Tweedeling
18 GEZOND
HUISARTS
Jos van Bemmel
Econoom Thomas Piketty
stelt dat rijken alleen maar
rijker worden omdat het
rendement op vermogen
groter is dan de economische
groei. Als de politiek niet ingrijpt,
door bijvoorbeeld meer belasting
op vermogen te heffen, wordt de
kloof tussen rijk en arm steeds
groter, meent hij.
Hoewel rechtse politieke partijen
zijn conclusies aanvechten, lijkt
op zijn duidelijke betoog weinig
af te dingen. Ik zie het om me
heen. Niet alleen in derdewereld
landen waar de groei van sloppen
wijken en aanschaf van Mercedes-
sen gelijke tred houden, maar
ook in Nederland. Ik zie het in de
spreekkamer. Goede gezondheids
zorg zal de komende jaren steeds
meer voorbehouden zijn aan de
genen met kennis en geld. Als je
weinig te makken hebt, neem je
een goedkope zorgverzekering
met een hoog eigen risico en
hoop je niet ziek te worden.
Word je wel ziek, dan stel je een
bezoek aan het ziekenhuis uit of
je gaat helemaal niet.
Zo zag vorige week een van mijn
patiënten af van een gastroscopie
die ik haar aanraadde om een
vroeg stadium van maagkanker al
dan niet aan te tonen. Minder wel-
gestelden zien vaker af van fysio
therapie na bijvoorbeeld een
heupoperatie, waardoor het her
stel langer duurt. Laaggeschool
den doen wel mee aan het gratis
landelijk darmkankeronderzoek,
maar spreken het eigen risico
niet aan voor het belangrijke ver
volgonderzoek, de coloscopie. Op
soa's laten testen, kost eigen risi
co. Seksueel risico is gratis.
Laaggeschoolden zijn qua gezond
heidsconsumptie duurder voor
de maatschappij door onder ande
re slechtere voeding (overge
wicht en diabetes) en rookge
drag. Dus ofschoon ze - onder an
dere vanwege gebrek aan gezond
heidsinzicht en financiële midde
len - meer en betere zorg nodig
hebben, zullen ze minder en later
tweedelijnszorg krijgen. Pas als
ze al te ziek zijn en nader onder
zoek of behandeling niet meer
realiseerbaar is binnen de gratis
eerstelijnszorg van de huisarts,
kloppen ze aan bij het zieken
huis. Dan zullen ze behandeld
worden als de ziekte al is voortge
schreden. Ik vrees dat kanker bij
hen vaker in een later stadium ge
diagnosticeerd zal worden, waar
door de behandeling moeilijker
en duurder zal zijn. Ook vrees ik
dat ze minder vaak dan hoogopge
leiden aanspraak zullen maken
op langdurige zorg. Nu die zorg
geregeld is via de gemeente wor
den procedures ingewikkelder.
Dit alles zal leiden tot een twee
deling binnen onze gezondheids
maatschappij. Het zal de kloof tus
sen arm en rijk vergroten en voe
ding geven aan discriminatie en
criminaliteit.
En over een paar jaar, als de zorg-
kosten nog verder zijn toegeno
men, koersen we gewoon weer
naar links, naar een sociaal bestel
op basis van solidariteit. Hopelijk
duurt die kentering niet te lang.
Politici ga hier snel mee aan de
slag. Tegen de collectieve gezond
heidswinst voortkomend uit soli
dariteit, kan geen pil, dokter en
zeker geen zorgverzekeraar op.
Ook al is het inmiddels
twintig jaar geleden,
ex-violist van het Gelders
Orkest Ron Sandrin (61)
weet het zich feilloos te
herinneren. Op 16 mei
1994, tijdens de repetitie
van Schuberts Negende symfonie, kan hij de
strijkstok niet meer met gelijke intervallen
over de snaren bewegen. „In plaats van
mee te bewegen op de cadans was ik nu
een keertje te vroeg, een andere keer te
laat. Ik kon mijn bewegingen niet meer stu
ren."
Sandrin realiseert zich geenszins dat hij te
maken heeft met de eerste symptomen van
de ziekte van Parkinson. „Ik dacht: mis
schien ben ik vannacht te laat naar bed ge
gaan of ben ik nerveus." Maar al snel doe
men andere klachten op, zoals transpireren
na een lichte inspanning, veel dromen tij
dens de nacht en pijnlijke, stijve armen en
benen. Niemand koppelt zijn klachten aan
parkinson. De dan veertiger voldoet niet
aan het stereotiepe beeld van een parkin-
sonpatiënt: een oude man met voortdu
rend trillende bewegingen. In zijn directe
omgeving ondervindt Sandrin nauwelijks
begrip. „Ik werd er juist van beschuldigd
Parkinson - na alzheimer de
meest voorkomende cognitieve
slijtageziekte - is steeds meer
ook een aandoening van jonge,
actieve mensen. Violist Ron
Sandrin kon zijn klachten totaal
niet plaatsen. „Opeens kon ik
bewegingen niet meer sturen."
door Dora Rovers
