Jan Bij de Vaate
(68) was ooit
goed voor ruim
twaalf miljoen. In
2012 ging de pro
jectontwikkelaar
uit Zierikzee fail
liet en kwam in
de bijstand te
recht. Nu leeft hij
van de AOW en
zijn vergoeding als
gemeenteraadslid.
Bij de Vaate voelt
zich gelouterd
door wat hij heeft
meegemaakt.
6 SPECTRUM
44 Ik heb gegeven uit rijk
dom, niet uit armoede.
Ik draaide me om en
ging verder
ijk nou eens naar
wat er boven die
brief staat: 'Van cu
rator aan gefailleer
de'. Ik heb meer van
deze brieven. Je
mag geen geldza
ken doen en er is altijd iemand die
over je schouder meekijkt. Dat is niet
altijd even leuk hoor. Je voelt je in een
hoek gedrukt. En dat is raar voor ie
mand die vanaf zijn negentiende zelf
standig is geweest. Nooit heb ik een
baas boven me gehad, behalve mijn
vrouw dan."
„Ik ben begonnen in de verzekerin
gen. Met een brommertje reed ik naar
mijn klanten. In 1974 kwam daar de
makelaardij bij. Het was de tijd dat
het onroerend goed heftig naar boven
kwam. Het bezit van een eigen huis
raakte in zwang. Ik viel met mijn
neus in de boter. Ik had maar één col
lega. Paul Korstenbroek en ik hadden
samen de markt, vooral in Zierikzee.
Bij de crash van 1979-1980 halveerden
de prijzen. Dat was veel erger dan nu.
Vakantiepark Aquadelta in Bruinisse
was al wel gebouwd, maar de meeste
woningen waren nog onverkocht. Col
lega René Coltof had er Duitse klan
ten voor. De appartementen gingen
voor eenderde van de prijs de deur
uit, maar we hadden er allebei ver
diensten van. Het was leuk. We heb
ben veel gedaan samen, maar na een
halfjaar zijn we uit elkaar gegaan.
René kon zijn geld heel snel verbran
den, gaf feesten in hotel Mondragon.
Ik hou ook wel van een feestje. Maar
dan gepast, op mijn eigen manier. Ja,
dat is misschien wel het calvinisme in
mij. René gaf nergens om, was niet
geïnteresseerd in geld.
Maar goed. In 1983 bouwde ik mijn
eerste parkje. Zeeduin in de Zeepedui-
nen: zestig woninkjes die - tegen de
trend in - binnen een halfjaar weg
waren. In het pinksterweekeinde van
1984 verkocht ik 22 woningen. Dan
staat ineens iedereen achter je. Eerder
kreeg ik geen geld van de bank, nu
werd gevraagd of ik soms nog meer
wilde. Ik ging verder met projectont
wikkeling. Vooral recreatiewoningen,
maar ook gewone huizen aan de Ca-
landweg en in Poortambacht in Zierik
zee en in Zonnemaire. In de jaren ne
gentig ging het snel. Een vakantie
park in Noordwijk en een in Bres-
kens. Later ook in Duitsland aan de
Oostzee en op Tenerife. Moet dat alle
maal, die cijfers? Nou, in 2006 verdien
de ik 5,5 miljoen in één jaar."
„Maar een jaar later ging het fout. Het
leek wel of iedereen met zijn rug naar
me toe ging staan. Er was geen interes
se meer. Appartementen van een ton
op Tenerife moest ik voor vijftig-, zes
tigduizend euro verkopen, terwijl de
bank wel 100 procent van zijn geld te
rug wilde. Ik was bezig met kantoren
in Veenendaal. Twee van de drie klan
ten daar namen niet meer af. In plaats
van vijf of zes ton winst, maakte ik 1,7
miljoen verlies. Mijn Spaanse BV ging
failliet. De miljoenen die ik aan de
Oostzee had geïnvesteerd, daar kon ik
niet meer bij.
Maar ook in Zierikzee ging het fout.
Ik was mede-ontwikkelaar van de
wijk Noorderpolder. Van de zeshon
derd geplande woningen, zijn er uit
eindelijk 150 gebouwd.
Het was niet meer te houden. Ik zag
het als zand tussen mijn vingers ver
dwijnen. Noem het naïef, maar tot
een halfjaar voor het faillissement
heb ik nog gedacht dat ik het wel zou
redden. 'Ach, je hebt vast een reserve
potje in Zwitserland', zei de curator.
'Kijk me aan, als je dat zegt!', ant
woordde ik, want hij keek langs me
af. En het erge is: ik heb het wel ooit
gehad. Zes jaar geleden hadden mijn
vrouw en ik een huis in Zwitserland.
Van het spaarpotje van dertig, veertig
mille hebben we dat huis opnieuw in
gericht. Als er veel binnenkomt, denk
je dan aan een reservepotje? We maak
ten het op."
„Het is niet levensbedreigend. Zo rea
geerde ik als mensen naar mijn faillis
sement vroegen. En dat is ook zo.
Mijn eerste vrouw is aan kanker over
leden, mijn huidige echtgenote is ook
ziek geweest. Dan denk je: ach, dat rot-
geld! Mijn persoonlijke faillissement
is nu afgewikkeld. Het zakelijke bin
nenkort ook. Ja zeker, dat is een op
luchting. Een collega-projectontwik
kelaar en de bank zijn met vorderin
gen achtergebleven. Er zijn geen parti
culieren de dupe geworden.
Bedragen noemen, wat heb je eraan?
Ze zeggen dat ik twintig miljoen
waard was? Nee, ik denk dat ik twaalf,
dertien miljoen heb gehad. Meer dan
genoeg om van te leven hoor. En als
ik het anders had gedaan, had ik veel
meer kunnen hebben.
Maar wat is de waarde van geld? Vijf
tig euro is niks. Tot je het niet meer
hebt. Aan de Braziliaanse kust wonen
surftalenten. Die jongens verhuren
zich voor vijftig euro, want zoveel
kost de opleiding om echt goed te le
ren surfen. Voor mij geldt ook het bij
belse: Doe wel en zie niet om. Maar
als je geeft en je voelt het niet, wat
geef je dan? Ik heb gegeven uit rijk
dom, niet uit armoede. Ik draaide me
om en ging verder. Pas als het aan je
ribben komt, dan geef je."
„Dat faillissement heeft me in zekere
zin gelouterd. Je wordt arrogant als al
les goed gaat. Ook zakelijk. Je krijgt
dat makkelijke; het lukt me toch wel.
Jan Bij de Vaate Nu ben ik al mijn geld kwijt en heb
werd op 30 juni een jaar in de bijstand gezeten. Op
1946 geboren zich niet slecht. De bank betaalt je gas
in Zierikzee in en licht. Best apart. Ik had geen zor-
een gezin van gen en dat is een gevoel dat ik sinds
vijf kinderen. mijn negentiende niet meer heb ge-
Hij ging naar de had. Ik heb de hele zomer in een
mulo en haalde sportbroek op mijn stoeltje voor het
daarnaast vakdi- huis gezeten. De wereld van het geld
ploma's voor is hard. Het is de wereld van de spo-
verzekeringen ken en skeletten uit de computerspel
en makelaardij. letjes van mijn kleinkinderen.
Bij de Vaate be- Er is niks mis met geld verdienen,
gon in 1969 als maar niet ten koste van en het mag
zelfstandig ver- ook wel een beetje leuk zijn. Naast
zekeringsagent. mijn bezigheid als raadslid geef ik ad-
Hij is getrouwd viezen over recreatieprojecten. Kijk,
met Gunni op deze tekening zie je veel water en
Hogemark en veel groen. Als je dat weglaat, kunnen
weduwnaar van er twee keer zoveel huisjes op dat
Riet Rozendaal. park. Maar dan is het niet leuk meer.
Hij is raadslid De huisjes zijn nu wel duurder, maar
voor het CDA ik denk dat de mensen dat ervoor
in de gemeente over hebben. Ik ben gevraagd door
Schouwen-Dui- een grote onderneming. Kan daar ook
veland. goed verdienen. Daar denk ik nog
over na. Als het niet meer is dan een
geldmachine - een ton erin en hon
derdtwintig eruit - dan weet ik nog
niet of ik dat wel wil."
Je wordt arrogant
als het alleen
maar goed gaat
door Ton van den Nouweland
