Mestbedrijf
AquaPurga
betrad in 2010
vol bravoure het
toneel. Vijfjaar
later wordt er
nog amper mest
verwerkt, zitten
medewerkers
ziek thuis en
dreigen investeer
ders miljoenen
te verliezen. Wat
ging er mis? Een
reconstructie.
VERDIEPING 13
Het lijkt een soort wonder-
machine: aan de voorkant
stop je er varkensmest in,
aan de achterkant stroomt
er schoon water uit, en
een voedingsrijke kunst-
mestvervanger. Een van
de directieleden van AquaPurga, de fabrikant
van die state of the art mestverwerkingsma
chine, laat in een filmpje zien hoe dat werkt.
De camera zwenkt door een moderne var
kensstal, langs een indrukwekkende installa
tie en een groen weidelandschap. Aan het
einde van het proces is het water zó zuiver,
dat het in de sloot mag worden geloosd, legt
de directeur uit. Hij tapt een bekertje water
uit de machine. „Het is zelfs zó schoon, dat
ik het durf te drinken. Proost!"
Medewerkers liggen in een deuk als ze het
filmpje zien. Zij zagen zelden iets anders uit
de machines komen dan groene drab.
AquaPurga valt op in de agrarische wereld.
De directeuren rijden in dikke auto's, lopen
in maatpakken en delen genereus consump
ties uit. „Het waren bepaald geen boeren die
op laarzen binnenkomen", herinnert Wie-
bren van Stralen van boerenbond LTO zich.
De met veel tamtam gepresenteerde plannen
klinken veelbelovend, vertelt Theo Dute-
weerd van varkenshouderorganisatie NW.
„Boeren zouden hun mest tegen ongekend la
ge kosten kunnen verwerken."
AquaPurga verdient daarnaast aan verkoop
van producten die de mestverwerking ople
vert. Het is niet moeilijk voor die mooie ver
halen te vallen. „Het zijn gewoon heel aardi
ge mensen", verzucht een Brabantse boerin.
„Dat vind ik nog steeds."
Voor haar en haar man was de mestverwer-
ker een uitkomst, in ieder geval in theorie.
Mest afvoeren kost varkensboeren veel geld.
En de bijdrage die AquaPurga van boeren ver
wacht, is beperkt. Het apparaat staat op hun
erf, maar blijft eigendom van AquaPurga. Er
zijn meer enthousiaste boeren in het varkens-
rijke Brabant. In Esbeek, Lithoijen, Hees-
wijk-Dinther, Boekei en Someren plaatst
AquaPurga mestverwerkers.
Onder vermogende Nederlanders is
het enthousiasme zo mogelijk nog
groter. Mestpartners, de BV die
geld aantrekt voor de activiteiten
van AquaPurga, lokt hen met ad
vertenties in glossy's en kranten.
Het beloofde rendement is dui
zelingwekkend. Wie een ton in-
GEEN COMMENTAAR
legt, kan door een fiscaal foefje meteen na de
inleg al 140.000 euro tegemoet zien. Gedu
rende de levensduur van de mestmachine
komt daar nog eens een ton bij, is de voor
spelling. Vanaf 2010 maken zo'n 500 mensen
gebruik van dit aanbod. Samen brengen zij
30 miljoen euro in. Van varkensmest hebben
ze weinig kaas gegeten.
Binnen twee jaar wil AquaPurga 120 installa
ties plaatsen. Maar het zit al snel tegen. Het
valt niet mee om varkensmest te splitsen in
water en andere stoffen. Soms draait de ma
chine wel, soms een beetje, maar meestal he
lemaal niet. „Er was altijd iets", zegt een van
boeren die zo'n apparaat op zijn dam had
staan. „We hebben er van alles aan gedaan.
AquaPurga liet mensen komen uit Frankrijk,
Duitsland en zelfs uit Singapore. Wij hebben
een loods van 130 meter laten bouwen omdat
dat beter zou zijn voor het proces."
Het is aan de techneuten om de machines
aan de praat te krijgen. Ze nemen monsters,
proberen het biologische proces bij te sturen
en klimmen op containers om aan de installa
tie te sleutelen. Beschermende werkkleren
hebben deze werknemers niet, laat staan gas
maskers. Regelmatig moeten ze naar buiten
om een luchtje te scheppen. Brandende
ogen, hoofdpijn, duizeligheid, hoesten, een
misselijk gevoel: iedereen die met de machi
nes werkt, krijgt wel ergens last van.
Bij een aantal gaat het echt mis. In april 2013
maakt monteur Roy Leo (27) in z'n eentje
een lekbak schoon, als hij het plots benauwd
krijgt en misselijk wordt. „M'n ogen en neus
brandden, ik viel bijna flauw."
Hij weet buiten te komen en rijdt in een roes
naar het ziekenhuis in Eindhoven. Ook colle
ga Robert Slieker (35) ontsnapt - achteraf ge
zien - aan de dood, op 16 september 2013 in
Lithoijen. Nadat het alarm van de meetappa
ratuur is gaan piepen, klimt hij een dak op
om een leiding te isoleren. „Dat waren de in
structies. Op het dak ademde ik te veel scha
delijke stoffen in, uit een luchtgat. Dat spul
ruik je niet." Hij wordt misselijk en draaierig.
Eenmaal thuis hoest hij, tot bloedens toe.
Ook Slieker moet naar het ziekenhuis.
Leo en Slieker hebben nog steeds klachten.
Slieker lijdt aan RADS, een longaandoening
die veroorzaakt wordt door eenmalige bloot
stelling aan schadelijke stoffen. „Vroeger
fietste ik zonder problemen een heuvel op.
Als ik dat nu doe, sta ik bovenaan te hijgen."
Zowel Leo als Slieker zit nu thuis. AquaPur
ga verlengde hun contracten niet. Een blijk
van medeleven hebben ze nooit ontvangen.
Wellicht heeft de bedrijfsleiding iets anders
aan het hoofd. Het wil maar niet lukken de
mestverwerkingsinstallaties goed te laten
draaien. Het beoogde aantal van 120 wordt
bij lange na niet gehaald. „Achteraf blijkt de
techniek die ze verkochten niet zo geweldig
als gedacht", zegt varkensvoorman Dute-
weerd. „Er kwam niets van de grond."
Van het handjevol installaties dat wel is ge
bouwd, staat een aantal stof te vangen, soms
al twee jaar. Er kraait geen haan meer naar,
ook al kosten ze 1,6 miljoen euro per stuk.
De boeren horen niets meer van AquaPurga,
eigenaar van de apparatuur. Wel zitten ze
met een kostenpost van tonnen, aan investe
ringen, stroom en het opruimen van de
mest. De agrariërs willen daar niet veel over
kwijt. „Ik wil geen herrie in de tent, ik hoop
nog geld van ze te krijgen", zegt de een. Een
ander: „Ik weet van niks. Mijn naam is niet
Coppens, mijn naam is haas."
De particulieren die geld in AquaPurga inves
teerden, hebben hun eigen zorgen. Ze vrezen
dat het licht binnenkort definitief uitgaat.
Bronnen stellen dat het personeel sinds no
vember geen salaris meer ontvangt. Bij de
rechtbank in Rotterdam ligt een verzoek het
bedrijf failliet te verklaren, blijkt uit stukken
in het bezit van deze krant. Dat zou voor de
investeerders rampzalig zijn. Bij een faillisse
ment dreigen zij al hun geld kwijt te raken.
Het speculeren over de oorzaak van het deba
cle is al in volle gang. Waar zijn al die miljoe
nen gebleven die particulieren hebben inge
bracht? Aquapurga wil op deze vragen niet
ingaan, zoals het ook andere vragen weigert
te beantwoorden. Investeerders stellen dat
buiten hun medeweten geld gestoken is in
een waterstofproject in Duitsland.
Heeft het bedrijf de boel geflest? Han Die-
bels, voorzitter van de belangenvereniging
van investeerders, wil op die vraag niet in
gaan. Een andere investeerder, die anoniem
wil blijven, zegt dat de handelwijze van
AquaPurga het midden houdt tussen opzet
en onkunde. „Er is te laat geschakeld, er zijn
fouten gemaakt, maar ik denk niet dat de top
zichzelf heeft willen verrijken. Volgens mij
werden ze zelf het grootste slachtoffer, toen
het uiteindelijk misging."
Over de toekomst van het bedrijf wordt vol
gende week meer duidelijk. Dan vergadert
de directie met de investeerders. Over zuiver
water heeft niemand het meer. AquaPurga
probeert uit alle macht schoon schip te ma
ken. De laatste hoop is gevestigd op een nieu
we bedelronde langs haar geldschieters. Wel
licht levert die genoeg op om de salarisachter
standen te kunnen wegwerken en de bouw
van nieuwe mestvergisters te financieren.
De investeerder heeft er weinig vertrouwen
meer in: „Wat te mooi lijkt om waar te zijn,
is vaak ook te mooi om waar te zijn."
WOENSDAG 28 JANUARI 2015
Een zaak die aan
alle kanten stinkt
door Annemieke van Dongen
en Sander van Mersbergen
illustratie Mark Reijntjens
AquaPurga wilde gisteren niet op de
ze reconstructie reageren. „Wij zijn
druk bezig om zaken op orde te krij
gen. We geven nu geen commen
taar", zei directielid Bèr Sweering.
Dit verhaal kwam mede tot stand
dankzij een tipgever die gebruik
maakte van Publeaks: een website die
klokkenluiders de kans biedt om infor
matie veilig en anoniem te versturen
naar de pers.
Naast rapporten en andere informatie
die deze krant via Publeaks ontving,
hebben we gesproken met investeer
ders, oud-medewerkers, varkenshou
ders, betrokkenen uit de agrarische
sector en medische deskundigen.
Bent u op de hoogte van een mis
stand, maar durft u er geen melding
van te doen? www.publeaks.nl
