De flamboyante Griek Yanis
Varoufakis houdt vol dat
hij geen spelletjes speelt.
Inmiddels ligt de
speltheoreticus
op ramkoers
met 'Mr. Euro'
Jeroen
Dijsselbloem.
12 VERDIEPING
MACHTSSTRIJD
Als twee roekeloze coureurs
naderen ze elkaar, Jeroen
Dijsselbloem en Yanis
Varoufakis. De Griek zit
als altijd op zijn grommen
de Yamaha XJR1300. Het
zwarte, leren motorjack
hangt open, het hemd steekt uit de broek
en de bijna schalkse blik van deze Glatz-
kopf verraadt dat hij van geen wijken wil
weten.
Maar dan kent hij Jeroen Dijsselbloem nog
niet. De vriendelijke krullenbol van weleer
heeft zich in twee jaar tijd ontpopt tot een
gestaald politicus. Die laat niet met zich
sollen. In een onberispelijk pak en met een
strenge bril stuift hij met zijn dienstauto
van Duitse makelij op de Griek af. Wie
gooit het eerst zijn stuur om, dat is de
vraag.
De confrontatie tussen de Griekse minister
van Financiën en de Nederlandse voorzit
ter van de eurogroep is een schoolvoor
beeld van wat in de speltheorie een
CHICKEN GAME wordt genoemd. Chic
ken is de angsthaas die uiteindelijk toch te
rugdeinst voor een botsing. Is het Dijssel
bloem (en de rest van de eurozone), die
eist dat Griekenland in ruil voor leningen
gewoon blijft bezuinigen? Of is het Varou
fakis, die de opgelegde bezuinigingen er
vaart als financial waterboarding en soepeler
voorwaarden wil.
Nou wil het geval dat Varoufakis niet al
leen minister maar ook econoom én spel
theoreticus is. Toeval? Varoufakis zelf zegt
steeds dat hij 'geen spelletjes speelt'. Maar
ook dat kan natuurlijk strategie zijn.
Collega-speltheoreticus Huib Pellikaan
volgt de GRIEKSE THRILLER op de voet.
De Leidse politicoloog heeft het boek dat
Varoufakis schreef over hun gedeelde vak
gebied inmiddels besteld. Pas over twee we
ken krijgt hij het in huis. „Het is niet zo
courant", lacht hij.
Volgens Pellikaan speelt Varoufakis hoog
spel. „Hij verkeerde altijd in de veronder
stelling dat als hij zijn stuur maar recht
hield, de rest wel opzij zou gaan. Nou, dan
heeft hij in Dijsselbloem de verkeerde ge
troffen."
Volgens de LOGICA is het zo dat de speler
die het meest te verliezen heeft, als eerste
geneigd zal zijn het stuur bij te trekken.
Maar dat ziet Pellikaan in dit geval niet
snel gebeuren. „Europa kan niet terug. Als
ze opnieuw toegeven aan de Grieken, gaan
bij alle rechtspopulistische partijen de vlag
uit. Ook Griekenland kan niet terug, an
ders staat het hele land op stelten. Deze
confrontatie kan dus zomaar leiden
tot een grote KLADDERADATSCH."
De Tilburgse hoogleraar openbare financi
ën Harrie Verbon denkt dat Europa uitein
delijk het meest te verliezen heeft. Want,
zo redeneert hij, de rijke EU-landen zullen
het niet toelaten dat Griekenland uit de eu
ro stapt. Als Griekenland tegelijkertijd ge
dwongen wordt door te gaan met het 'ex
treme bezuinigingsbeleid', dan drijft het
land alsnog verder af van de EU. En dat is
De econoom en speltheore
ticus Varoufakis zegt dat hij
geen spelletje speelt. Maar
ook dat kan strategie zijn
nu net niet de bedoeling. „Yanis Varoufakis
kan dus zonder probleem schuldverlich
ting voor Griekenland vragen", zegt Ver
bon. Mits de andere eurolanden ook ratio
neel zullen handelen. En daar is Verbon
niet gerust op.
Pellikaan denkt dat Dijsselbloem in het
voordeel is. „Als er al iemand toegeeft, zul
len dat de Grieken zijn. Stel, jij gaat naar de
bank terwijl je daar ik weet niet hoeveel
schulden hebt. En dan ga jij vervolgens
stampij maken dat de wereld niet deugt?
Dat is toch geen sterk verhaal."
Daarbij is het volgens Pellikaan wel van be
lang dat de Grieken zonder al te veel ge
zichtsverlies het STRIJDTONEEL kunnen
verlaten. „Dan komt het echt op de formu
lering van de afspraken aan."
Nog even terug naar het addertje onder het
gras van Verbon. Wat als de logica is uitge
schakeld? Of zoals Pellikaan zegt, 'als beide
partijen het stuur uit het raam hebben ge
gooid'. Dan heb je niets meer aan al die ver
gaarde kennis over speltheorie. Dan komt
het aan op politiek vernuft. En toeval.
Één voordeel ziet Pellikaan desondanks so
wieso. „Ik heb volgende week een mooie ca
sus met mijn studenten te bespreken."
Gevaarlijk spel
door Laurens Kok
illustratie Ruben L. Oppenheimer
