Eenzaam
ontsnapt ze
DIZZIE 17
Hij is een icoon. Onze weerman, die de
Zeeuwse bui ziet hangen. Jos Broeke maakte
naam en heeft nu een eigen boek.
De oude kaarten van Zeeland zijn in trek
DE OUDE
KAARTEN van
ZEELAND
Het laatste boekennieuws
et dank aan Om
roep Zeeland, na
tuurlijk. Via de
Zeeuwse radio en
televisie werd Jos
Broeke vanaf 1995
een Bekende
Zeeuw. U weet wel, die man die met
een strakke blik in de camera regen,
wind, zon, mist en vorst aan de grond
voorspelt.
Het weer gaat ons aan het hart. Dus de
voorspeller van het weer ook. Veel com
motie was er toen Jos Broeke eind 2012
afscheid moest nemen als 'de weerman
van Zeeland'. Sindsdien heeft het weer
op de Zeeuwse omroep niet meer de in
tensiteit en bevlogenheid, die we ge
wend waren. Jos Broeke heeft zijn stiel
nog wel opgepakt voor andere zenders,
zoals CTV, maar het is toch niet meer je
dat.
Journalist Peter de Jonge moet aange
voeld hebben dat er wel een verhaal,
zelfs een boek in de weerman zat. Dat
ligt er nu: Jos én het weer in Zeeland. Een
heerlijk blader-, lees- en kijkboek. Op
zich is het levensverhaal van Jos Broeke
(Vlissingen, 1946) niet zo spannend. An
ders gezegd: Jos is een innemende
Zeeuw, die niet al te veel wereldschok
kends meemaakt. Van kinds af aan in de
ban van het weer, in 1968 in dienst van
het KNMI, in 1979 aan het werk op het
weerstation in Vlissingen, in 1995 op
richter van Meteo Zeeland.
Het boek boeit dan ook het meest als
Jos over het weer vertelt. En meteorolo
gische verzinsels met statistische gege
vens onderuit haalt. Zo lezen we dat
Den Helder meer zonuren heeft dan
welke plaats ook in Zeeland. Dat is jam
mer. Met enige vasthoudendheid kan
nog wel worden beweerd dat Zeeland
de zonnigste provincie van Nederland
is.
Het Zeeuwse licht laat hij gelukkig wel
in stand, met dank aan de reflectie van
het vele water. Jos Broeke blijkt een lief
hebber van storm. Van kou daarentegen
moet hij niet veel hebben.
Dat strenge winters goed zijn voor de
natuur is volgens hem onzin. Hij vertelt
dat hij zelf last heeft gehad van depres
sies. Dankzij medicijnen heeft hij die
tijd achter zich gelaten. In die sombere
periodes heeft hij wel eens uitgerekend
wat de omroep hem voor een weerpraat-
je op de televisie betaalde. Het bedrag
van 16,06 euro hielp hem niet aan een
zonniger kijk op het leven.
Zijn homoseksualiteit komt aan bod. En
zijn visie op de toekomst van de planeet
aarde. Jos Broeke gaat graag mee op ex
pedities naar de Noordpool. Daar ziet
hij behalve vergiftigde ijsberen ook de
gevolgen van de opwarming van de aar
de: „Voor de planeet aarde zou het een
zegen zijn als de mens zou verdwijnen.
Maar ja, dat is voor onszelf niet zo aar
dig en voor onze kinderen en kleinkin
deren ook niet."
Het is nog niet te laat. Geef
Marga Minco (1920) ein
delijk een grote prijs voor
haar grootse oeuvre. Of nog beter
meteen twee prijzen. Dat past bij
haar, het wemelt in haar werk im
mers van dubbelgangers, mensen
die er noodgedwongen twee iden
titeiten op na houden. Zelfs de
naam waaronder ze schrijft, her
bergt twee personages. Ze ging
tot 1940 als Selma Menco door
het leven, maar haar grootvader
heette Minco. In 1943 werden
haar ouders opgepakt, zij ontsnap
te door toeval. Een van haar voor
namen als onderduikster was Mar
ga. Geen van beide namen wilde
ze loslaten, en zo werd het Marga
Minco.
Stella uit De glazen brug heeft veel
met de schrijfster gemeen. Ook
door stom geluk ontkomen, met
hulp van goedwillenden de Joden
moord overleefd. Ze kreeg een
persoonsbewijs op naam van Ma
ria Roselier, een overleden jonge
vrouw uit Avezeel in Zeeuws-
Vlaanderen. Op de kaart zul je ver
geefs zoeken naar dat dorp, zoals
Marga Minco zelf in 1986 bij de
presentatie van haar korte roman
meldde. De naam van de vrouw is
wel echt, ze ving die op tijdens
een zomervakantie 'in een kleine
badplaats in Zeeland'.
Zogenaamd uit Zeeuws-Vlaande-
ren, dat is heel in het kort de his
torie van Stella. Ze moet zich de
biografische feiten van
Maria Roselier zo goed
eigen maken dat ze zich
met haar vereenzelvigt.
Zozeer dat ze jaren later
naar sporen van haar on
bekende dubbelgang
ster, bron van het per
fecte persoonsbewijs,
gaat zoeken. Avezeel
blijkt trouwens in een
heel herkenbaar
Zeeuws-Vlaanderen te
liggen, land van kreken,
Terneuzen en Breskens,
de veerpont naar Vlis
singen.
Fictie en feit, dat is de
onbehaaglijkste dubbel
ganger in het proza van
Marga Minco. Achter al
die verschrikkelijke ver
tellingen schuilt de wrede werke
lijkheid. Het drama van verhaalfi
guur Stella is het drama van mil
joenen echte mensen. Eenzaam
ontsnapt ze en hoopt ze na de oor
log op berichten. De gewoonste
zin van deze schrijfster kan daar
om verpletterend zijn, bijvoor
beeld: 'Sinds Stella bij Het Rode
Kruis om inlichtingen was gaan
vragen en haar adres had achterge
laten voor het geval men haar
zocht, zat ze de hele dag met de
deur open om op de bel te letten.'
Marga Minco
VRIJDAG 6 MAART 2015
TOP 5 VAN DE ZEEUWSE BOEKHANDELS IN FEBRUARI
Uit de verkoopcijfers van de grotere
Zeeuwse boekhandels over de afgelopen
maand februari blijkt het boek De oude
kaarten van Zeeland van Aad de Klerk het
populairst. Niet zo verwonderlijk: het is
een prachtige uitgave met kaarten waar
je uren naar kunt kijken. Ook Andreas
Oosthoek - voormalig hoofdredacteur
van de PZC - gooit hoge ogen met zijn ro
man Het relaas van Solie. Bart de Graaff,
Caesar Hulstaert en Corine de Maijer
spreken een breed publiek aan met
Zeeuwen aan de Kaap. De derde roman
van Jan Vantoortelboom - De man die
haast had - blijkt kort na de presentatie
ook een publiekslieveling.
Stad en dorp. land en water
in vier eeuwen cartografie
SCHRIJF U IN OP ZEELANDGEBOEKT
Schrijf u nu in op Zeeland Geboekt, het
boekenweblog van de krant. Zo ontvangt
u de nieuwste berichten over Zeeuwse
boeken, tijdschriften en lezingen. Geef in
het rechtse menu uw e-mailadres op en
druk op bevestig. Dan krijgt u voortaan
automatisch een mail als er een nieuw be
richt op het weblog wordt geplaatst.
ZEEUWSE SCHRIJVERS
door Mario Molegraaf
Jos blijft de weerman
door Jan van Damme
M
DE
GLAZEN
Marga Minco
(Breda, 1920)
Titels (selectie):
Het bittere kruid
(1957)
De val (1983)
De glazen brug -
geschenk
boekenweek 1986
Constantijn
Huygensprijs 2005
én het weer in Zeeland
Jos én het weer in
Zeeland
Peter de Jonge
196 pagina's
gebonden
19,95 euro
Signeersessies:
zaterdag 7 maart
Drvkkery Middelburg
13.30-15.00 uur;
vrijdag 13 maart
De Vrijbuiter
Oost-Souburg
15-16.30 uur;
zaterdag 14 maart
Paard van Troje Goes
15-16.30 uur.
Jos Broeke: hier en daar een Zeeuwse bui. foto Mechteld Jansen
