleraar in Tilburg. Zijn al
om geprezen biografie over Menno ter
Braak uit 2000 betekende zijn doorbraak in
het genre dat de laatste jaren een ongeken
de bloei beleefde.
„Een biografie is een prachtig middel om
kennis te krijgen over een bepaalde perio-
de. De tijd waarin Mondriaan en ook Ter
Braak leefden, is een ongelofelijk interes
sante periode. Ik hou van de muziek en de
kunst uit die jaren. En ook van Mondriaan.
Zijn werk tilt je op, maakt de dingen licht.
Als je iets wilt begrijpen van de wereld van
nu, moet je kijken naar juist deze periode."
Zijn boek is de eerste echte biografie over
Mondriaan. Na de Tweede Wereldoorlog
was alle aandacht erop gericht om zijn
werk in de markt te zetten, vooral in Ame
rika. In de kunstgeschiedenis werd boven
dien lange tijd de biografie als genre niet
serieus genomen. Het materiaal waarop hij
zich baseert, is overstelpend. Brieven van
Mondriaan zelf, maar ook getuigenissen
van tijdgenoten.
„Mondriaan had de gewoonte om zijn post
direct te verbranden. De orde in zijn uni
versum mocht niet worden verstoord door
rondslingerend papier. Als er een lucifer
doosje een centimeter verkeerd lag, corri
geerde hij dat meteen. Zijn eigen brieven,
verstuurd aan anderen, zijn er echter nog
wel. Daarnaast hebben talloze vrienden
zijn atelier bezocht."
De focus van de biografie ligt op de jaren
in Parijs, de beslissende periode in het le
ven van de kunstenaar. Mondriaan ging er
DE NIEUWE ROMAN VAN
SIMONE
Dizzie.nl is het online boekenplat-
form van deze krant. Je vindt er
nieuws, recensies en interviews. Doe
inspiratie op over lezenswaardige ti
tels, schrijf zelf een recensie en stel je
digitale boekenplank samen.
Ga naar Dizzie.nl
BLOG
NIEUWS
Aan het idee achter Literatour, de
boekenweek voor jongeren, is zo
gesleuteld dat de kans is gemist
om young-adult literatuur voor ie
deréén aan te prijzen. Dit betoogt
Marjon Kok op Dizzie.nl
MAAND VAN DE
door Herman Haverkate
De maand april staat in het teken van
de filosofie. Het thema is 'ongelijk
heid'. Omdat filosofie in talloze publi
caties een duidelijke rol speelt, beste
den de boekhandels er veel aandacht
aan. Meer info op Dizzie.nl
Léon Hanssen foto Mijntje Wismans
VAN DER
VLUGT
DE
LEGE
'Zo wordt
geschiedenis
weer leuk.'
- MARGRIET
