Iemand is nooit alleen dader
v I T AA L
66
16&17 IN DE PRAKTIJK
Endometriose is een vaak onbegrepen aandoening
in de vrouwelijke buikholte. De bijbehorende
klachten zijn moeilijk te voorspellen. Sinds kort
wordt er een nieuwe operatietechniek toegepast.
Rik Quartero, gynaecoloog in
het Medisch Spectrum Twen
te, kreeg onlangs een jonge
vrouw op zijn spreekuur.
Quartero: „Al vanaf haar pu
berteit verbeet ze maandelijks
hevige terugkerende buikpij
nen die waren gerelateerd aan de menstrua
tie. Haar huisarts had gezegd: 'Dit hoort er
bij. Ga maar aan de anticonceptie'. Pas toen
ze later zelfs niet meer pijnvrij kon vrijen
met haar vriend, trok ze opnieuw aan de
bel. Nu verwees haar huisarts wel door."
Quartero constateerde dat er sprake was
van endometriose (zie kader). „Het verloop
ervan is erg moeilijk te voorspellen. Som
mige vrouwen hebben relatief weinig last
van de aandoening, anderen kunnen veel
pijn hebben van slechts een aantal plek
ken. Soms breiden de klachten zich in de
loop der jaren uit of ze keren terug. De di
agnose is pas te stellen na een kijkoperatie,
als we een stukje weefsel wegnemen en de
Met een
Plasmajet
zie je heel
precies welk
weefsel je
losmaakt of
verdampt
plaats en de ernst van de endometriose
kunnen bepalen." De vraag die volgt, is
hoe de aandoening te behandelen, zegt Ma
rijke Glaubitz van de Endometriose Stich
ting. „Er bestaat helaas geen uniforme aan
pak, juist omdat de aandoening zich zo ver
schillend kan openbaren. Verder kunnen
de klachten terugkeren ondanks eerdere be
handeling."
Om die reden is het belangrijk dat arts en
patiënt altijd in nauw overleg afstemmen
welke aanpak de voorkeur geniet. Er moet
een evenwicht worden gevonden tussen af
wachten en monitoren, een medicamenteu
ze of operatieve behandeling. Een optie is
het innemen van pijnstillende en/of ontste-
kingsremmende medicijnen of het toedie
nen van hormonen die de menstruatiecy-
clus beïnvloeden. Glaubitz: „Voor welke
aanpak je ook kiest, de oorzaak wordt niet
aangepakt. De behandeling richt zich al
leen op vermindering van de klachten. Een
eventuele kinderwens is medebepalend in
het keuzeproces."
In geval van een operatie biedt in uiterste
gevallen het verwijderen van één of beide
eierstokken of van de baarmoeder uit
komst. Met een kijkoperatie kunnen endo-
metriosehaarden, cystes en verklevingen
worden verwijderd of vernietigd. Ook kun
nen beschadigde organen worden hersteld.
De operatiemethodes verschillen, zegt
Quartero. „Maar eenvoudig gezegd snijdt
en knipt de chirurg in weefsel dat hij weg
wil hebben. Dat kan op de klassieke ma
nier, dus met een mesje of schaartje. Of
moderner, met laserlicht of ultrageluid. Dit
zijn energiebronnen die vrij secuur weefsel
losbranden of op laten lossen. Daarna
schroeien we de wonden dicht."
In 2006 maakte Quartero in Frankrijk voor
het eerst kennis met de zogeheten Plasma
jet, een nog modernere variant. Dit opera
tie-instrument ligt als het ware als een diri
geerstokje in de hand van de chirurg. Met
het stompe uiteinde ervan beweegt hij
voorzichtig door de buikholte en laat er
waar nodig een heet soort gas komen. Met
die vrijgekomen energie kan hij, net als bij
ultrageluid of laserlicht, aangetast weefsel
'lossnijden' of dat als stoom in het niets la
ten verdampen.
„Het is een heel precies apparaat. In tegen
stelling tot die andere technieken laat de
Plasmajet in het weefsel slechts een rest-
schade achter van 0,2 millimeter. Met ultra
geluid of laserlicht reikt de hitte een paar
millimeter verder, waardoor je onopge
merkt en onbedoeld bijvoorbeeld ook ach
ter het aangetaste gebied schade kunt aan
richten. Met dit apparaat zie je wél heel
nauwkeurig welk weefsel je losmaakt of
verdampt." Volgens Quartero is nog veel
vervolgonderzoek nodig. „Zo weten we
niet of met de Plasmajet, vergeleken met
de andere methoden, op langere termijn
meer of minder verklevingen ontstaan. En
in welke mate herstelt het weefsel zich ter
plekke? Het zijn hoopgevende ontwikkelin
gen, maar vooralsnog blijft endometriose
omringd met veel vragen."
ENDOMETRIOSE
Dinsdag 3 maart 2015
Gezond
Onbegrepen
buikpijn
door Arnoud Kluiters
Rik Quartero,
gynaecoloog
Bij endometriose dwarrelen endometriumcellen neer onderin het kleine bekken en een deel er
van kan zich hechten aan het buikvlies of aan het oppervlak van organen zoals baarmoeder, eier
stokken, urineleiders of darm.
reageren?
gezondheid@depersdienst.nl
Bij de menstruatie komt
niet alleen bloed naar bui
ten. Er loopt vrijwel altijd
ook wat bloed via de eilei
ders terug de buikholte in.
In dit bloed zitten de zoge
heten endometriumcellen.
Ze dwarrelen neer onderin
het kleine bekken en een
deel ervan kan zich hech
ten aan het buikvlies of
aan het oppervlak van orga
nen zoals baarmoeder, eier
stokken, urineleiders of
darm.
Endometriose komt bij on
geveer de helft van de vrou
wen in de vruchtbare le
vensfase voor in heel lichte
vorm die geen klachten ver
oorzaakt. Ernstigere vor
men veroorzaken vaker
pijn en vruchtbaarheidspro
blemen.
Als enige gynaecoloog in
Nederland werkte Rik Quar
tero sinds 2012 met de
Plasmajet. Sinds kort zet
ten ook het VU medisch
centrum (Amsterdam) en
Isala (Zwolle) het instru
ment in. Haarlem (Kenne-
mer Gasthuis), Eindhoven
(Catharina Ziekenhuis en
het Maxima Medisch Cen
trum), Arnhem (Rijnstate)
en Den Haag (Bronovo)
zeggen binnenkort te vol
gen of overwegen dit.
In het VU medisch centrum
vindt op 7 maart de Lande
lijke Endometriosedag
plaats.
www.endometriose.nl
