Hongaren: EU bemoei je vooral met ons!
12 BUITENLAND
Surinamers die met klachten bij de
huisarts komen, kunnen er baat bij hebben
als de arts meer van winti weet.
PARAMARIBO - Een dokter heeft
niet altijd een medische verkla
ring voor de klachten van een pa
tiënt. Maar diezelfde arts kan dan
verder praten met zijn patiënt
over culturele achtergronden van
het lichamelijke ongemak, of zelfs
over winti (het traditionele Af-
ro-Surinaamse geloof in bovenna
tuurlijke wezens).
Het is voor dokter Willy Völke, al
meer dan 33 jaar huisarts in de
Amsterdamse Bijlmer, niet meer
dan vanzelfsprekend. Veel van
zijn patiënten zijn van Surinaam
se afkomst. „Als arts is het belang
rijk daar rekening mee te hou
den", zegt Völke.
Hij weet uit ervaring dat winti in
Nederland nog veel aanhangers
heeft en dat dit geloof de gezond
heid kan beïnvloeden. „Doordat
Surinamers meestal heel goed
geïntegreerd zijn en de taal prima
spreken, ontgaat het je soms dat
ze hun eigen cultuur hebben."
Völke heeft in de afgelopen jaren
geleerd wat winti is en wat de ge
volgen kunnen zijn. Hoe de gees
ten van overledenen - volgens de
patiënt - voor ziekte kunnen zor
gen. Toch wist hij het er het fijne
nog niet van. Omdat hij ook bij
collega's merkte dat ze behoefte
hadden aan meer kennis over de
specifieke Surinaamse cultuur en
de gezondheidssector, besloot hij
een studiereis naar Suriname te
organiseren.
Nu de artsen terug zijn, plukken
ze duidelijk de vruchten van hun
reis, weet Völke uit reacties. „Als
ze geen duidelijke lichamelijke
oorzaak kunnen vinden voor een
klacht, kunnen en durven de col
lega's nu veel sneller winti als mo
gelijke oorzaak te noemen. Patiën
ten voelen zich daardoor veel be
ter begrepen, er ontstaat sneller
een gesprek. En dat is belangrijk."
De studiereis is in Suriname bege
leid door NAKS, een organisatie
die zich inzet voor bevordering
WAT IS WINTI?
en behoud van de Afro-Surinaam-
se cultuur. Voorzitter Siegmien
Staphorst was blij met het Neder
landse initiatief. Ze is zich daar
door weer gaan realiseren dat ook
veel artsen in Suriname te weinig
van winti weten of het zelfs afwij
zen. „Er heerst nog een taboe. Dat
is vaak het gevolg van de kolonia
le periode waarin de traditionele
cultuur en het geloof werd afge
wezen. Dit werkt nog door in de
huidige opvoeding. De afwijzing
door enkele kerkgemeenschappen
speelt ook een belangrijke rol",
zegt Staphorst die wel een licht
puntje ziet in het besluit van de
Surinaamse regering om winti of
ficieel te erkennen.
NAKS wil winti uit de taboesfeer
te halen. Een manier om dat te
doen is het organiseren van cultu
rele activiteiten en workshops.
Door het Nederlandse bezoek is
het bestuur op het idee gekomen
om ook Surinaamse doktoren en
andere belangrijke gezondheids
werkers uit te nodigen. NAKS
hoopt op 'gedachtewisselingen'
over het combineren van de tradi
tionele en Westerse geneeswijzes.
„Ik weet uit ervaring dat een deel
van de patiënten, vooral die met
psychosomatische klachten, daar
het meeste baat bij hebben. Vaak
hebben klachten een winticompo
nent. Het grootste effect in de be
handeling wordt bereikt wanneer
er sprake is van een gezamenlijke
aanpak van psychiater, psycho
loog en huisarts", zegt Siegmien
Staphorst.
Aan die Europese gezindheid van
de premier valt te twijfelen. Hij
zoekt toenadering tot Rusland en
wil deze maand een bilaterale af
spraak maken over gasleveranties.
De relatie met Brussel staat daar
entegen al jaren in het teken van
conflicten. Orban ontvangt deze
maand zowel de Duitse bondskan
selier Merkel als de Russische pre
sident Poetin.
„Hij verdedigt openlijk de 'niet-li-
berale democratie", zegt Balaszs
Gulyas, mede-organisator van de
demonstratie. „Van persvrijheid
tot corruptie: de regering neemt
het niet nauw met de waarden
waar Hongarije voor tekende toen
het lid werd van de EU. Wij wil
len laten zien dat we een Euro
pees Hongarije willen en we wil
len de EU oproepen actiever te
zijn om te zorgen dat Hongarije
zich aan de regels houdt."
Of Merkel maandag tijdens haar
bezoek die nieuwe assertiviteit
toont, is de vraag. Zorgen over
Hongarije zijn er zeker, maar
openlijke kritiek op een collega,
die bovendien Brussel en Moskou
tegen elkaar uit kan spelen, is iets
anders. Bovendien is Orban er
een meester in om buitenlandse
kritiek om te zetten in binnen
landse populariteit.
Merkel zal zich de vorige keer her
inneren dat ze zorgen uitte. In
Juist de gewone mensen
in Hongarije kiezen
voor Brussel en niet
voor Moskou
2013 zei ze 'niet direct de cavale
rie' te willen sturen om Honga
rije de les te lezen. Mooi, betoog
de Orban met een verwijzing
naar de Tweede Wereldoorlog,
want de vorige keer stuurde
Duitsland tanks.
Gulyas wil een signaal geven dat
juist gewone Hongaren kiezen
voor Brussel en niet voor Moskou.
Hij organiseerde in oktober een
protest tegen een internetbelas-
ting. Die demonstratie bracht
honderdduizend mensen op de
been en Orban moest bakzeil ha
len. Het wordt moeilijk om dat
succes te herhalen, beseft Gulyas.
Het internetprotest was een sim
pel thema, brede lagen van de be
volking waren ertegen. Nu de the
ma's lastiger worden, neemt de
verdeeldheid toe. Orban heeft
nog altijd veel steun, al zeggen
peilingen dat zijn aanhang afkalft.
Dat kan blijken bij een tussentijd
se verkiezing later deze maand,
waarbij alle tegenstanders van Or
ban één kandidaat steunen. Als
die wint, is de premier zijn super
meerderheid van tweederde in
het parlement kwijt.
Gulyas vindt het in ieder geval
tijd voor meer protesten. „De
stemming was verlamd door het
idee dat je toch niets kon doen te
gen Orbans populariteit. Succesvol
le demonstraties helpen die stem
ming veranderen."
Links een winti-ritueel uitgevoerd door een sjamaan in een woning in Amsterdam. Rechts een winti-altaar in Rotterdam, voor het brengen van offers, foto Teake Zuidema en Hans van Rhoon/HH
door geest van voorouder
Ziek
door onze correspondent
Annelies Brinkman
Winti is een religie
die is ontstaan uit de
godsdiensten van
West-Afrikaanse sla
ven die bij Neder
landse plantagehou
ders in Suriname
moesten werken.
Volgens de religie
zijn er meerdere go
den ('winti') die heer
sen over de aarde en
de mens. Deze bo
vennatuurlijke we
zens zijn door Ana-
na, de god der go
den, geschapen.
Ook spelen de voor
ouders een belangrij
ke rol in het tegen
woordige leven van
een mens.
Een winti-gelover
kan met behulp van
een tussenpersoon
zijn of haar winti op
roepen om proble
men op te lossen.
Een van de winti is
de yorka, dat is de
geest van een overle
dene. Die beschermt
de familie, maar be
straft ook wange
drag in die familie.
Een niet-verwante
yorka heeft bijna al
tijd een negatief ef
fect op personen.
door onze correspondent
Joost van Egmond
BELGRADO - Hongarije zit op de
wip tussen de EU en Rusland. Het
land krijgt de komende weken vol
op aandacht van allebei. Tegenstan
ders van premier Viktor Orban be
leggen daarom morgen een grote
demonstratie om hun Europese ge
zindheid te benadrukken.
