punt
in
zee te
6.400 km2 staat op
storten
20
12
Bonden staan sterk in geding tegen V&D over loonoffer
4 IN HET NIEUWS
Als de breuk, die onvermijdelijk
lijkt, een feit is, zullen volgens gla-
ciologen gletsjers op het schier
eiland van Antarctica veel sneller
hun ijs in zee zien verdwijnen.
Dit draagt ook nog eens bij aan
het stijgen van de zeespiegel we
reldwijd.
De brok ijs die nu los dreigt te ko
men, zorgt voor de stabiliteit van
een enorme vlakte van bevroren
water, soms honderden meters
dik, die op de oceaan drijft. Dit is
de zogeheten Larsen C ijsplaat.
Die grenst aan een bergketen. Ijs
afkomstig van deze keten zal aan
zienlijk makkelijker de zee in glij
den als het voorste stuk afbreekt,
zeggen de experts. Het is alsof het
remmende effect dan weg is.
„Verontrustend", zeggen onder
zoekers tegen de Belgische krant
De Morgen. „We hadden niet ver
wacht dat de opwarming nu al de
grootste platen zou aantasten."
Het schiereiland van Antarctica
strekt zich uit in de richting van
Argentinië. Bepaalde delen wor
den al jaren door onder andere de
satellieten van ruimtevaartorgani
satie NASA in de gaten gehouden.
In 20t4 heeft een bestaande
scheur in de ijsplaat, die mogelijk
al honderdduizend jaar bestaat,
zich veel sneller uitgebreid dan
voorheen. In korte tijd lijkt er op
de foto's zo'n 20 kilometer bijge
komen. Als de scheur verder
groeit, breekt wellicht ongeveer t2
procent van de op drie na groot
ste ijsplaat ter wereld af. Het gaat
om een stuk met een omvang van
6.400 vierkante kilometer.
Het schiereiland van de Zuidpool
ligt in een gebied waar de tempe
ratuur van zowel het water als de
lucht sneller stijgt dan op veel an
dere plekken op aarde.
De onderzoekers die zich de laat
ste dagen hebben uitgelaten over
de ijsbreuk zijn van de Swansea
University in Wales en het Alfred
Wegener Institut in Duitsland.
Zij zeggen dat er vaker grote mas
sa's ijs loskomen, hoewel het in
deze omvang al sinds begin jaren
'80 niet is gebeurd. De Duitse on
derzoeker Daniela Jansen: „De
huidige situatie is kritiek, ook als
het stuk dat losraakt kleiner is.
Onze computermodellen laten
zien dat de stabiliteit van het ijs
veel minder wordt."
Michiel van den Broeke, hoogle
raar polaire meteorologie (Univer
siteit Utrecht) zegt tegen De Mor
gen: „Dat zelfs de Larsen C ijs
plaat, die toch vijf keer zo groot is
als de al verdwenen Larsen B ijs
plaat, nu al niet meer bestand
blijkt tegen de opwarming van de
aarde is onverwacht. Een duide
lijk signaal van de thermometer
van de planeet."
Vandaag dient bij de rechtbank
Amsterdam het kort geding tegen
V&D. Het bedrijf eist van het vol
tallige personeel - 5.500 mensen
- een loonoffer van 5,8 procent.
Dat zou een besparing opleveren
van 10 miljoen euro. Het perso
neel van dochter La Place wordt
buiten de maatregel gehouden.
Volgens V&D zijn de salarissen
daar wel marktconform.
Het loonofferplan leidde direct na
de bekendmaking op 19 januari
tot felle protesten. De bonden be
sloten een kort geding aan te span
nen. „In de wet staat dat werkge
vers hun bedrijfsrisico niet mo
gen afwentelen op het personeel",
zegt Verhulp.
Pas als de werknemers van V&D
hun loonbriefje over februari krij
gen, zal blijken of de aangekondig-
Wat V&D doet, is
buitengewoon
onfatsoenlijk
de korting daadwerkelijk is door
gevoerd. „Als dat gebeurt, is het
pure, eenzijdige contractbreuk en
dat mag in Nederland niet", zegt
Verhulp. „Ik denk dat de rechter
snel klaar zal zijn."
Zijn collega, hoogleraar Stefan Sa-
gel van de Universiteit Leiden is
minder stellig. Er kan volgens
hem een 'eenzijdig wijzigingsbe-
ding' zijn, maar hij denkt dat dit
bij V&D niet geldt. „Uitgangs
punt in Nederland is het contract-
recht, zeg maar: afspraak is af
spraak. Daardoor kan je een over
eenkomst niet zomaar aanpassen.
Dat is voor alle rechters een
zwaarwegend beginsel. En het
geldt ook voor werknemers. V&D
vindt het ook niet leuk als werk
nemers opeens eenzijdig zouden
zeggen dat ze elke ochtend 20 mi
nuten later op het werk komen."
Bovendien: wie ondernemer is,
loopt een ondernemersrisico. Dat
moet V&D niet bij de werkne
mers neerleggen. „Ik denk dat de
bonden een goede kans hebben
het geding te winnen."
Volgens arbeidsrechtadvocaat
Maarten van Gelderen kan een
rechter 'soms wel degelijk een ver
sobering toestaan', maar dan ligt
het in de sfeer van secundaire of
Afspraak is afspraak. Je
kan een overeenkomst
niet zomaar aanpassen
tertiaire arbeidsvoorwaarden, zo
als een bonusregeling of onkosten
vergoeding. „Een versobering in
de primaire arbeidsvoorwaarden,
het loon, is nog nooit voorgeko
men. Dat zou een unicum zijn."
Wat V&D-baas Don Roach heeft
bezield, Verhulp begrijpt het niet.
„Ik mag toch hopen dat die me
neer zich heeft laten informeren
over het arbeidsrecht. Daarin
staat dat je mag praten over een
salarisverlaging. Maar dan moet je
er wel samen uitkomen. Mis
schien heeft hij willen bluffen, in
de hoop zo onderhandelingen af
te dwingen." Dat laatste is ook
het idee van Van Gelderen. „Dit
lijkt op een agressieve aanpak in
de hoop juist een juridische proce
dure te voorkomen."
De scheur in de Larsen C ijsplaat,
die mogelijk al honderdduizend jaar
bestaat, is de afgelopen tijd
20 kilometer langer geworden
Als de scheur groeit, kan 12 procent
van de op drie na grootste
ijsplaat ter wereld afbreken
door onze redactie buitenland
AMSTERDAM - Bij de Zuidpool kan
elk moment een natuurlijk feno
meen plaatsvinden dat in omvang
al tientallen jaren niet meer is voor
gekomen: het losscheuren van een
stuk ijs zo groot als de provincies
Utrecht en Gelderland samen. Dat
zal volgens onderzoekers grote ge
volgen hebben.
Smeltwater stort zich over de
rand van de zich hoog boven de
zeespiegel verheffende Larsen
ijsplaat in Antarctica.
foto Rainer Knust/Alfred Wegener
Institut
door Wilko Voordouw
AMSTERDAM - De vakbonden FNV
en CNV hebben een grote kans om
hun kort geding tegen V&D over
salarisverlaging te winnen. Dat zeg
gen arbeidsrechtdeskundigen.
„Wat V&D doet, is buitengewoon
onfatsoenlijk", aldus hoogleraar
Evert Verhulp van de Universiteit
van Amsterdam.
Evert Verhulp, hoogleraar
Stefan Sagel, hoogleraar
Stippen
geven de
groei van
de scheur
in de
Larsen C
ijsplaat
aan
RIKA
ZUID
AMERII
ANTARCTICA
Larsen C ijsplaat
STRALIË
