VERDIEPING 11
Minister Bert Koenders
kan debatteren na
tientallen jaren Haag
se ervaring. Dat is het
probleem niet. Socia
le media zijn echter
niet echt zijn ding.
Terwijl voorganger Frans Timmermans
zich suf Facebookte, weet diens opvolger
amper hoe hij zijn Whatsapp moet uitzet
ten, zegt VVD-Kamerlid Han ten Broeke
lachend: „Hij is een beetje old school, ook
qua stijl. Rustiger. Dat is prettig, want bij
Buitenlandse Zaken moet je al overal op
reageren. Hijgerigheid ligt altijd op de
loer."
Het Saharazand zit nog onder zijn schoe
nen als Koenders (56) op 17 oktober het
Binnenhof oploopt als de nieuwe minister
van Buitenlandse Zaken. Hij heeft zijn job
als hoofd van de VN-vredesmissie in Mali
opgezegd en springt monter op de snel
trein die Buitenlandse Zaken najaar 2014
is. De nasleep van MH17, de opkomst van
Islamitische Staat, de spanningen met Rus
land; het zijn stuk voor stuk lastige kwes
ties waarbij de 'nieuwkomer' zich geen uit
glijder kan permitteren. Bovendien werd
Timmermans alom bejubeld, dus er zijn ge
makkelijker omstandigheden om in te stap-
pen. Toch begint Koenders aan de klus. Hij
wil de baan blijkbaar graag.
De nieuwe minister heeft wel wat in te ha
len. Tijdens zijn uitstapje naar Afrika veran
derde er veel. „Hij voelde een grote achter
stand aan het begin", zegt Ko Colijn, direc
teur van Instituut Clingendael. „'Ik kom in
een heel andere wereld terug', zei hij." Ook
het ministerie is niet meer hetzelfde als
toen hij er minister voor Ontwikkelings
samenwerking (2007-2010) was.
Als het ministerschap ergens in oktober
bijna zeker is, begint Koenders met inhou
delijk bijtanken, zoals Colijn het noemt.
Eenmaal beëdigd, houdt de nieuwe be
windsman veel een-op-eensessies met
ambtenaren. Zij praten hem bij over alle ac
tuele dossiers.
In de media treedt hij dan amper op. „Die
eerste periode heeft hij goed de tijd geno
men om kennis te verwerven", zegt Koen
ders' oude mentor en ex-PvdA-Kamerlid
Harry van den Bergh.
Tweede Kamerleden zien in de eerste de
batten een goed voorbereide minister. Min
der emotioneel dan Timmermans, minder
docerend ook. De Afrikaanse jaren hebben
hem goed gedaan, oordelen politici. De
praktijkervaring uit een diplomatiek wes
pennest als Mali zorgt ervoor dat Koenders
de politieke discussies met enige distantie,
en regelmatig met verwondering, beziet.
„Hij maakt zich niet zo druk over het Haag
se geneuzel", zegt WD-buitenlandwoord-
voerder Han ten Broeke.
Hij stelt zich ook kwetsbaar op. „Hij luis
tert echt", zegt oppositiepoliticus Sjoerd
Sjoerdsma (D66). „In het debat over de Af-
ghanistan-missie vroeg ik waarom Neder
land minder in plaats van meer diploma
ten naar Kabul stuurt. Toen zei hij: ja, dat
is niet echt fijn, dat ga ik uitzoeken." Dit
leidde tot verbazing bij de Kamercommis
sie Buitenlandse Zaken. „Verfrissend",
vindt ook PvdA-Kamerlid Michiel Servaes.
Het Binnenhof van nu is wel wennen. Hoe
wel Koenders nog geen vijf jaar weg was, is
de snelheid van het nieuws, de gretigheid
waarmee Kamerleden opheldering eisen,
enorm toegenomen. Dus moet hij vaker op
draven, ook bij ditjes en datjes. „Het is snel
ler, hyperiger en luchtiger", zegt SP-Kamer-
lid Harry van Bommel. Servaes: „De buiten
landcommissie is niet meer de herenclub
die rustig de wereld beschouwt."
De linkse activist, zoals Koenders aange
kondigd werd, heeft zich nog niet laten
zien, menen fracties, de WD voorop. „Ik
heb daar niks van gemerkt, al zal hij dat
wellicht niet als een compliment opvatten.
Hij is nuchter, pragmatisch", zei Europa
woordvoerder Mark Verheijen (VVD) kort
voordat hij tijdelijk zijn werk neerlegde
vanwege een integriteitskwestie. Ten Broe-
ke: „Hij is meer een real-politicus zoals Kis
singer dan een scherpslijper als Pronk."
PvdA-mentor Van den Bergh ziet ook dat
zijn vroegere leerling 'sceptischer' is gewor
den over de internationale verhoudingen.
„Als het gaat om Rusland bijvoorbeeld, is
hij echt een illusie armer. De Russen zijn
veel machtspolitieker dan voorheen."
De leermeester voorspelt wel een pro
bleem met de werklast nu veel heftige dos
siers tegelijk om aandacht vragen. Van den
Bergh: „Ik vind het bijna onverantwoord."
Kan Koenders dan niks fout doen? Jawel. In
het debat over MH17 maakte hij laatst een
misser toen hij beweerde dat het kabinet
geen informatie had over zwaar luchtaf
weergeschut in Oost-Oekraïne. Als je met
zijn Afrikaanse bril naar Nederlandse poli
tieke discussies kijkt, ligt onderschatting
ook op de loer. Oppositiepartijen leveren
verder flink wat kritiek. Het CDA vindt
hem te lief voor Turkije, de SP ziet te wei
nig een mensenrechtenminister en D66
wacht nog op de 'eigen accenten'.
Dat laatste wordt nog ingewikkeld, denkt
Ko Colijn van Clingendael. „Hij heeft maar
twee jaar de tijd. Alleen daarom al wordt
Koenders bijna gedwongen tot voortzet
ting van Timmermans' beleid. Daarnaast
zal hij een paar thema's selecteren, zijn mo
menten kiezen. Hij kan niet de hele wereld
veranderen."
REIZEN MINISTER BERT KOENDERS
DINSDAG 24 FEBRUARI 2015
Haags geneuzel is flink
wennen na jaren Afrika
Ontmoeting met Europese ambtsgenoten in
Brussel op 15 december 2014 om te praten
over Oekraïne, Irak, Libië, Syrië en Balkan.
Koenders zingt een liedje samen met
Syrische kinderen in een vluchtelingenkamp
nabij Gaziantep in Turkije op 7 januari.
Met andere bewindslieden is Koenders op
8 januari aanwezig in Amsterdam bij een
herdenking na de aanslag bij Charlie Hebdo.
In het World Forum in Den Haag op
22 november 2014 tijdens de eerste verjaar
dag van de NAVO Parlementaire Assemblée.
door Niels Klaassen foto's Hollandse Hoogte
Greep uit de reizen van minister Koenders sinds
zijn aantreden op 17 oktober 2014:
0 23 oktober 2014 - Parijs, Frankrijk
Overleg met Franse collega Laurent Fabius
29 oktober 2014 - Staatsbezoek aan Japan
3 november 2014 - Staatsbezoek aan Zuid-Korea
8 november 2014 - Charkov, Oekraïne
Aanwezig bij vertrek vijf kisten met stoffelijke
resten van slachtoffers vlucht MH17
24 november 2014 - Rome, Italië
Overleg met ambtsgenoot Paolo Gentiloni
2 december 2014 - Brussel, België
Gesprek met Amerikaanse collega John Kerry
tijdens NAVO-overleg van de ministers van
Buitenlandse Zaken
Londen(0
Brussel
©Parijs
Rome
OEKRAÏNE
Charkov
Ankara® TURKIJE
APAN
MAROKKO
Erbil
IRAK
ALGERIJE
infographic JD/DPd I bron Ministerie van Buitenlandse Zaken
BAHREIN
5 december 2014 - Manama, Bahrein
Dialoog over veiligheid Midden-Oosten
15 december 2014 - Brussel, België
Afsluiting van het Nederlandse voorzitter
schap van de Benelux
19 december 2014 - vierdaagse reis Midden-
Oosten: Istanbul, Erbil, Bagdad en Amman
5 januari 2015 - Ankara, Turkije - Gesprek
ken over veiligheidssituatie in de regio
(D 22 januari 2015 - Londen, Groot-Brittannië
Overleg van de anti-IS-coalitie
6 februari 2015 - München, Duitsland
Deelname veiligheidsconferentie
22 februari 2015 - Meerdaags bezoek aan
Algerije en Marokko
