Ex-refo's in
Refonoise
22 ZEELAND
REQUIEM VOOR AUSCHWITZ-PROJECT ZEELAND
Boezem Co
eerbetoon aan
Marinus Boezem
Het is liefde, liefde, meer niet
In een requiem, expositie, educatief
project en openbaar debat staat 'het
vergeten lot' van Roma en Sinti centraal.
De zee, de schepen, het blijft trekken
MIDDELBUR - Op initiatief van
SBKM/De Vleeshal wordt beel
dend kunstenaar Marinus Boe
zem dit voorjaar geëerd met de
manifestatie Boezem Co, de
stad als podium. Van 11 april tot
en met 25 mei zullen op diverse
locaties in de hoofdstad kunst- ui
tingen te zien zijn.
In de ruim 60 jaar van zijn kunste
naarschap heeft de Middelburger
een veelzijdig oeuvre opgebouwd.
Hij is een van de grondleggers
van de conceptuele kunst, een
kunstopvatting die het idee be
langrijker vindt dan de materiële
vorm waarin het verschijnt.
Boezem was aanwezig in 1969
met spraakmakende tentoonstel
lingen in het Stedelijk Museum
Amsterdam en in de Kunsthalle
Bern. Het Kröller- Müller Mu
seum deed onlangs een aantal aan
kopen, evenals het Stedelijk Mu
seum Amsterdam. Sinds februari
heeft dit museum speciaal aan
zijn werk een zaal gewijd. In deze
manifestatie wordt De Vleeshal
het middelpunt. Hier opent Boe
zem Co met de nieuwe installa
tie Het Syndroom van Stendhal. Dit
werk ontwikkelde Marinus Boe
zem samen met zijn dochter Na-
tasja Boezem, van wie ook twee
geluidswerken worden getoond.
MIDDELBURG - De installatie Hutje
in de komkommerhof van Lies-
beth Labeur vormde zaterdag in
de Middelburgse Vleeshal het de
cor voor Refonoise. Artiesten van
uiteenlopende disciplines, die
allen in bevindelijke kringen op
groeiden, traden op en gaven een
toelichting op hun werk. Volgens
Liesbeth Labeur is het een misver
stand dat mensen die in de refo-
wereld opgroeien weinig meekrij
gen van kunst. „Ze horen iedere
zondag het kerkorgel, het 'konink-
lijk instrument'." Margreeth de
Jong, stadsorganist van Middel
burg, kon dat slechts beamen. Zij
groeide als kind op in de Gerefor
meerde Gemeente. Wanneer ze
na een kerkdienst thuiskwam
speelde ze na wat de organist ten
gehore had gebracht en legde zo
de basis voor haar muziekcarrière.
Lees het verslag 'Waarom refo's
op zondag niet groeten' op:
Achter al die gezichten die we dagelijks op straat zien, schuilen verha
len: gedachten, wijsheden, vrolijke herinneringen of juist verdrietige.
De PZC brengt met 'Mensen in Zeeland' deze mensen in beeld. Op Face-
book, internet en Instagram. En een selectie wekelijks op deze plaats.
Zonder naam of plaats: als toevallige passanten.
"Twee maanden geleden ben ik vader geworden. Sindsdien is al
les anders. Vroeger draaide alles om de toekomst van mijn vrouw
en mij, nu draait alles om de toekomst van onze zoon. Ik ben ver
anderd, veel serieuzer geworden. Ik kijk anders naar de wereld en
maak me soms zorgen. Je beseft pas wat er gebeurt, als je vader
bent. Zo'n lief jongetje, ik kan niet in woorden uitdrukken wat ik
voor hem voel. Het is liefde, liefde, meer niet. Ik ben zo blij als ik
hem zie, als hij lacht, als hij naar mij kijkt. Dankbaar dat hij ge
zond is. En ik voel meer respect voor mijn eigen vader en moeder
dan ik ooit heb gehad. Ook voor mijn vrouw. Ze heeft mij een
klein engeltje gegeven. Ze stuurt mij steeds foto's van hem. Ik tel
de uren af tot ik naar huis kan en als ik mijn zoon zie, ben ik de
rest van de dag meteen vergeten.
"Onze zoon heet Elias. Een Afghaanse naam, maar toch ook een
beetje Westers. De naam is heel bewust gekozen, omdat onze
zoon hier opgroeit en niet in Afghanistan. Maar het is ook een
naam die in het christendom voorkomt, en daarmee zie je dat we
uiteindelijk allemaal hetzelfde zijn."
"Ik heb veertig jaar de brug van Zelzate bediend. Elke keer als ik
in Terneuzen kom, ga ik een tijdje op een bankje zitten met mijn
verrekijker. De zee, de schepen, het blijft toch trekken. De eerste
jaren na mijn pensioen miste ik het wereldje behoorlijk. Dat slijt,
maar de bedrijvigheid op het water blijft mij boeien. Ik houd het
best een uurtje uit op de zeedijk. Als ik na een tijdje zitten in de
verte een groot schip zie komen, wacht ik nog even tot-ie voorbij
is. De bouw van de nieuwe zeesluis ga ik ook intensief volgen. Ik
word dit jaar 74, ik hoop de oplevering van de sluis nog mee te
mogen maken."
www.menseninzeeland.nl
www.facebook.com/mensenzeeland
www.instagram.com/menseninzeeland
Amsterdam, rechtstreeks uitge
zonden op televisie, vervolgens in
Tilburg werd uitgevoerd en daar
na nog in meerdere Europese ste
den. Totdat die serie ten einde
was, lag er een embargo op verde
re uitvoeringen. Direct daarna
kreeg Van Wijk persoonlijk toe
stemming van de componist het
requiem in Zeeland te brengen
rond de 70-jarige herdenking van
de Tweede Wereldoorlog.
„Het koor heeft zich vanaf het be
gin erin vastgebeten. Het is een
moeilijke opgave, omdat het een
nieuw requiem is. Zonder referen
tiekader is het een kwestie van
noot voor noot bevechten. Dat
heeft het koor met veel toewij
ding gedaan. Daar ben ik trots
op", zegt Van Wijk. Volgens hem
past het ook in het beleid van de
KOV om naast requia van beken
de componisten af en toe een
nieuwe uitdaging aan te gaan.
De Limburgse woonwagenbewo
ner Roger Moreno Rathgeb was
geen bekende componist, maar ac
cordeonist met Sinti-bloed in de
aderen. Een bezoek aan het vernie
tigingskamp Auschwitz in 1998
bracht bij hem een geweldige
schok teweeg. Hij wilde daarna
een muziekstuk schrijven voor al
le slachtoffers, maar met nadruk
MIDDELBURG - De Koninklijke Ora
torium Vereniging (KOV) 'tot Oe
fening en Uitspanning' in Middel
burg staat aan de vooravond van
de uitvoering van het 'Requiem
voor Auschwitz-Project Zeeland'.
Drie concerten vormen het hart
daarvan: in de Nieuwe Kerk in
Zierikzee (1 mei), in de St. Baafs-
kerk in Aardenburg (2 mei) en op
4 mei in de Nieuwe Kerk in Mid
delburg. Het koor wordt begeleid
door TY Zeeuws Kamerorkest en
organist Jos Vogel.
„Muziek is een universele taal.
Door muziek vinden mensen el
kaar waar woorden tekortschie
ten", zegt dirigent Arno van
Wijk. Hij beluisterde op advies
van KOV-voorzitter Ted Voetman
het Requiem voor Auschwitz van
componist Roger Moreno Rath
geb, dat op 3 mei 2012 zijn premiè
re beleefde in de Nieuwe Kerk in
fiA
voor Auschwitz
Muziek verbindt
www.boezem-en-co.nl.
Margreeth de Jong aan het werk tijdens Refonoise.
www.pzc.nl/monnikenwerk
door Ali Pankow
Schilderij van een zigeunerorkest gemaakt door Ron Glasbeek. Te zien in
de expositie 'Berookte beelden, Sinti en Roma toen en nu'.
jHalaf viees
Verse olijven
Mnobilec"',
