De almachtige zorgverzekeraar
66
18 GEZOND
HUISARTS
Jos van Bemmel
Voormalig minister van
VWS, Hans Hoogervorst,
introduceerde indertijd
'gereguleerde marktwer
king' in de zorg. De zorg zou er
beter en betaalbaarder door wor
den. Bovendien zouden voortaan
de zorgverzekeraars de kastanjes
uit het vuur halen voor de poli
tiek. Huisartsen maakten zich zor
gen, marktwerking zou de zorg
om zeep helpen. Ze protesteer
den tijdens betogingen heftig te
gen de plannen. Patiëntenorgani
saties hielden zich opvallend stil.
Met de kennis van nu is dat te be
treuren.
De kennis van nu? In Medisch Con
tact stond recent een aangrijpend
artikel van een hoogzwangere
huisarts die door de zorgverzeke
raar 'materieel gecontroleerd'
werd. Hoe het kwam dat ze bo
vengemiddeld veel visites aflegde
bij terminale patiënten. Gefrus
treerd, haar goede zorg werd be
straft, sloeg ze de zorgverzeke
raar met statische gegevens om
de oren, haar beroepsgeheim ver
dedigend. Excuus van de zorgver
zekeraar laat nog op zich wach
ten.
Deze week zag ik een man op het
spreekuur met, als relikwie van
zijn drastische gewichtsvermin
dering, een enorme, hangende
buikhuidplooi. Om misschien
voor vergoeding in aanmerking
te komen moet hij foto's van zijn
buik maken en opsturen naar de
zorgverzekeraar. Hij schaamt zich
kapot.
De kennis van nu? Miljoenen ver
slindende reclamecampagnes om
u over te halen toch vooral voor
de enige echte verzekeraar te kie
zen. Reclame betaald van uw
zorgpremie! Tel daarbij op de be
perking van de vrije artsenkeuze
die minister Schippers er slinks
toch doorheen probeert te druk
ken. Om maar te zwijgen van de
decentralisatie van de chroni
sche- en jeugdzorg naar de ge
meenten. Voor zorgverzekeraars
zal het eenvoudig zijn kennisont-
berende gemeenteambtenaren
naar hun pijpen te laten dansen,
net zoals ze de huisartsen laten
dansen. „Het lukt huisartsen niet
om echt met zorgverzekeraars
van gedachten te wisselen", zegt
Ella Kalsbeek, voorzitter van de
Landelijke Huisartsen Vereni
ging. Er worden hen contracten
door de strot geduwd en betaling
voor sommige chronische zorg ge
schiedt alleen als er gewerkt
wordt volgens de regels van de
zorgverzekeraar die daarmee het
handelen van de dokter bepaalt.
Tenslotte zijn zorgverzekeraars
hard bezig de GGZ om zeep te
helpen. Psychische problemen lij
ken niet meer te bestaan. Oma of
de buurvrouw moet maar hel
pen. Om voor vergoeding van spe
cialistische GGZ in aanmerking
te komen is een bureaucratische
muur opgeworpen waar menig
arts zijn tanden op stuk bijt. Stel
u eens voor dat uw autoverzeke
ring het ontwerp en de kleur van
uw auto bepaalt en dat u alleen
naar die ene dealer mag... Dan
zou u toch in opstand komen?
Doe dat dan nu ook. Patiëntenver
enigingen laat, ruim negen jaar
na de introductie van de misluk
te marktwerking, nu wel uw
stem horen.
Een maagverkleining zonder operatiemes. Wim Smeets was te dik en
had er baat bij. „Dit zou voor de bestrijding van overgewicht de ingreep
van de toekomst kunnen worden!"
iëten? Wim Smeets
(58) heeft het gepro
beerd. Maar het lukte
nooit goed, erkent hij.
De weegschaal bleef
diep kreunen als hij er
met zijn 133,5 kilo bij
een lengte van 1,90 meter op stapte.
„Ik at gewoon te veel. Ik schaamde me
voor mijn figuur, vond het walgelijk."
Hij heeft nagedacht over een maag
bandje. Zocht contact met een zieken
huis voor deze ingreep, maar zag er
toch vanaf: „Een barbaarse methode.
Je kunt bijna niets meer eten. Ik wil
toch gezellig met de kinderen een res
taurant kunnen bezoeken."
Toch moest hij iets doen: hij leed
door zijn teveel aan kilo's aan diabe
tes, had last van de complicaties van
deze geniepige ziekte: schade aan de
zenuwen (neuropathie) met daarbij
vervelende pijnklachten.
Smeets kwam in contact met het
Maastricht Universitair Medisch Cen
trum waar chirurgen een geheel nieu
we, nog experimentele methode voor
maag verkleining toepassen. Op 7 juli
2012 ging hij er 'onder het mes', een
ingreep waar geen enkel mes aan te
pas komt. De zogeheten gastroplica-
tie. „Ik heb niets van de ingreep ge
merkt. Heb na de operatie ook ner
gens last van gehad. Nergens pijn, he
lemaal geen klachten."
Dat mag best opmerkelijk heten.
Want bij de drie gangbare operatieve
ingrepen voor maagverkleining (zie
kader) doen zich juist relatief veel
klachten voor, mede veroorzaakt door
het hoge gewicht van de patiënt die
vaak ook nog eens ziekelijk is. Er zijn
operatierisico's als wondinfecties (ab
cessen, fistels, koorts), inwendige lek
kages naar de buikholte, bloedingen,
verstoppingen in maag en darm, litte
kenbreuken. Op den duur kunnen on
gewenste vernauwingen in de ver
kleinde maag optreden, maagbandjes
verschuiven. En dan zijn er complica
ties als embolie, galstenen, alvlees
klierontsteking en trombose. Soms on
verwacht: „Om goed te kunnen opere
ren, wordt lucht in de buik geblazen.
Dit volume drukt samen met het ge
wicht van de patiënt op zijn holle
Ik heb
niets van de
ingreep
gemerkt
Heb na de
operatie
ook nergens
last van
gehad
ader die voor de bloedtoevoer naar de
benen dient. De afvoer van bloed
stokt, waardoor trombose in een been
kan ontstaan. Het bloedstolsel veroor
zaakt vervolgens longembolie."
Aan het woord is Nicole Bouvy, chi
rurg van het MUMC. Ze wordt geflan
keerd door onderzoeker en medicus
Givan Paulus. Bouvy: „Snijden in een
buik gaat altijd gepaard met het risico
van complicaties. Maar ook bij lapa-
roscopische ingrepen (kijkoperaties,
red.) kunnen zich problemen voor
doen." Ze laat een instrument zien
dat via een gaatje, eigenlijk een klein
sneetje, in de buik wordt ingebracht,
met aan het uiteinde een vlijmscherp
mesje. „Hiermee kun je in de buikhol
te andere organen zomaar penetre
ren."
Voor een dergelijke ingreep moet de
chirurg dus uiterst geconcentreerd
zijn. Niet voor niets slaat een chirur-
genhart tijdens een laparoscopische
ingreep tien slagen sneller dan bij een
open-buikoperatie. Dus bestaat onder
operateurs, die een maagverkleining
uitvoeren, een grote behoefte aan iets
nieuws. Een veilige, maar wel effectie
ve ingreep met zo min mogelijk com
plicaties. Dat zou de gastroplicatie
kunnen worden, ontwikkeld door een
startend Amerikaans bedrijf. Paulus:
„Voor deze ingreep gaan de instru
menten via de mond, keel en slok
darm naar de maag. De chirurg hoeft
niet meer door de buikwand heen te
prikken. Hoeft eigenlijk niet meer te
snijden."
De procedure is even simpel als geni
aal. Op een vooraf geplande plek van
de maagwand - aan de binnenkant
dus - wordt een afsluitkapje gezet,
waarna die vacuüm wordt gezogen.
Het stukje maagwand plopt door de
zuiging naar binnen, in de vorm van
een plooi. Tegelijkertijd wordt met be
hulp van een nietmachine dat binnen
het vacuüm afsluitkapje zit en gevuld
is met piepkleine nietjes van titanium
die plooi vastgeniet. De chirurg her
haalt de procedure ongeveer tien keer,
steeds een stukje verderop langs de
maagwand. Met circa tien plooien is
het maagvolume al drastisch vermin
derd en is daarmee de maagverklei
ning een feit.
De experimentele operatie is wereld
wijd bij zestig patiënten uitgevoerd,
van wie zeventien afkomstig zijn uit
Nederland. Zeven in het Amsterdam
se AMC, tien in Maastricht. Onderzoe
kers van beide ziekenhuizen hebben
onlangs hun gunstige bevindingen ge
rapporteerd in het vakblad Gastrointes
tinal Endoscopy. Hun conclusie: de pro
cedure is technisch haalbaar en veilig.
De gemiddelde duur van de ingreep:
123 minuten. Bouvy: „Met een tech
nisch verbeterde versie van het appa
raat en meer ervaring zou je deze in
greep makkelijk in een half uur kun
nen doen. Er zijn ingewikkelder ingre
pen die via de mond worden ver
richt."
Andere methodes voor maagverklei
ning nemen vaak twee uur in beslag.
Nog een klein wonder in de wereld
van de maagverkleining was dat nie
mand van de patiënten complicaties
kreeg. De klachten na de operatie wa
ren mild, zoals buikpijn en verstop-
Een maagverkleining met
door Will Gerritsen
Wim Smeets
Via het keelgat wordt in de
maag (A) een buis binnen-gebracht
(B). Door deze buis gaat een
afsluitkapje dat op een plekje van de
maagwand wordt gezet en een
vacuüm zuigt. Het stukje maagwand
plopt naar binnen als een plooi.
Tegelijk wordt met een nietmachine
binnenin het vacuüm afsluitkapje
de plooi vastgeniet (C). Na gedane
arbeid haalt de chirurg de buis weer
weg (D). De operateur heeft dan de
nietprocedure ongeveer tien keer
gedaan, steeds een stukje verderop
langs de maagwand (E).
