'Jihadi John had te diep in het glas gekeken'
66 De vraag over het
alternatief voor
Poetin zal vanzelf
rijzen bij een deel
van de bevolking
8 BUITENLAND
MOORD OP BORIS NEMTSOV
analyse In de nasleep van de moord
op Boris Nemtsov speelt president
Poetin de 'moslimkaart'.
Als er crisis
blijft, zal
populariteit
Poetin dalen
MOSKOU - Economische
crisis, moord op een op
positielid, het maakt
niet uit: de Russische
president Vladimir Poe
tin blijft populair. Vol
gens het onafhankelijke
Levada-centrum is het
percentage Russen dat
hem na 2018 nog een
vierde ambtstermijn
gunt, bijna verdubbeld
sinds eind 2013. Vond
toen nog 47 procent van
de Russische bevolking
dat Poetin het na de vol
gende verkiezingen voor
gezien moet houden, af
gelopen maand vermin
derde dat percentage tot
25. Van alle ondervraag
den zei 55 procent over
drie jaar op Poetin te
gaan stemmen.
De waterscheiding ont
stond een jaar geleden,
toen Rusland botste met
het Westen over de an
nexatie van de Krim en
de ontluikende oorlog in
Oost-Oekraïne. Volgens
Aleksej Grazjdankin,
plaatsvervangend direc
teur van Levada, zijn
Russen bang geworden
door de gebeurtenissen
in Oekraïne: „Daarom
willen ze dat de macht
in handen blijft van één
persoon."
De liberale zakenkrant
Vedomosti schreef afge
lopen week in een com
mentaar dat Russen niet
(willen) inzien dat hun
economische crisis recht
streeks verband houdt
met de sancties die het
Westen heeft ingesteld
wegens de gebeurtenis
sen op de Krim en Mos
kous actieve inmenging
in het conflict in Oekraï
ne; en dat het dus gaat
om een politieke crisis.
Intussen doet het Krem
lin net of de sancties
Rusland niet raken en
dat vooral de EU er zelf
onder lijdt. Daardoor
leidt de flinke daling
van de levensstandaard
in Rusland nauwelijks
tot aantasting van de
steun voor Poetin.
Politicoloog Konstantin
Kalatsjev waarschuwt
evenwel: „Als er over
twee jaar nog geen be
gin van het einde van de
crisis merkbaar is, zal de
vraag over het alterna
tief voor Poetin vanzelf
rijzen bij een aanzienlijk
deel van de bevolking."
MOSKOU - „Ze zullen wel weer
een paar Tsjetsjenen oppakken."
Iedereen in Rusland zei het al
toen de liberale politicus Boris
Nemtsov tien dagen geleden
werd geliquideerd. En dat is pre
cies wat afgelopen weekeinde ge
beurde.
De Russische geheime dienst FSB
meldde zaterdag dat er twee ver
dachten met Tsjetsjeense achter
grond waren gearresteerd. Later
kwamen er nog drie bij. In de
Tsjetsjeense hoofdstad Grozny
blies een andere verdachte van be
trokkenheid bij de moord zichzelf
op. De levende verdachten zijn
gisteren in Moskou voorgeleid.
Twee van hen zijn al in staat van
beschuldiging gesteld: Zaur Da-
dayev en Anzor Gubashev. De eer
ste zou hebben bekend. Over de
anderen is alleen bekend dat ze
voorlopig vast blijven zitten.
Meteen na de moord wees de FSB
naar moslimextremisten. Nem
tsov veroordeelde immers de
slachtpartij bij het weekblad Char
lie Hebdo in Parijs begin januari.
Maar hij was niet de enige, en an
dere motieven leken logischer.
Als de opgepakte verdachten in
derdaad de daders blijken te zijn
én moslimextremisten, dan is dat
scenario vanuit het oogpunt van
de FSB en het Kremlin het meest
gunstige. Zaterdagavond klonk
het al in een discussieprogramma:
Rusland gaat toch maar mooi veel
beter met dit soort terreuracties
om dan Frankrijk. Daar hielp de
politie de verdachten immers
twee dagen later al om zeep.
Bovendien kan moslimextremis
me de aandacht afleiden van de
meer aannemelijke redenen voor
de moord, die het Kremlin in een
kwaad daglicht stellen: Nemtsovs
kritiek op corruptie, machtsmis
bruik en de oorlog in Oekraïne.
Daarnaast probeert Moskou, door
te wijzen naar moslims, mogelijk
een brug te slaan naar Europa. De
Europese sancties vanwege 'Oek
raïne' begint Rusland inmiddels
aardig te voelen. Vlak na de aan
slag op Charlie Hebdo probeer
den verschillende hooggeplaatste
Russen al iets soortgelijks. Niet
Rusland is gevaarlijk voor Europa,
maar de militante islam, wilden
ze maar zeggen.
Een andere optie is dat de Tsjets
jeense president Ramzan Kady-
rov de moordenaars op Nemtsov
heeft afgestuurd. Kadyrov bedreig
de na 'Charlie Hebdo' ook al de
hoofdredacteur van de radiozen
der Echo van Moskou en noemde
voormalig anti-Poetin oligarch
Michaïl Chodorkovski zijn 'per
soonlijke vijand'. Ook Nemtsov
zelf suggereerde daags na de aan
slag in Parijs op zijn Facebookpagi-
na dat Kadyrov nog wel eens in
opdracht van Poetin aan het moor
den zou kunnen slaan.
Kadyrov is de valse waakhond
van Poetin in de deelrepubliek
Tsjetsjenië, die zich steeds eigen-
gereider begint te gedragen. Hij
houdt daar tot nu toe het extre
misme onder controle. Mocht hij
achter de moord op Nemtsov zit
ten, dan zou dat voor de FSB en
het Kremlin hoogst onaangenaam
zijn. Dan kun je aannemen dat
president Poetin sommige delen
van de Russische maatschappij
niet meer onder controle heeft.
Dan is het voor hem beter maar
een paar jihad-kraaiende Tsjetsje
nen aan te wijzen, of ze het nou
gedaan hebben of niet.
Een functionaris in Dar es Salaam
herinnert zich de dag van de uit
zetting van Mohammed Emwazi,
zoals de IS-beul eigenlijk heet, en
heeft een verslag van de aanhou
ding aan de Britse omroep BBC la
ten zien. Het verhaal van Emwazi
dat hij na aankomst in Tanzania
in 2009 zou zijn bedreigd en on
dervraagd op verzoek van de Brit
se geheime dienst, is volgens de
functionaris onzin.
Emwazi kwam aan op een vlieg
tuig uit Amsterdam. Hij zou op sa
fari hebben willen gaan in het
Afrikaanse land, maar werd tegen
gehouden. „We konden hem niet
toelaten", zegt Abdullah Khamis
Abdullah van de Tanzaniaanse im
migratiedienst.
Volgens hem had de toen 20-jari
ge Emwazi al in het KLM-toestel
andere passagiers lastiggevallen.
„Hij wilde vervolgens met alle ge
weld het land binnen en zei:
'Geef me toestemming binnen te
komen jullie zijn niets hier,
jullie zijn vuilnis'", aldus Khamis
Abdullah. Volgens hem was Em
wazi ruw en luidruchtig.
In e-mails aan derden heeft Jihadi
John later steeds beweerd dat de
trip naar Tanzania zijn leven ver
anderde vanwege het vermeende
ingrijpen van de Britse geheime
dienst en het fysieke geweld van
de Tanzanianen, die getipt zou
den zijn dat hij terrorist zou wil
len worden. Emwazi wil doen ge-
loven dat deze bemoeienis hem
in de armen van extremisten
heeft geduwd.
Kasim Abdullah zegt dat Tanza
nia gevallen als Emwazi extra aan
dacht geeft, maar dat zij niet wor
den aangeraakt, hun geen schade
wordt toegebracht en zij zeker
niet worden mishandeld. „We
hebben ook van geen enkel land
of geen enkele organisatie het ver
zoek gehad Emwazi te stoppen."
De man werd na het incident
weer op een toestel naar Amster
dam gezet.
Moskou
Rookgordi j n in
Drie
verdachten
van de moord
op Boris Nemtsov
in een kooi van de
rechtbank,
foto Dmitry Serebryakov
door onze correspondent
Joost Bosman
Konstantin Kalatsjev,
politicoloog
door onze redactie buitenland
DAR ES SALAAM - Jihadi John, de
man die mensen onthoofdt voor Is
lamitische Staat (IS), heeft gelogen
over de reden waarom hij destijds
Tanzania is uitgezet. Er was geen
verdenking dat de Brit zich wilde
aansluiten bij de terreurbeweging
Al-Shabaab, hij werd op het vlieg
tuig gezet omdat hij dronken was
en chaos veroorzaakte.
Emwazi wil doen geloven
dat ingrijpen van de gehei
me dienst hem in de armen
van extremisten duwde.
