UIT 11
In de fraaie catalogus bij de ten
toonstelling in Domburg 'Met
de natuur als leermeester',
staat een foto van een groep
drinkende en pratende man
nen. We schrijven 1900. De
kunstenaarskolonie herleeft.
De mannen zitten informeel,
maar keurig in het pak, in
hun stamlokaal, hotel Dre-
wes in Schwaan, een Duits
dorpje tussen Rostock en
Schwerin. Ze schilderen on
der de bezielende leiding
van Franz Bunke. Bunke was de Toorop
van Schwaan. Een kunstenaarskolonie die
net als Domburg het centrum was van ar
tistieke ontwikkeling. Die ging in Schwaan
minder ver dan in Domburg. Bunke was
weliswaar verbinder en stimulator, maar
minder vernieuwend dan Toorop. En voor
lopers als Mondriaan en Van Heemskerck
vond je niet in het rivierdorpje, evenmin
als bemiddelde clientèle. Wel een geïnspi
reerd en vakbekwaam palet aan kunste
naars. Als hij kon verbleef hij in zijn ge
boorteplaats en nam hij vrienden, leerlin
gen en collega's mee. De schilderachtige
omgeving met de rivieren Warnow en Be
ke leverden hen meer dan voldoende inspi
ratie om zich schilderend uit te leven.
Ruim vijftig werken zijn nu in het Marie
Tak van Poortvliet te zien. Een genoegen.
Bunke is in zijn vroege werk uit de jaren
'80 van de 19e eeuw te vergelijken met de
schilders van Barbizon. Ook hij werkt
graag buiten in de natuur zodat hij zijn er
varing zo intens mogelijk in verf kan om
zetten. In een mooie variatie aan verftoet-
sen roept hij de stilte en schoonheid op
van het bossige landschap waar de Beke
doorheen stroomt. In een weids landschap
laat hij de zon ondergaan, op zo'n manier
dat hij het stereotype achter zich laat en
een authentiek levensgevoel tot uitdruk
king brengt. Prachtig is de manier waarop
hij in subtiele toonovergangen het in de
ochtendmist gehulde dorpskerkje weer
geeft. Samenstelster Francisca van Vlooten,
bracht werk van vijftien kunstenaars bij
een. Bunke is met Rudolf Bartels en Alfred
Heinsohn het rijkst vertegenwoordigd. Bar
tels maakt verrassend werk. Een prachtig
avondlandschap waarin hij losjes en raak,
laag over laag prachtige kleurschakeringen
weeft. Bartels wilde, net als Mondriaan, de
natuur op een hoger plan brengen. Zijn
zoektocht naar de essentie bracht hem bij
een heel persoonlijke invulling van het Ku
bisme. In 'Vruchtenboom in Bloei' laat hij
grote witte vlekken vanaf de stam door het
beeldvlak dansen. Binnen die vlekken
speelt hij met verftoetsen, roze, paars en
geel, waarmee hij het wit laat zinderen.
Bartels heeft lef als hij een andere boom
ruim een derde van het beeldvlak laat be
dekken, op de achtergrond wat huizen van
Schwaan, en bladeren en bloesem ritmisch
door het beeldvlak laat regenen. Aan het
eind van zijn leven nam zijn experimen
teerdrift nog toe. De Domburgse tentoon
stellingen bieden vaker boeiende ontdek
kingen. Daar hoort wat mij betreft ook Al
fred Heinsohn bij. Waar Bunke een vak
kundige echo van Barbizon was, loopt
Heinsohn gelijk op met een aantal expres
sionistisch schilderende collega's elders in
Duitsland. Het afgebeelde landschap 'Ak
ker en Weide' uit 1910 houdt het midden
tussen Van Gogh en Emil Nolde en heeft
een eigen signatuur. Vrij, krachtig en sub
tiel gaat Heinsohn met de verf tekeer. Ze
ker in de pasteuze partijen op de voor
grond. Ooit student aan dezelfde kunst
school als Bunke leerde hij van Theodoor
Hagen zijn vormgevoel en van Christian
Rohlfs de expressieve toets.
Hij is in staat gebleken daar een eigen draai
aan te geven. Met deze drie heb ik de kern
van de tentoonstelling geduid die aan de
ene kant tijdgebonden is, maar aan de ande
re kant ook nu nog mij als toeschouwer
mee kan nemen. Zowel de natuur als de
kunst blijven een bron van ervaren.
DONDERDAG 26 MAART 2015
Overzicht in Goes
van Jus Juchtmans
Jus Juchtmans laat dunne lagen acryl
verf over het doek uitvloeien. Zo ver
schijnen sferische, rijk genuanceerde
oppervlakken die zich bovendien ver
mengen met de omgeving zodat je
waarneming er geen grip op heeft.
Het beeld is een object, concreet en
abstract tegelijk, een werkelijkheid
die zich steeds anders aandient.
T/m 28/3. Galerie van den Berge,
Westwal 45, Goes. Do. 12.30 -17.00
uur. Vr. en za. 12.00 - 17.00 uur.
Hommage aan Hagenaar
en Menken
Rudolf Hagenaar (1927, Soerabaja -
2006, Goes) was tekenleraar in Goes.
Hij schilderde dagelijks, maar bracht
zijn werk pas in 2000 naar buiten. Ge
rard Menken (1919, Scherpenzeel -
2004, Kloetinge) werkte als muziek
docent, maar ontwikkelde zich als
Frans georiënteerd landschapschilder.
Uitgewogen presentatie.
T/m 28/3. W45 kunstruimte. Westwal
45, Goes. Wo. t/m vr. 13.00 - 17.00
uur, za. 13.00 - 16.00 uur.
Ron Glasbeek verbeeldt vreugde
en leed van Roma
Met oude films als inspiratie schilder
de Ron Glasbeek in grijze tinten het
leven van Roma vlak voor en tijdens
de WOII. Door zijn expressief materi
aalgebruik slaagt Glasbeek erin hun
aanwezigheid intens voelbaar te ma
ken. Portretten in kleur van musice
rende en dansende nazaten stralen
een onuitroeibare vitaliteit uit.
T/m 28/4. Nieuwe Kerk, Groenmarkt
12, Middelburg. Ma. t/m vr. 10.30 -
17.00 uur; za. en zo. 13.30 - 17.00.
De grootse luchten en verre
einders van Sjoerdtje Hak
Sjoerdtje Hak is geboren en getogen
in Friesland. Zij houdt van landschap
pen die gevormd zijn door wind en
regen en waarvan de sfeer bepaald
wordt door de afwisseling van zon en
wolken zoals de wadden en de Ierse
kust. In de loop der jaren heeft ze ge
leerd dit landschap uit te diepen tot
de essentie.
T/m 30/4. Atelier Martien, Karregat 7,
Domburg. Dagelijks 13.00 -17.00
uur.
Indrukwekkend overzicht van
Berlinde de Bruyckere
Afgelopen jaar stond Berlinde de
Bruyckere met de reusachtige sculp
tuur 'Kreupelhout' op de Biënnale
van Venetië. Dat beeld is nu met een
uitgelezen selectie tekeningen, sculp
turen en installaties in Den Haag te
zien. In een persoonlijke beeldtaal
brengt De Bruyckere pijn en lijden sa
men met schoonheid.
T/m 31/5. Gemeentemuseum, Stad
houderslaan 41, Den Haag. Di. t/m zo.
11.00 - 17.00 uur.
Franz Bunke, landschap aan de Beke. Te zien in het Marie Tak van Poortvliet museum Domburg. Alfred Heinsohn. Akker en Weide circa 1910.
Kunstenaarskolonie herleeft
T/m 6/9. 'Met de natuur als leermeester, de kun
stenaarskolonie Schwaan', Marie Tak van Poort
vliet Museum. Ooststraat 10a. Domburg. Di.
t/m zo. 13.00 - 17.00. Cat. 84 pagina's. 15 euro.
Nico Out gaat elke week op
zoek naar het beste wat
Zeeland op het gebied van
beeldende kunst
te bieden heeft.
