Nieuwe raadkaart
Tussen kerk en
pastorie was
vroeger water
De 'gesneuvelde' ridder van Coudorpe
BUITEN 7
Voor een aantal inzenders bracht de
opgave van vorige week de nodige
herinneringen boven. Voor A. IJse-
baert-Boerjan vormt de rooms-ka-
tholieke kerk van Biervliet een rode draad
in haar leven, schrijft ze. „Ik ben in de
straat achter de kerk geboren, ben er ge
doopt, heb er mijn communie gedaan, en
ben er getrouwd. De dijk langs de kerk was
van mijn vader. Het kerkhof ligt vlak langs
de dijk, en daar ligt hij begraven. Dat was
zijn wens."
Ook E. Duysserinck kent het godshuis al
heel lang. „De gracht die je links ziet, is nu
de Van der Lindestraat. Daar visten wij
vroeger paling in." Het water liep tussen de
pastorie en de kerk door, vervolgt de brief.
„Een bruggetje was de verbinding tussen
de kerk en de pastorie. Hier moesten wij
overheen om na onze eerste communie een
sinaasappel op te halen. Dat was rond 1957."
De pastorie wordt momenteel bewoond
door de familie Wauters, weet Duysserinck
ook nog te vertellen.
Guus Langeraert kwam er vroeger regelma
tig. In de tijd van pastoor Burm zwaaide
Marie, de huishoudster van de pastoor, daar
de scepter", schrijft hij. Mijn vader - hij
was bakker op het nabijgelegen Driewegen
- liet mij daar met Pasen en Kerstmis altijd
een rozijnenbroodje afleveren. Ik kreeg de
boodschap mee om er geen geld voor te ont
vangen. Als jongetje ging ik dan het tuin-
herk door, klom de trappen op, belde aan
en wachtte geduldig tot Marie opendeed.
Met een norse blik pakte zij het brood aan
en... sloot de deur."
De kerk kent hij ook goed van binnen:
„Toen ik na mijn studie-tijd in 1965 weer
thuis kwam wonen, kwam pastoor Zander
mij vragen voor acoliet. Ik vond dat 'n hele
eer en heb me - volgens mij - nauwgezet
van die taak gekweten."
De winnaars van de waardebonnen zijn:
E. Duysserinck, Biervliet; A. IJsebaert-Boerjan,
Hoek; Guus Langeraert, Oostburg.
n de vreselijke veldslag te Baar
land tussen het invasieleger
der Vlamingen, dat korte tijd
geleden op de Bevelandse eilan
den is geland, en de Hollanders, is
een der Hollandse edellieden
door een lans van een der Vlaam
se krijgslieden getroffen. De lans
drong in 's ridders hoofd. Hij
sloeg voorover van zijn paard en
overleed onmiddellijk. Het stoffe
lijk overschot zal bijgezet worden
in de kerk te Coudorpe.' Aldus
een journalistieke reconstructie
uit augustus 1955.
Een maand tevoren stuitte een
dragline bij dit verdwenen
Zuid-Bevelandse dorp tijdens her-
verkavelingswerk op overblijfse
len van een kerkhof Toen men be
sefte dat hier een archeologisch in
teressant object ontdekt was, ver
richtte de Rijksdienst voor het
Oudheidkundig Bodemonder
zoek (ROB) een opgraving. Hier
bij werd de tracering van een
kerk blootgelegd, vlak achter de
nog bestaande Coudorpse vlied
berg. Op het kerkhofterrein en in
de kerk werden vrij gave skelet
ten aangetroffen. In een hoek van
de voormalige kerk bevond zich
een graf van kloostermoppen.
Daarin lag een skelet met een
lengte van ongeveer 1,90 meter. Ie
mand van grote afmetingen dus,
zeker voor middeleeuwse begrip
pen. Onder de schedel lagen ijzer-
resten, mogelijk afkomstig van
een helm.
Dit feit trok de aandacht van de
Kwadendamse hoofdonderwijzer,
heemkundige en amateur-archeo
loog A. de Boo (1920-1987). De
Boo had thuis een privémuseum
met door hemzelf verzamelde ar-
cheologica en historische objec
ten. Met enkele geestverwanten
gaf hij een eigen periodiek Varia
Zelandiae uit. Met veel geduld re
construeerde De Boo de schedel
fragmenten van de man uit Cou
dorpe. Intussen rijpte een mooie
theorie. De eigenaar van de sche
del, aldus De Boo, moest een rid
der zijn geweest die door een lans-
stoot werd gedood tijdens de Slag
bij Baarland in 1295, waarin graaf
Floris V van Holland en Zeeland
de Vlamingen versloeg.
Het was in 1295 al decennia onrus
tig in Zeeland. Veel Zeeuwse ede
len kozen in de jaren 1290-1295 de
Vlaamse zijde in de strijd tussen
Floris V en graaf Gwijde van
Vlaanderen. Dankzij de ingewik
kelde feodale situatie (de Holland
se graaf hield Zeeland deels in
leen van de graaf van Vlaande
ren) handhaafde de hoge Zeeuw
se adel een grote mate van autono
mie, door nu eens de 'Hollandse'
en dan weer de 'Vlaamse' belan
gen te dienen. De Slag bij Baar
land was maar één van de bloedi
ge episoden in het conflict. Talrij
ke Zeeuwse edelen hadden nu
hun jas naar de Hollandse wind
gehangen. Ze verpletterden het
Vlaamse leger ergens tussen Bors-
sele en Baarland.
Bij de ridder uit Coudorpe was de
lans in de linkerkaak gedrongen
en iets boven de kruin weer naar
buiten gekomen. Uit het schedel
dak was een driehoekig scherfje
geslagen, en twee afrondingen
van de lanspunt waren volgens
De Boo duidelijk te zien. Na de
stoot moest de ridder van zijn
paard zijn gevallen, waarbij de
lans zijn schedelbasis vernielde.
Een gruwelijk verhaal, maar waar
om juist de Slag bij Baarland? Aan
gezien het graf van de onfortuin
lijke ridder als dertiende-eeuws
was gedateerd, lag dit verband vol
gens De Boo voor de hand.
Door herhaalde overstroming en
de opkomst van Driewegen raak
te Coudorpe ontvolkt en de kerk
in verval. In de achttiende eeuw
werd deze gesloopt. De stenen
werden gebruikt ter versterking
van de zeewering, inclusief zer
ken en overige gedenktekens. En
de onfortuinlijke ridder bleef ano
niem achter in zijn graf.
Jan Kuipers
documentalist archeologie
Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland
WOENSDAG 11 MAART 2015
laatste mis
Een nieuwe opgave uit
de collectie kaarten en
foto's van Hans Linden-
bergh. Onze vraag: waar
is deze foto genomen?
We zijn benieuwd naar
de locatie en lezen
graag anekdotes of ver
halen over deze plek.
Stuur uw oplossing naar:
redactie@pzc.nl of Post
bus 5046, 4380 KA Vlis-
singen.
Drie inzenders van goe
de antwoorden ontvan
gen een waardebon.
De rooms-katholieke kerk van Biervliet stond aanvankelijk nog buiten de bouwde kom.
