32 ZEELAND
DIALECT
Steeds minder
mensen spreken
Zeeuws.
Onderzoekster
Veronique De Tier
maakt de balans op
over dialect.
oe staat het met
het Zeeuwse dia
lect? Welke
woorden ver
dwijnen en ko
men er ook nieu
we bij? Die vra
gen wil Veronique De Tier beant
woorden met het onderzoek, waar
ze bijna een jaar geleden mee be
gon.
Het Zeeuwse dialect verliest ter
rein, luidt één van de tussentijdse
conclusies. Er is ook goed nieuws.
„In Zeeland gaat het dialect min
der snel achteruit dan bijvoorbeeld
in Brabant."
De Tier is verbonden aan de Uni
versiteit Gent, maar werkt ook als
adviseur streektalen voor de Stich
ting Cultureel Erfgoed Zeeland
(SCEZ). Het afgelopen jaar heeft ze
via internet in totaal achthonderd
Zeeuwen bevraagd over hun taalge
bruik, maar ook over onder meer
volkscultuur en streekgerechten.
„We vragen mensen om zinnen
van het Nederlands naar het
Zeeuws te vertalen, maar ik vraag
ook of ze bepaalde woorden ken
nen of gebruiken." De vragenlijs
ten staan open voor iedereen, van
jong tot oud.
Op facebookpagina 'In 't Zeeuws'
licht De Tier elke week sinds een
paar weken een woord uit. Bijvoor
beeld ampersant of stremien
(Zeeuws voor respectievelijk 'en
passant' en 'vergiet'). „Het is een in
teractief onderzoek. Bij de keuze
voor de woorden, put ik uit ant
woorden van de vragenlijsten."
De uitkomsten van het onderzoek
leveren dialectkaarten op, waarvan
verschillen tussen verschillende re
gio's zijn af te lezen. Het dialect in
Oost-Zeeuws-Vlaanderen wijkt
het meest af, weet De Tier. „Het
Oost-Zeeuws- Vlaams heeft veel
Brabantse invloeden, terwijl het
dialect rond Axel juist weer veel
weg heeft van het Walchers."
Het onderzoek van de SCEZ is een
'momentopname' van het Zeeuws.
De stichting werkt ook samen met
de Universiteit Groningen en
streektaalinsituten in Drenthe en
Brabant, omdat ook onderzoeken
gaande zijn naar het Brabants, het
Drents en het Gronings.
De respondenten uit de verschil
lende provincies krijgen deels de
zelfde vragen voorgelegd, zodat uit
eindelijk ook vergelijkingen ge
maakt kunnen worden tussen dia
lecten.
Vrijwel alle dialecten worden
steeds minder gesproken, blijkt uit
deze en vroegere resultaten. „We
leven in een grotere maatschappij.
Daardoor krijgen we voortdurend
input van de standaardtaal. We
zijn geneigd om die over te ne
men", luidt de verklaring van De
Tier. „In de perifere gebieden van
Nederland, waaronder Zeeland,
blijft het dialect langer bestaan,
omdat er minder naartoe en van
daan wordt verhuisd. Mensen blij
ven het dialect onderling gebrui
ken. De Randstad is meer een
smeltkroes."
Hans Jebbink, voorzitter van de
Zeêuwse Dialectvereêniging, ziet
ook dat het Zeeuwse dialect steeds
minder wordt gesproken. „Alhoe
wel, als ik weieens achter jongeren
rijd, die naar de dorpen fietsen,
Niemand weet straks nog
door Cornelleke Blok
Veronique De Tier doet onderzoek naar Zeeuws dialect, foto Lex de Meester
JPE STU UFKO E Wriefdink I
