Lemm
blijft braaf
binnen de
lijntjes
I
DIZZIE 19
verhaal Zaterdag begint de vierde Week van het
Korte Verhaal en wordt de eerste J.M.A. Biesheuvel-
prijs uitgereikt. Daarom hier een klassieker van
Biesheuvel zelf!
Uit het archief: interview
met wijlen André Brink
Duister verhaal
prikkelt lezers
Vijf kanshebbers voor
Woutertje Pieterse Prijs
Brief aan Vader
Slechte mensen
Op een mooie zomeravond
wandelden Eva en ik door
het centrum van Den Haag.
Het was ongeveer op dat
kruispunt van winkelstraten
waar geen automobielen mogen komen, in
de buurt van de Passage meen ik, dat wij
een aardig klein jongetje tegenkwamen.
Het was werkelijk het allerzoetste jongetje
dat we ooit hadden ontmoet. Het liep een
minuut of vijf met ons mee en babbelde
en babbelde maar, het kind kende in het
geheel geen mensenvrees, het was nog
maar klein, ik schatte het op een jaar of
vijf, zes, als het onder de voet dreigde te
worden gelopen mompelde het jongetje
met een vriendelijke trek, een glimlachje
op zijn gezicht: 'Neemt u me niet kwalijk.'
Op een gegeven moment verontschuldig
de hij zich tegenover ons en ging zijns
weegs.
Omdat wij schik hadden in het geval volg
den we het jongetje. Het stond stil voor
een statig herenhuis, belde er aan en tikte
tegen de ruiten. Het ging met zijn rechter
handje aan zijn voorhoofd in een peinshou-
ding staan, toen er maar niet werd openge
daan. Wij stonden op een meter of acht af
stand en konden het daarom heel duidelijk
horen toen het jongetje zei: 'Hé, nu zijn ze
er nog niet, waar blijven ze toch?' Eva liep
op het jongetje af en vroeg: 'Zijn je pappie
en mammie niet thuis?' 'Nee mevrouw,'
antwoordde het jongetje heel beleefd, 'die
zijn nu al weken en weken weg, ik kan
maar niet begrijpen wat er aan de hand
kan zijn.' 'Wat zullen we nu krijgen,' zei
Eva hoogst verontwaardigd en ze belde bij
de buren aan. De buren hadden al gieche
lend en wijzend achter de gordijnen ge
staan en dat was Eva opgevallen.
Wat was er donders toch met dat jongetje
aan de hand? De deur van het huis van de
buren werd op een kier 226 geopend. Eva
stond minstens vijf minuten te praten
toen de deur eindelijk verder openging en
ze even binnen mocht komen. Ik denk dat
ik ongeveer vijf minuten met het jongetje
heb staan praten toen Eva weer naar bui
ten kwam. En wat deed ze me daar een
drommels raar verhaal! Wat hadden de bu
ren namelijk verteld? Dat de ouders van
het jongetje hun zoontje zó ontzettend
lief, oppassend en aardig hadden gevonden
dat ze het niet meer hadden kunnen bol
werken.
Het kind leek wel een Cherubijntje en dat
kwam helemaal niet overeen met de harde
werkelijkheid van het leven die de man en
de vrouw iedere dag meemaakten. Ze gin
gen er allebei op een gegeven moment
haast onderdoor. Toen hebben ze het be
sluit genomen om het jongetje in de steek
te laten. Op een nacht, toen het lieve kerel
tje sliep en de alleraardigste droompjes
had, zijn ze met een taxi, vergezeld van
slechts vier koffers terwijl ze toch zo'n ge
weldige huisraad hadden, richting Schip
hol vertrokken. Sindsdien zijn ze niet te
ruggekeerd. Volgens de buren zouden ze
nog in geen jaren terugkomen daar die
twee arme mensen kotsmisselijk waren
van het jongetje. Wat zeg ik? Bijna gek wa
ren ze geworden! De buren konden de
ouders niet anders dan groot gelijk geven
dat ze vertrokken waren. 'Ze waren einde
lijk verstandig geworden', hadden ze ge
zegd en zijzelf voelden er als buren ook
niet voor om het jongetje binnen te laten
zodat hij 's nachts behoorlijk kon slapen
en af en toe iets eten of drinken. De buren
waren wel als laatsten verantwoordelijk of
aansprakelijk daar er immers geen enkele
familieband tussen hen en het jongetje be
stond!
Dat alles vertelde Eva me wenend. Met tra
nen in de ogen wreef ze het jongetje over
zijn bolletje en ook mij biggelden de tra
nen over m'n wangen. Wat kun je toch een
krankzinnige en afschuwelijke dingen mee
maken!
Week van het
Korte Verhaal
In een map met uitgeknipte kran
tenartikelen vond ik 'm terug, een
verhaal uit NRC Handelsblad uit
2012 van Rutger Lemm over wat
hij een overgangsvakantie noemt.
Het gaat over een ongemakkelijke
vakantie met zijn vriendin, die in
niets mocht lijken op het kampe
ren met zijn ouders en zo door ge
forceerde avontuurlijkheid volle
dig werd verpest. Bewaard omdat
het verhaal zo herkenbaar is, de
strijd over het loskomen van je
ouders. En omdat het zo ontzet
tend grappig is opgeschreven.
Het vakantieverhaal komt in
bijna dezelfde versie voor in Een
grootse mislukking van Lemm
(1985), zijn eerste boek. Geen ro
man, maar bekentenislite-
ratuur-slash-zelfhulp-
boek. Rutger Lemm is be
kend als oprichter van on
line literair magazine
hard//hoofd waar hij tot
2012 hoofdredacteur was.
Daarnaast publiceerde hij
in Vrij Nederland, NRC
Handelsblad en nrc.next,
OOR en jongerenwebzine
Spunk. Hij was een tijdje
stand-upcomedian, maar
gaf die carrière op.
In Een grootse mislukking
vertelt Lemm over zijn le
ven als 'chaotische, perfec
tionistische nareist' en
zijn constante gevoel van
afwijzing ('een diepere
emotie dan verliefdheid')
die uiteindelijk leiden tot
een burn-out. Hij is bang te falen
als zoon, als minnaar, als reiziger,
als stand-upcomedian, als inter
viewer. Bijzonder genoeg schrijft
hij niet over de faalangst van een
schrijver. Lemm geeft een fijne
leestip in zijn boek: Haat is een
deugd, gebundelde brieven van
Gustave Flaubert waarin Lemm
zich herkent als 'imperfecte man
die overloopt van passie, cynisme
en twijfel'. Andere held is de Ame
rikaanse stand-upcomedian Louis
C.K. van wie Lemm de grenzelo
ze eerlijkheid in zijn bekentenis
sen van ongemak roemt. Maar pre
cies dat mist zijn eigen boek.
Er is wel eerlijkheid, veel humor
en liefde ook, maar behalve in de
uitgebreide beschrijving van zijn
seksuele problemen, gaat Lemm
geen grenzen over. Hoe zit het bij
voorbeeld met het overmatig zelf
bewustzijn dat hij noemt. Daar
had ik meer over willen lezen.
Een grootse mislukking heeft veel,
maar mist een diepere laag. Mis
schien toch maar Flaubert lezen.
VRIJDAG 13 FEBRUARI 2015
INTERVIEW
De Zuid-Afrikaanse schrijver André Brink
(foto) overleed vorige week op een
vlucht van Amsterdam naar Kaapstad.
Zijn bekendste werk is 'n Droë wit seisoen,
verfilmd als A dry white season. Lees op
Dizzie.nl een oud interview met hem.
RECENSIE
De vijfde aanwijzing is het debuut van John
Darnielle. Een verminkte man brengt
twee pubers in levensgevaar. 'Schitte
rende spanningsopbouw in een duister
verhaal zonder ontsnappingsmogelijkhe
den', aldus een recensie op Dizzie.nl
NOMINATIES
Er zijn dit jaar vijf jeugdboeken genomi
neerd voor de Woutertje Pieterse Prijs,
waaronder Honderd uur nacht van Anna
Woltz. De 14-jarige Emilia vertrekt alleen
naar New York en komt in een orkaan te
recht. Bekijk alle nominaties op Dizzie.nl
'n Biesheuveltje
AUTOBIOGRAFIE
door J.M.A. Biesheuvel
Brief aan Vader.
Een keuze uit
eigen werk
J.M.A. Biesheuvel
322 blz.
G.A. van Oorschot
19,95 euro
Blog over deze ver
halen op Dizzie.nl
Slechte mensen is een verhaal van J.M.A. Biesheu
vel dat oorspronkelijk verscheen in 1973 en nog
opmerkelijk actueel is. Slechte mensen was het ti
telverhaal van zijn tweede bundel.
Jacob Maarten Arend Biesheuvel (75) debuteer
de een jaar eerder spraakmakend met In de bo
venkooi. Hij is een pure verhalenverteller. Slechte
mensen is een echte Biesheuvel. Zijn verhalen
hebben vaak een autobiografische inslag, zijn
echtgenote Eva komt er regelmatig in voor en
vrijwel altijd zit er een fantastisch, bizar, haast
surrealistisch kantje aan.
In 2006 kreeg hij de P.C. Hooft-prijs toegekend
voor zijn korte verhalen. Hij is dan ook de ge
schikte naamgever voor een prijs voor de beste
bundel met korte verhalen. De J.M.A. Biesheu-
velprijs wordt morgenavond voor de eerste keer
uitgereikt in hotel Manor in Amsterdam.
Die uitreiking valt samen met het begin van de
jaarlijkse Week van het Korte Verhaal die voor
de vierde keer wordt gehouden. De J.M.A. Bies-
heuvelprijs is de enige onderscheiding voor ver
halenbundels.
Voor de eerste Biesheuvelprijs zijn dertig bun
dels ingezonden, twee daarvan met verhalen
van verschillende auteurs. Bijzonder is dat de
hoogte van het prijzenbedrag door crowdfun-
ding wordt bepaald. Begin deze week stond de
teller op 5.125 euro.
Een grootse
mislukking
Rutger Lemm
288 blz.
De Bezige Bij
17,90 euro
Bespreek dit boek
op Dizzie.nl
door Merel Dado
Oe vijfde
aanwijzing
