over drie jaar ben je te laat'
44 Jong en oud,
school, werk of
privé, ledereen is
welkom. Je betaalt
alleen materiaal
44 We denken dat
ZEELAND 33
Mastenbroek: „We hebben een driestappen
plan gemaakt. Vanaf het voorjaar kost een aan
tal diensten geld. Tegen betaling bieden we
workshops aan. We kunnen ook maatwerk le
veren als de klant dat wil. Bijvoorbeeld een
personeelsfeest in het teken van 3D printen.
We maken dan eerst een offerte. Daarnaast
gaan we ons machinepark ook verhuren."
Wie kwam op het idee om FabLab Zeeland in te
richten
Vermeer: „Het is begonnen met informele rei
zen die al enkele jaren vanuit Scoop worden
georganiseerd. Met bestuurders, ondernemers
en mensen uit het onderwijs bezochten we in
20t3 een FabLab in het Engelse Manchester.
Jongeren met weinig tot geen kansen op de ar
beidsmarkt werden daar wegwijs gemaakt in
3D printen. Als specialist in een nieuwe tech
nologie kregen ze weer zicht op een baan en
daarmee toekomstperspectief. Dat idee liet
me niet los, temeer omdat andere provincies
al zo'n leerwerkplaats bezaten of ermee bezig
waren en Zeeland nog niet."
Denken jullie dat het FabLab Zeeland werkloze
jongeren uiteindelijk aan werk kan helpen
Vermeer: „Dat is goed mogelijk. We denken
dat het FabLab de Zeeuwse maakindustrie
een impuls zal geven."
Moet het FabLab zich niet vooral richten op het
onderwijs en de basisscholen in het bijzonder?
Jong geleerd is tenslotte oud gedaan.
Mutsaers: „Dat doen we ook. Voor de groepen
7 en 8 hebben we een lesbrief over Michiel de
Ruyter gemaakt. Onze zeeheld is door de film
weer actueel. Leerlingen kunnen met de les
brief opdrachten uitvoeren, video's bekijken
en in onze Columbus een voorwerp uit de tijd
van Michiel de Ruyter printen. Bijvoorbeeld
zijn schip of zijn admiraalspenning."
Vermeer: „We zijn in gesprek met de koepel
van het Zeeuwse basisonderwijs en hebben
ook contact met de lerarenopleiding Pabo van
de HZ. Het is van belang dat leraren kennis
vergaren over 3D printen en leerlingen aanspo
ren stages te doen bij producenten."
Wie opent morgen het FabLab Zeeland?
Mastenbroek: „Gedeputeerde Ben de Reu en
de Middelburgse wethouder Chris Dekker.
Het wordt een korte handeling. We willen
vooral veel laten zien."
Meer informatie opfablabs.io/fablabzeeland en de
sites van Scoop en Zeeuwse Bibliotheek.
het FabLab de
maakindustrie in
Zeeland een
impuls zal geven
aantal mensen voor de technische begeleiding
van het Fablab. Bij deze doe ik dan ook een op
roep aan het bedrijfsleven ons te sponsoren."
Ik mis in dit verhaal de HZ en Dohji, de spring
plank voor technische en creatieve starters?
Vermeer: „Ze zaten aanvankelijk wel aan tafel,
maar we vonden dat het proces te langzaam
ging. Met een kleinere club hebben we toen
de pas erin gezet. In een halfjaar tijd hebben
we het FabLab voorbereid en ingericht. Daar
zijn we best trots op."
Hoe willen jullie het FabLab rendabel maken?
niet bij te blijven. De printer is voor de heren, beiden
werkzaam in de grafische sector, nog geen moneyma
ker. „We zijn vooral bezig met het onder de knie krij
gen van het 3D-printen en de tekensoftware. Dit is
echt een andere tak van sport dan iets bedrukken.
Soms krijg je een kant-en-klaar 3D-ontwerp dat in de
praktijk gewoon niet werkt, omdat er bijvoorbeeld een
onderdeel dunner wordt dan 1 millimeter. Dat krijgt
bijna geen enkele 3D printer voor elkaar."
Toch willen Tilroe en Van Iwaarden 3D 2 Innovate, in
combinatie met het eigen grafische bedrijf Grafie 2 In
novate, tot een winstgevend bedrijf uitbouwen dat
twee gezinnen kan voeden. „Je moet nu instappen,
over drie jaar is het te laat. We plegen acquisitie, bezoe
ken bedrijven. Dat levert leuke opdrachten op. Een
sleutel van een startonderbreker of een schaalmodel
van een 'drukwiel' van een tractor. Een machinebou
wer kan zo een prototype aan klanten laten zien. We
zijn nu bezig met een opdracht voor een groot bedrijf
in de regio. Meer mogen we er nog niet over zeggen."
ijer een prothese voor een gewonde kraanvogel
kon printen? Dat kon. Inmiddels loopt hij weer
als een kievit. Per maand strijkt Meijer zo'n 500
euro op. De prijs hangt af van de complexiteit van
het object. „Het is geen vetpot, hooguit een leuke
bijverdienste. Uiteindelijk wil ik er mijn werk van
maken, maar of dat lukt, kan ik nog niet zeggen.
Een grotere printer kost al gauw 50.000 euro."
VALENTIJNSHARTJE
Net als Meijer storten Ferdi Tilroe (34) uit Kapelle
en Corné van Iwaarden (35) uit Kruiningen zich
in de avonduren op 3D printwerk. Hun bedrijfje
3D 2 Innovate dat in juli 2014 het licht zag, houdt
kantoor in Hoedekenskerke. Daar heeft een 'in-
stapprinter' (aanschafkosten: 2500 euro) net een
wit Valentijnshartje voltooid. „Het is een kleine
printer waarmee je alleen kleine objecten kunt
maken. Hij print wel een mooie kwaliteit."
Printen gebeurt vooral 's nachts, want je hoeft er
DONDERDAG 12 FEBRUARI 2015
een 3 D print maken
Alinda Mastenbroek, ZB
Marleen Vermeer, Scoop
:udenten ict-netwerkbeheer niveau 4, lopen stage bij de Zeeuwse Bibliotheek en ondersteunen daar onder
;enschepen van het leerwerklab. foto Ruben Oreel
Ferdi Tilroe (I) en Corné van Iwaarden van 3D 2 Innovate bij hun 3D-prin-
ter. „We willen er een winstgevend bedrijf van maken." foto Marcelle Davidse
