ZEELAND 25
Het kanaal moest maar een paar honderd me
ter worden doorgetrokken, blijkt uit documen
ten uit die periode. Kosten: zo'n 45.000 gul
den. Aannemer J. Filis uit Vlissingen mocht
het werk uitvoeren. De hoogste bijdrage,
31.000 euro, kwam van het Rijk. De rest werd
door de provincie en de gemeente opgehoest.
De blijdschap en opluchting in Sluis waren
groot, bleek tijdens de feestelijke opening op
21 en 22 september 1858. Hoogwaardigheidsbe
kleders voeren in versierde boten triomfante
lijk als eersten Sluis binnen, er was vuurwerk,
een muziekfestival, een ringrijderswedstrijd
en 's avonds werd de Kaai feestelijk verlicht.
Uit de tekst van een speciaal gecomponeerd
feestlied blijken nog meer eens de zorgen over
de teruglopende welvaart:
Gevallen Sluis, vergeten Sluis!
Gij zijt niet als weleer
Een parel in de stedekroon
van Vlaan 'drens Opperheer
Geen vreemdling zoekt uw haven op
geen enk'le pink uw ree
De bloei dien U de zeevaart schonk
ontvlood u met de zee
Maar verderop wordt het lied vrolijker, en is
het vol hoop omdat Sluis een blijden toekomst
draagt, nu weer eenfrissche waterstroom de kade
binnenschiet.
En het stadje profiteerde inderdaad. Niet dat
Sluis opeens weer een bloeiende havenstad
werd, maar het goederenvervoer richting Brug
ge kwam aardig op gang, en er pendelde een
passagiersboot waarmee inwoners van Sluis
bijvoorbeeld de weekmarkt in Brugge bezoch
ten. Later werd ook een openluchtzwembad
in Sluis aangelegd, en los van dat alles zorgde
het water voor gezelligheid en sfeer in het al
vroeg toeristische Sluis.
Het kanaal bewees zo toch nog zijn nut. Dat
veranderde grotendeels na de Tweede Wereld
oorlog, toen bij Oostkerke de 'siphons' wer
den opgeblazen. Dat waren bijzondere bouw
werken uit de jaren vijftig van de negentiende
eeuw, toen het Leopoldkanaal en Schipdonk-
kanaal vanuit Zeebrugge richting het Vlaamse
binnenland werden gegraven. De naast elkaar
gelegen kanalen kruisten de Damse Vaart,
waarna besloten werd de nieuwe kanalen on
der de Damse Vaart door te leggen. Toen de
siphons verwoest werden, ontstond een knip
in de Damse Vaart, waardoor Sluis over het
water werd afgesneden van Damme en Brug
ge-
Daarna ging het bergafwaarts met het trans
port over het water. Wel werd de vaart voor
andere zaken gebruikt. Zo is die met regel
maat het toneel van sportwedstrijden. Oude
Op en bij de Damse Vaart is het al
leen écht druk bij strenge vorst. Dan
wordt er naar Brugge geschaatst.
affiches vermelden een roeiwedstrijd te Sluis
in 1874, waarbij 'de deelnemers in costuum ge
kleed zijn'. Nog steeds zijn er regelmatig
zwem- en zelfs surfwedstrijden in de Damse
Vaart.
Echte drukte is er alleen tijdens strenge win
ters. Het kanaal vormt dan van oudsher een ui
terst geschikte schaatsroute. Sluis-Brug-
ge-Sluis is een klassieker, zowel bij schaatslief
hebbers uit de regio als op de officiële kalen
der van de KNSB, de Nederlandse Schaats
bond. De café's aan de route, ingericht als
stempelpost, varen er wel bij. En toen in 1986
en 1997 de landelijke schaatstop de Zwinste
dentocht reed - drie keer heen en weer -, ston
den er duizenden toeschouwers langs de kant
en deed Studio Sport verslag.
Op die sporadische momenten na kenmerkt
de Damse Vaart zich door rust en stilte. Zeker
op het stuk tussen Sluis en Hoeke, waar geen
auto's meer over de weg langs de vaart mogen
rijden, is op elk moment bijna hetzelfde, ver
stilde plaatje te schieten, met water, riet, gras,
en vooral de kenmerkende hoge, kromgewaai-
de populieren. Een groot deel van het kanaal
is het domein van vogels, fietsers en, direct
langs de oever, fietsers en wandelaars. Alleen
in Damme is wat meer reuring: het water gaat
er immers dwars door het centrum. Daar ligt
ook de enige boot op het vijftien kilometer
lange traject: de Lamme Goedzak. Die ver
voert jaarlijks duizenden toeristen naar Brug
ge en weer terug. Maar niet in deze periode.
Dan is het zelfs in Damme te stil.
MAANDAG 2 MAART 2015
De karakteristieke populieren sieren al heel lang de oevers van de Damse Vaart, zoals hier in 1909. afbeelding
Zeeuwse Bibliotheek/Beeldbank Zeeland
zonder kop en staart
Kanaal
SLUIS. - KANAAL NAAR BRUQOIi
De Damse Vaart werd gebruikt voor vervoer van goederen en personen, zoals hier rond 1920. afbeelding Zeeuwse
Bibliotheek/Beeldbank Zeeland
