Nieuwe
Haveman
is gemiste
kans
IPII
DIZZIE 19
i
Dimitri Verhulst
geeft antwoord
'Zes levens van Sophie'
getipt door Dizzielezers
'm
f
I
liet. Daarna Bailey's Women's Prize for
Fiction, terwijl ook Donna Tartt en Jhum-
pa Lahiri genomineerd waren. Zo ging
het door. Vijf prijzen binnen een jaar
won ze. Een meisje is maar half af is inmid
dels een onontkoombare klassieker.
Iedere keer wanneer haar man een con
tract kreeg bij een buitenlands theater
ging Eimear McBride mee. „Zo waren we
in 2000 vier maanden in Rusland. Nu
moest het maar eens gebeuren. Het werd
tijd dat ik het leven serieus ging nemen."
's Ochtends om vijf uur uit bed, schrij
ven. Proberen en weer weggooien.
Kort voordat ze naar Japan zouden gaan,
werd bij een inbraak in hun woning in
Londen haar handtas gestolen. Daar zaten
ook haar notities in. „Alles waaraan ik
had gewerkt en wat ik daarvan waardevol
vond, was weg. Drie dagen heb ik in de
Een meisje
is maar
half af
buurt rondgerend. Ik heb in alle prullen
bakken gekeken of die papieren niet er
gens waren gedumpt, want voor de inbre
ker konden ze geen waarde hebben." Ze
moest opnieuw beginnen.
„Drie weken heb ik in Japan zitten schrij
ven aan een idee over een vrouw die in
Londen over straat liep, één dag lang. Een
soort rip-off van Ulysses van James Joyce.
Ik had alleen geen idee hoe het moest.
Duizend woorden per dag, dacht ik, dan
gebeurt er uiteindelijk wel iets. Elke dag
schreef ik trouw die duizend woorden.
Maar er gebeurde helemaal niets. De
woorden vielen dood neer op papier. Tot
ik op een dag de woorden tikte waarmee
mijn boek nu begint. Ik wist meteen dat
het goed zat. Ik was er zo aan gewend dat
er niets gebeurde, dat toen er iets levens
vatbaars uit de pen vloeide, ik dat onmid
dellijk herkende."
Mee met de stroom, dat werd het. „Als ik
te veel controle wilde, viel de taal meteen
weer dood uit mijn pen. Als ik me kwets
baar opstelde, dan werd het pas interes
sant."
Een cruciaal moment was de scène tus
sen het meisje en haar oom. Hij dringt
zich aan haar op. „Ik schreef: 'Hij heeft
me toch niet te pakken gekregen'. Dat
was 's avonds. Ik wilde niet schrijven over
een oom die een nichtje verkracht. De vol
gende ochtend was
het eerste dat ik
schreef: 'O maar ja-
wc'- Ik lieg.' Het
moest toch. Ik gaf me
over aan wat ging ko-
r Eimear McBride men. Het boek WOn.
Het voelde alsof ik in
oorlog was met de
woorden. Op alles
wat ik dacht van taal
te weten of te kunnen
verwachten, kon ik
niet meer vertrou
wen. Het was hard,
het was pure pijn.
Toen de pijn stopte
was het boek klaar."
Er is maar één mo
ment dat de taal van
Eimear McBride als
het ware opklaart.
Dat is wanneer de
broer, bij wie de her
sentumor weer is gaan groeien, hoort dat
hij niet lang meer te leven heeft. Daar
opent de taal zich. „Voor mij was dat de
moeilijkste scène." Ze heeft zelf een broer
op deze manier verloren. „Om excessieve
emoties te voorkomen, heb ik de taal daar
verdund. Een plek waar zoiets als een dia
loog ontstaat. Vaak is mij gevraagd deze
scène voor te lezen, maar dat wil ik niet."
Meer dan 250 bladzijden denkt de lezer
mee met het meisje. Ze krijgt geen naam
en daardoor ook geen uiterlijk. „Je hoort
verhalen van schrijvers die vertellen dat
ze hun personages zo op hun schrijftafel
zagen lopen. Ik heb haar helemaal niet ge
zien. Ik wil ook eigenlijk niet dat de lezer
haar ziet. We zitten in haar. Ze laat ons
het leven zien vanuit een ooghoek."
Steevast wordt de schrijfwijze van de ro
man vergeleken met die van Ulysses van Ja
mes Joyce. „Ulysses liet me zien dat alles
mogelijk is in de roman. Voor alle Ierse
schrijvers geldt dat Joyce als een boom
over je heen hangt. Zodra je het toetsen
bord naar je toe trekt, staat hij naast je. Ge
woon niet trachten het duel aan te gaan.
Je moet erkennen dat hij belangrijk is,
maar iets anders proberen te doen dan
hij. Dan kun je met Joyce leven."
Geloof voor het
grote publiek
Het probleem van de
dubbelroman is dat
doorgaans het ene
verhaal beter is dan
het andere. Het huis
achter de wilgen, de derde roman
van kunsthistoricus Mariëtte Ha
veman (1957), is daar een pijnlijk
voorbeeld van. In het boek is er
de geschiedenis van het fictieve
Drentse plaatsje Werwolda, waar
in de jaren twintig van de vorige
eeuw de Britse Virginia Wynd-
ham trouwt met een fabrikant
van rieten meubilair.
Daar doorheen gevlochten is een
verhaal in het heden rond een
nieuwbouwproject voor een va
kantiepark: op dezelfde locatie
met aanstaande moeder Marijn
Onderhand als hoofdpersoon.
Dat Haveman prachtig kan schrij
ven én iets te vertellen heeft, mag
duidelijk worden uit dit ci
taat:
'Dorpen zijn kuilen van ver
veling waar boosaardigheid
broeit'.
Eenmaal in Werwolda
aangekomen, denkt Virgi
nia: 'Mooi! Een schouw
spel waar je naar keek, eer
der dan een landschap
waarin je leefde.'
Al dit soort passages waar
ik met potlood een streep
bij zette tijdens het lezen
omdat ze zo mooi zijn,
staan in het 'oude' deel
van het boek. In het mo
derne deel was er juist er
gernis. Over het weinig in
teressante personage van
Marijn, over het cliché
van een zoekende derti
ger (dat kunnen andere schrijvers
echt beter) en over grappig be
doelde omschrijvingen van het
taalgebruik van projectontwikke
laars. En dat terwijl er zó veel zit
in het personage Virginia, haar
overlevingsstrategieën, haar gekte
en het 'gevangen zijn in vertra
ging', weer zo'n mooi beeld. Die
zijn nu te weinig uitgewerkt. En
dan heb ik het nog niet eens over
de verhaallijn die niet is uitge
bouwd: die van het weeshuis en
de kinderarbeid.
Het is zo zonde dat Haveman niet
het hele boek aan het verhaal van
Virginia heeft gewijd. Het roept
de vraag op naar de rol van haar
redacteur en uitgever: van wie
kwam het idee om het hedendaag
se verhaal toe te voegen? Aan Het
huis achter de wilgen is een klassie
ke roman verloren gegaan.
VRIJDAG 13 MAART 2015
LEZERSVRAGEN
Boekenweekauteur Dimitri Verhulst
zag in deze drukke week toch kans om
lezersvragen te beantwoorden. Ook be
nieuwd waarom hij geen poëzie meer
schrijft?
Bekijk de video's op Dizzie.nl
RECENSIE
Dizzielezers prijzen het boeiende plot
van De zes levens van Sophie van Sarah Meu-
leman. „Veel waardering voor de auteur.
Dit is nieuw, anders en verrassend." In
het verhaal onderzoekt Hannah de ver
dwijning van haar jeugdvriendin Sophie.
RELIGIE
KAREN yfc
ARMSTRONG
IN NAAM
ZAN
M< run.'i- I P/tfJ
Eimear McBride
Een meisje is
maar half af
Eimear McBride
Vertaling Gerda
Baardman
255 blz.
Hollands Diep
19,99 euro
Blog over deze ro
man op Dizzie.nl
Talloze auteurs proberen in hun boeken
religie begrijpelijk te maken voor het gro
te publiek. Karen Armstrong legt in In
naam van God uit dat religies niet zo ge
welddadig zijn als vaak wordt gedacht.
Meer religieuze thema's op Dizzie.nl
ROMAN
door Merel Dado
'rj Mariëtte Haveman
Het huis
achter de wilgen
Het huis achter
de wilgen
Mariëtte
Haveman
288 blz.
Cossee
19,90 euro
Bespreek dit boek
zelf op Dizzie.nl
