64 We willen extreme
armoede
uitbannen, dat
bereik je nooit met
alleen hulpgelden
Dochter van
melkboer is nu
mevrouw de
minister
VERDIEPING 15
De rol van ijsbreker past
Lilianne Ploumen goed.
Of het nu gesprekken
zijn met Thnesische ha
venbazen, vrouwelijke
ondernemers in Rabat
of Algerijnse ministers,
haar houding is steeds dezelfde. Een beetje
naar voren gebogen, een glimlach gebeiteld
op het gezicht en, dat vooral, heel veel knik
ken. Luisteren is misschien wel haar groot
ste kracht, zegt ze zelf daarover. En als het
eenmaal haar beurt is om te spreken, volgt
steevast een charmante kwinkslag, waar
mee ze haar veelal mannelijke gesprekspart
ners definitief ontdooit. „Ik kan prima
Frans verstaan, maar ik spreek zelf liever in
het Engels(korte stilte)of in het Ara
bisch natuurlijk." Ze wordt beloond met
een gulle lach.
Op handelsmissie met een dertigtal bedrij
ven in Noord-Afrika is Ploumen niet alleen
sfeermaker, maar ook de vrouw die deuren
moet openen die voor ondernemers moei
lijk te openen zijn: die van gouverneurs,
ministers en andere hoogwaardigheidsbe
kleders. Zonder deze contacten is het hier
bijna onmogelijk havens te mogen uitbag
geren, een textielfabriek te openen of ande
re zaken te doen. Een meereizende bagge
raar verwoordt het zo: „De meeste mensen
krijg ik ook zonder zo'n handelsmissie wel
te spreken, maar voor dat laatste stapje,
daarvoor heb ik de minister nodig."
Aan politiek wordt amper gedaan, tot tevre
denheid van de ondernemers. Dat Neder
land een verdrag met Marokko wil opzeg
gen om de export van kinderbijslag te stop
pen, is dezer dagen geen issue. Die klus
mag PvdA-collega Bert Koenders van Bui
tenlandse Zaken opknappen, als hij over en
kele weken eenzelfde trip maakt. Ploumen
kan juist het pad effenen door de banden
tussen Den Haag en Rabat aan te halen.
„We zijn hier veel te lang niet geweest",
verontschuldigt ze zich meermaals. De ka
nalen openhouden, heet dat. „Want", zo
zegt Ploumen, „problemen bespreek je het
beste in vriendschap."
Bij haar aantreden in 2012 werd de geboren
Limburgse met een flinke dosis scepsis ont
vangen. Uitgerekend zij, voormalig
PvdA-voorzitter en daarvoor actief als di
recteur van hulporganisatie Cordaid, kreeg
de portefeuille waarvoor de WD zo lang
had geijverd: minister voor Buitenlandse
handel en Ontwikkelingssamenwerking;
in die volgorde, wat de liberalen betreft.
Om de nieuwe koers te markeren, werd er,
na Rutte I, opnieuw stevig bezuinigd op
het ontwikkelingsbudget. „Dat stond niet
in ons verkiezingsprogramma", luidt nog
altijd het droge commentaar van Ploumen.
Ze heeft het ermee te doen.
Over de combinatie van hulp en handel is
ze van meet af aan enthousiast geweest.
Trots vertelt ze dat er onder haar leiding
geen enkele klassieke handelsmissie of ont-
wikkelingsreis meer is geweest. Steevast
zoekt ze de verbinding, ook nu. Dus praat
ze in Tunis niet alleen met ambitieuze ha
venbaronnen, maar ook met medewerkers
van een vrouwenkliniek die kinder- en
moedersterfte tegengaat. Ploumen: „Zo'n
land deelt zichzelf ook niet op in hulp en
handel. Dat moeten wij dus ook niet doen.
Ik ben met Nederlandse bedrijven op han
delsmissie geweest in Rwanda. Voor dat
land is de uitstraling van zo'n missie zó be
langrijk: je komt niet alleen wat brengen,
maar laat ook zien dat ze zelf iets te bieden
hebben wat ondernemers aantrekt."
Toch is de scepsis niet verdwenen. Handel
en export domineren Ploumens beleid,
meent GroenLinks-leider Bram van Ojik,
al is hij gecharmeerd van de motivatie en
de betrokkenheid die Ploumen uitstraalt.
„De balans is zoek. Ambtenaren van Bui
tenlandse Zaken moeten vooral Nederland
se producten aan de man brengen, terwijl
er enorm wordt bezuinigd op budgetten
voor hulporganisaties. Over de hulpagenda
wordt te veel gezegd dat die iets uit het ver
leden is, maar in veel landen hebben ze
vooral nog gewoon hulp nodig, bijvoor
beeld schoon drinkwater."
Ook in Marokko deelt Ploumen steevast
complimenten uit over de economische
groei in het land, die veel hoger is dan die
in Nederland. Die focus op groei zit Van
Ojik niet lekker. „Ik heb zeifin Benin geze
ten. Daar was 7 procent groei. Nou, daar za
gen gewone mensen niets van terug. Er is
een groot aantal ontwikkelingslanden
waar alleen de elite profiteert van handel."
Ook aan de andere kant van het politieke
spectrum klinkt kritiek. Coalitiepartij
VVD meent juist dat Ploumen soms nog te
veel op twee gedachten hinkt. „Wij wilden
veel meer van hulp naar handel. Het gaat
de goede kant op, zo is de financiering van
hulporganisaties in 2016 gehalveerd", zegt
Kamerlid Ingrid de Caluwé. „Tegelijkertijd
probeert de minister nog steeds meerdere
partijen tevreden te stellen. Dan schrijft ze
heel lange dubbelzinnige teksten waarin ze
de kool en de geit probeert te sparen. In de
batten in de Kamer moeten we daar vervol
gens enorm over steggelen."
Ploumen is er inmiddels aan gewend dat
ze onder een vergrootglas ligt, vooral bij
haar oud-collega's in de hoek van ontwik
kelingssamenwerking. „Het is soms een ba-
lanceeract", zegt ze in de Nederlandse resi
dentie in Tunis. „Vergeet niet: we willen in
één generatie extreme armoede uitbannen.
Dat bereik je nooit met alleen maar hulp
gelden. Daar heb je investeringen voor no
dig."
Ze verzet zich tegen de gedachte dat Neder
landse bedrijven in het buitenland uitslui
tend eropuit zijn om geld te verdienen, zon
der oog voor de bevolking. „Nederlandse
bedrijven zitten erin voor de lange termijn.
Ze betalen goede salarissen, zorgen voor
goede arbeidsomstandigheden."
Dat blijkt een paar dagen daarvoor in Tan-
ger, als Ploumen een kijkje neemt in de
gloednieuwe textielfabriek van de Bredase
textielfamilie Van Gils. Giechelend slaan
de ruim duizend medewerkers het hoge be
zoek gade. Het zijn bijna allemaal vrouwen
die in de immense hal achter hun naaima
chines zitten. Sterke vrouwen, zegt me
de-eigenaar Alwin van Gils. „Ze werken
hard en zeuren niet." Zo hoort de minister
het graag. Hoewel de rondleiding in een
moordend tempo gaat, knoopt ze telkens
weer een gesprekje aan met de trotse mede
werkers. Buiten op de stoep barst een
groepje vrouwen uit in gezang. Ploumen
laat haar Marokkaanse beveiligers in ver
warring achter als ze eropaf rent en schate
rend met de dames op de foto gaat.
Het is een van de weinige spontane mo
menten die de handelsmissie biedt. De da
gen zitten volgepropt met zorgvuldig voor
bereide ontmoetingen, toespraken en rei
zen; veel reizen. Voor iedere dag is er een
ander setje kleding. Een vrouwelijke minis
ter heeft nu eenmaal niet genoeg aan een
pak en een paar overhemden. Ze kan het
werk goed volhouden. „Ik heb nooit last
van een jetlag en slaap altijd goed."
Alleen de stem zit niet altijd mee. Klinkt
ze normaal al hees, nu is ze meer dan
schor. Dat geeft niet, spreken zal ze toch.
„Ik wil dat mensen een goede indruk van
me krijgen. Ik voel me op zo'n reis toch het
visitekaartje van Nederland."
e Volkskrant
dichtte haar
afgelopen jaar
nog de 'meest
sexy stem van het Bin
nenhof toe. Hees is de
stem van Elisabeth Ma
ria Josepha Ploumen
(Maastricht, 1962) zeker.
En ook al woont ze al
weer jaren in Randstad,
haar zuidelijke tongval
is gebleven. Ogenschijn
lijk vanuit het niets
greep de dochter van
een melkboer in 2007 de
voorzittershamer van de
PvdA. Tijdens een tu
multueuze stemming
troefde ze partij-icoon
Jan Pronk af, die zich als
minister voor Ontwikke
lingssamenwerking ja
renlang had ingezet voor
de allerarmsten in de we
reld. Ploumen is afkom
stig uit dezelfde sector:
ze werkte voor organisa
ties als Foster Parents
Plan, Mama Cash en Cor
daid.
In haar periode als partij
voorzitter stapte de
PvdA uit de coalitie met
CDA en Christenunie.
Dit leidde tot het ver
trek van politiek leider-
Wouter Bos, die werd op
gevolgd door zijn zelfver
kozen opvolger Job Co-
hen. Een gouden tan
dem met Cohen vormde
Ploumen nooit. Vlak na
dat ze haar vertrek had
aangekondigd, uitte zij
kritiek op diens onzicht
baarheid. Drie maanden
later trad de ooit zo po
pulaire burgemeester
van Amsterdam af. Op
volger Diederik Samsom
strikte Ploumen voor
het kabinet
Rutte/Asscher, waarin
ze met partijgenoot
Frans Timmermans het
buitenlandbeleid ging
bestieren. Sinds oktober
is Bert Koenders haar
naaste politieke collega.
Lilianne Ploumen is ge
trouwd, heeft twee kin
deren en woont in Slo-
tervaart.
ZATERDAG 7 FEBRUARI 2015
door Laurens Kok
Illustratie Ruben L. Oppenheimer
Lilianne Ploumen
In de Marokkaanse stad Tanger be
zoekt minister Lilianne Ploumen
(midden) de pas gebouwde haven.
De zaken gaan er zo goed, dat het
complex nu al uitgebreid wordt. Dat
biedt kansen voor Nederlandse bag
gerbedrijven en maritieme dienstver
leners.
Minister Lilianne Ploumen bezoekt
tijdens de handelsmissie het haven
bedrijf van Tunis, de hoofdstad van
Tunesië. Met een bus wordt de dele
gatie door de directie van het haven
bedrijf over het haventerrein geleid,
foto's Ton Koene/HH
D
