Auteur van één boek
Confrontatie
met psychopaat
interview De DDR verbood in
1965 Rummelplatz van Werner
Braunig. Volgens zoon Claus is
het boek nu weer actueel.
18 DIZZIE
Dizzieni
De mooiste titels
lees je samen!
THEO HAKKERT
Het rijk der fabelen
wordt overbe
volkt door ge
ruchten die nooit
waarheid zijn ge
worden. Van menig sterk ver
haal zeggen we: eerst geloven,
dan zien. Maar de kans dat we
in juli een nieuwe roman in
handen zullen houden van Har
per Lee lijkt reëel.
Harper Lee debuteerde in i960.
Haar roman To kill a mockingbird
(Spaar de spotvogel) werd onmid
dellijk erkend als een meester
werk. Spoedig zouden meer ro
mans volgen. Maar dat gebeur
de niet. Van Harper Lee is
nooit een tweede boek versche
nen. Ooit lekte de titel uit van
een roman waar ze aan zou
schrijven: The long goodbye.
Daar was ze niet tevreden
over, weg ermee. Wel hielp ze
Truman Capote bij de research
van In cold blood.
Zo zou Harper Lee, die als een
kluizenaar leeft, schrijfster blij
ven van dat ene boek. De Ame
rikaanse cultuurgeschiedenis
Ongelooflijk:
Harper Lee komt
55 jaar na haar
debuut met een
tweede roman
had zich er al bij neergelegd.
Eén roman, een belangrijke ro
man, want rassendiscriminatie
was een van de hoofdthema's.
Het was genoeg voor eeuwige
roem. In diverse polls eind
1999 werd To kill a mockingbird
gekozen tot de roman van de
eeuw. Harper Lee ontving er in
2005 nog een Presidential Me
dal of Freedom voor. Van Ge
orge W. Bush nota bene.
Dinsdag verbaasde ze iedereen
met de mededeling dat in juli
haar tweede roman zal verschij
nen. Het eerste boek in i960,
het tweede in 2015. Het kan.
Harper Lee is 88. Weliswaar is
Go set a watchman een terugge
vonden manuscript van vóór
Mockingbird, maar bijzonder is
het wel.
Harper Lee leek zich te hebben
geschaard in het beroemde rij
tje van auteurs van één wereld
beroemde roman. Naast onder
anderen Emily Brontë (Wuthe-
ring heights), Boris Pasternak
(Dr. Zhivago) en Oscar Wilde
(The picture of Dorian Gray).
Wat een prikkelend idee dat er
55 jaar zit tussen de publica
ties. Zo bezien is de regelmaat
van eens in de tien jaar een ro
man die Donna Tartt aanhoudt
vrij gewoontjes. Maar vooral
word ik er hebberig van. De er
ven van die andere kluizenaar,
J. D. Salinger, moeten dit bod
meteen overtreffen.
William Gay (1941-2012) kende
zijn plek. Hij gaf halverwege zijn
roman Schemer aan 'Boek twee' ei
gen motto's mee en hij koos voor
een regel van Cormac McCarthy
uit diens roman Suttree.
Een knikje van de leerling naar de
meester. Cormac McCarthy is de
schrijver van de zelfkant ver bui
ten de Amerikaanse steden. Zijn
helden bevolken lege, landelijke
gebieden en vechten voor hun be
staan, tegen de elementen en te
gen andere losers, misdadigers en
kanslozen. De wereld is ruw, ruig,
rudimentair.
Gay plaatste de personages van
Schemer, dat stamt uit 2006, in die
wereld, maar deed er nog een aan
tal schepjes bovenop. Hij koos
voor de overtreffende trap wat be
treft gruwel en barbaarsheid.
De tieners Kenneth en Corrie Ty
ler zijn zo onverstandig de con
frontatie te zoeken met een dood
graver. Omdat ze vermoeden dat
deze Fenton Breece zeer onwel
voeglijke zaken uithaalt met lij
ken, graven ze hun vader op. Ze
confronteren Breece met hun be
vindingen, maar die is daar niet
van gediend en hij stuurt Granvil
le Sutter op hen af.
Sutter, een psychopaat van de
meest onzuivere whisky. Zo'n pro
leet die de politie liever te vriend
houdt dan aanpakt.
Kenneth Tyler gaat de strijd wel
aan, nadat zijn zuster tijdens een
vlucht is verongelukt. Een on
zachtzinnige showdown in een
onherbergzaam gebied is onaf
wendbaar.
William Gay was schatplichtig
aan McCarthy. Ook ontbeerde hij
de eigen toets van een andere ken
ner van deze contreien, Donald
Ray Pollock, maar Schemer komt
aan als een uppercut.
Maak kans op werk
van Sandra Berg
Volop aandacht voor
aanstormend talent
Op het elfde congres, in
december 1965, van de
Sozialistische Einheits-
partei Deutschlands, de
partij die het bewind
voerde over de DDR,
kregen kunstenaars het
hard te verduren. In films en literatuur zou
den antisocialistische tendensen te bespeu
ren zijn die allesbehalve een bijdrage wa
ren aan de opbouw van de jonge natie
Oost-Duitsland.
Eén van de boeken die tot voorbeeld wer
den gesteld, was nog niet eens verschenen
en zou in de DDR ook nooit verschijnen:
Rummelplatz van Werner Braunig
(1934-1976). Pas in 2007 werd de roman,
met groot succes, in Duitsland uitgegeven.
Mede door toedoen van Claus Braunig, één
van zijn zoons.
Wanneer hoorde u voor het eerst over het be
staan van de roman?
„Toen mijn vader overleden was, werd ik
geconfronteerd met een literaire erfenis.
Hij had in een testament zijn werk aan zijn
kinderen nagelaten: aan mijn broer en mij
en de drie dochters uit een eerder huwe
lijk. Ik was toen 15 jaar. In een kist vol ma
nuscripten zag ik ook verschillende dikke
ordners. Dat er een complete roman tussen
zat, wist ik niet."
Terwijl u natuurlijk wel wist dat hij schrijver
was geweest.
„Op dat congres in 1965 kreeg de kunst de
schuld voor de economische malaise in de
schoenen geschoven. Mijn vader werd ge
dwongen zijn manuscript aan te passen.
Twee jaar heeft hij halfhartig geprobeerd
de scherpe kantjes eraf te halen en het
boek te corrigeren. Tegen beter weten in,
want hij wist ook wel dat deze roman zich
niet liet temmen."
In Rummelplatz schreef Werner Braunig
over het bonte gezelschap arbeiders dat
Mijn vader
wist ook
wel dat
deze roman
zich niet
liet
temmen
vanaf 1949 in Oost-Duitsland in de mijnen
uranium ging delven voor het atoompro
gramma van de Sovjet-Unie. Oud-solda
ten, mannetjesputters, misdadigers, geluk
zoekers. De roman schetst de ontluisteren
de situatie in Duitsland kort na de oorlog.
Braunig werd verweten de mijnwerkers,
die in aanzien stonden, te negatief af te
schilderen. Publiceren over het delven van
uranium was sowieso niet bevorderlijk
voor de jonge natie, vond het congres.
Claus Braunig: „Hij kon aan het verhaal
niets veranderen en niet aan het milieu dat
hij had beschreven, want zo was het nu
eenmaal in die tijd."
Zijn vader is het verschijningsverbod nooit
te boven gekomen. De laatste jaren van
zijn leven gingen verloren in alcohol.
Klinkt aanlokkelijk, een erfenis. Maar die be
paalde ook uw eigen leven.
„Ik was er heel lang helemaal niet in geïnte-
Dizzie is hét online boekenplatform
van deze krant en staat vol nieuws, re
censies, interviews en informatie
over boeken en schrijvers. Dizzie ver
bindt enthousiaste lezers met elkaar
en hun favoriete boeken.
Ga naar Dizzie.nl
ROMAN
door Theo Hakkert
William Gay - Schemer. Vertaling Jan
Fastenau. 252 blz. Q, 19,99 euro.
WIN ACTIE
Dizzie.nl geeft tien exemplaren
weg van het boek Als de dag van
toen van Sandra Berg. Dat gaat
over een vrouw met beginnende
alzheimer. Kijk op Dizzie.nl hoe je
kans maakt op het boek.
DEBUTANTENBAL
De Balie in Amsterdam opent mor
gen de deuren voor het Debutanten
bal. Het programma voorziet in volop
informatie en adviezen voor aan
stormend schrijftalent. Op Dizzie.nl
lees je er meer over.
Voor dit boek
heeft hij geleefd
door Theo Hakkert
