16 GEZOND
09:00
10:00
De ramen bij de entree bie
den een winters zicht op de
landerijen tussen Goes en
Kloetinge. De parkeerplaats
stroomt vol. In de gespeciali
seerde locatie eetstoornis
sen, nieuw en ruim van op
zet, met een kliniek, dagbehandeling en po
li, gaat het er levendig aan toe.
Keuken- en schoonmaakmedewerkers drin
ken koffie aan een van de ronde tafeltjes.
Collega's komen groetend binnen, verschui
ven naambordjes van 'uit' naar 'in', bekijken
postvakjes. Laura Moerland (45), verpleeg
kundig specialist en verantwoordelijk voor
de KIZ (korte individuele zorg) en de LIZ
(lange individuele zorg), ontsteekt de sfeer
verlichting in haar werkkamer en start haar
computer op.
Als behandelaar en coördinator heeft zij
nauw contact met alle patiënten. En een vol
le werkweek: therapiesessies, intakegesprek
ken, prognoses, planningen en besprekin
gen. Veel meisjes ontmoet zij in de dagbe
handeling of polikliniek. Tien zitten er mo
menteel intern: „Ik ben hier bijna dagelijks.
Zo bouw ik een vertrouwensrelatie met hen
op."
Elke ochtend vindt de overdracht plaats. Da-
nique Nieuwland (29), verpleegkundige,
heeft na haar bespreking met de nacht
dienst samen met de patiënten ontbeten:
„Dat doe ik altijd. Zo krijg ik feeling voor de
sfeer, en kan ik beter aansluiten." Ze vertelt
over een jonge vrouw die deze ochtend hal
verwege haar eerste boterham ging overge
ven. En één van de anderen had slecht gesla
pen omdat er sprake is van telefonische stal
king, tot diep in de nacht. „Dat is inderdaad
een punt van al langer durende zorg", rea
geert Moerland, en voert wat gegevens in.
„Misschien moeten we nu toch maar aangif
te gaan doen. Ze krijgt zo nauwelijks kans
om te herstellen."
Vandaag heeft Moerland een aantal indivi
duele therapieën, een intakegesprek, een in
tercollegiaal en multidisciplinair overleg.
Zij vertelt dat Emergis een landelijk opna-
mebeleid kent en dat degene die zij straks
voor de intake ontmoet, uit de Achterhoek
komt. In de jaarlijkse sterftecijfers van psy
chische ziektebeelden scoren eetstoornissen
het hoogst. Door uitputting of zelfmoord
overlijden er vijf keer meer graatmagere
meisjes dan gezonde leeftijdgenoten. „De
jonge vrouwen vertellen dat zij naast de eet
stoornis ook piekeren en somber en een
zaam zijn." De behandeling is er dan ook op
gericht dat het lichaamsgewicht (gedeelte
lijk) herstelt en de kwaliteit van leven verbe
tert, zodat terugval of crisisopnames in een
ziekenhuis niet meer nodig zijn. „We combi
neren psychosociale en somatische begelei
ding, en bieden een structurele daginde
ling." Moerland werkt nauw samen met de
klinisch psycholoog en de medisch specia
list. „We proberen met gevarieerde program
ma's zoveel mogelijk aan te sluiten bij de in
dividuele mogelijkheden van onze patiën
ten. Daarom kijken we met z'n drieën niet
alleen zo breed mogelijk, maar vragen we el
kaar ook om raad."
De vijftienjarige Xandra* die tegenover Lau
ra Moerland plaatsneemt past wel drie keer
in de stoel. Zij heeft het formulier ingevuld
waarmee zij instemt tot een interne behan
deling.
„Het gaat niet zo goed met je, zie ik," zegt
Moerland vriendelijk. „Waarom ben je
hier?"
„Ik kan niet meer eten", fluistert Xandra.
„Wil je me er iets over vertellen?"
„Alles maakt me misselijk."
„Hoelang is dat al zo?"
Xandra weet het niet goed. Uit het gesprek
blijkt dat zij nauwelijks meer naar school
gaat, ruzie heeft met haar ouders, dat haar
vriendinnen haar de rug toekeren en dat zij
met niets anders bezig is dan calorieën tel
len, etiketten van voedingsmiddelen bestu
deren en lijnen.
Moerland tekent een cirkel op het white
board: „Het menselijk lichaam. Zie het maar
als een kacheltje." Ze trekt grote pijlen van
uit de periferie ernaartoe. „Er gaan brand
stoffen in zoals water, lucht en voedings
middelen. Die leveren energie op, zodat het
kacheltje kan branden." Grote pijlen eruit:
„En er verdwijnt ook van alles: zweet, lucht,
plas en poep." Xandra krimpt ineen. Onver
stoorbaar vervolgt Moerland het beknopte
college voedingsleer over vetten, vitaminen,
koolhydraten, vezels en mineralen die dit
kacheltje nodig heeft om stabiel te kunnen
functioneren. „Dat is bij iedereen zo." Xan
dra knikt. „Wat maakt nu, denk je, dat het
voor jou anders is?"
"Ik weet het niet."
De inventarisatie tijdens de intake, waarbij
het belangrijk is om zicht te krijgen op de
achterliggende problematiek die de situatie
in stand houdt, wordt afgerond met de so
matische screening: bloedonderzoek, bloed
druk meten, gewichtscontrole, het bekijken
van long- en hartfuncties, inclusief een hart-
filmpje. Zo probeert Moerland tot een afge
wogen oordeel te komen. „Want een kliniek
Anorexia nervosa, boulimia
nervosa en aanverwante eet
stoornissen zijn psychische
ziekten. Deze haat-liefde ver
houding met voedsel is her
kenbaar aan extreem lijnen,
calorieën tellen en onbe
dwingbare eetbuien. Dwang-
genezing is zinloos. Maar
voor wie echt beter wil wor
den, zwaaien de deuren van
Emergis open.
Band opbouwen
om eetstoornis
tegen te gaan
door Jacoline Vlaander
