66 Zonder etensbak geen eten. Zonder schoenen gingen je voeten stuk, stierf je door infectie Dankzij haar onwaarschijnlijke overlevingsdrang doorstond Kitty Hart-Moxon twee jaar de hel van Auschwitz. Discovery zendt haar indrukwekkende verhaal zonder reclame uit. Ze was 16 jaar toen de inmid dels 89-jarige Kitty Hart- Moxon met haar moeder in Auschwitz aankwam, nadat ze in Duitsland waren gear resteerd met valse persoons bewijzen. Ze was toen pre cies even oud als Natalia en Lydia, de twee Britse tieners die ze in de documentaire One day in Auschwitz rondleidt door het voormalige vernietigingskamp. De gemiddelde overlevingstijd in Ausch witz was drie maanden. Kitty hield het er twee jaar vol dankzij haar sterke overle- vingstactiek. Je moest denken als een dier, vertelt ze de meisjes. Dus, regel een: blijf uit de buurt van de 'roofdieren'. Zorg er ook altijd voor dat je schoenen en een etensbak hebt. Want: „Zonder etensbak geen eten en zonder schoenen gingen je voeten stuk en stierf je door een infectie." De Pools-Engelse is een van de weinige mensen die de verschrikkingen van Ausch witz - waar meer dan een miljoen mensen in de gaskamers, door ondervoeding of door dwangarbeid om het leven kwamen - kunnen navertellen. En hoe. Want on danks haar hoge leeftijd is met het geheu gen van Hart-Moxon niets mis. Ze herin nert zich nog precies wat ze zag toen ze aankwam: „Spookachtige figuren in gerafel de kleren die tegen elkaar schreeuwden in allerlei talen. Mijn God, worden wij ook zo, dacht ik." Ze wandelt met de meisjes langs de hou ten barakken. Vertelt hoe de mensen de bit tere kou weerstonden door als pinguïns bij elkaar te gaan staan. Hoe ze met acht perso nen een deken moesten delen. En hoe zij te werk werd gesteld in de latrines; een van de goorste klusjes in het kamp, maar tegelij kertijd een van de meest gewilde. Ze zat er tot aan haar ellebogen in de menselijke uit werpselen, maar ze was tenminste binnen en de kampbewakers waagden zich niet op die stinkende plek. Haar verhaal komt binnen bij de tieners. „Als dat nummer op je arm werd geta toeëerd, verdween de naam die je ouders je hadden gegeven. Je identiteit was weg", weet Natalia. „Het is on gelooflijk hoe ze dit heeft overleefd", zegt Ly dia. „Overal was er wel iets wat haar dood pro beerde te maken." De details die Hart- Moxon tijdens haar rond leiding vertelt, sluiten mooi aan op de onbevan gen vraagstelling van de tieners. Wat gebeurde er 's ochtends? „Je werd wakker van het gefluit en geschreeuw en je werd naar buiten gejaagd." Ze wijst op een grasveld tussen de barakken. „Waar nu gras is, was toen modder. Logisch. Als je een grasspriet vond, at je die op." In haar tweede jaar in Auschwitz moest Kitty kleding sorteren in de Kanada-barak. Deze lag pal naast de gaskamers en crema toria, zodat ze van nabij de grootschalige uitroeiing van mensen meemaakte. Dood kalm vertelt ze hoe ze de mensen in de gas kamers hoorde gillen en hoe het na twin tig minuten stil werd. In november 1944 werden Kitty en haar moeder geëvacueerd uit Auschwitz. Ze overleefden daarna - tot de bevrijding - nog zes kampen en meerdere do denmarsen. Ze waren de enige overlevenden van het gezin. Vader werd vermoord, Kitty's broer liet het leven tijdens de strijd om Stalingrad. Der tig andere familieleden stierven tijdens de Joden vervolging. Na de bevrijding verhuis den moeder en dochter naar het Britse Birming ham, waar ze door een oom en tante in huis werden genomen. Haar oom begroet te Kitty met de woorden 'in dit huis spreek je niet over wat er met je is gebeurd'. Ook haar eerste echtgenoot, wiens ouders en broer in de jaren '40-'45 stierven, wilde niet over de oorlog praten. Dit soort erva ringen sterkten haar in haar overtuiging dat ze de herinneringen aan de verschrik kingen juist levend moest houden. Opmer kelijke genoeg werd ze hierin door haar tweede echtgenoot, die geen enkele con nectie had met de Holocaust, juist ge steund. Kitty Hart-Moxon spreekt tegen woordig regelmatig op scholen en universi teiten door heel Europa. Ook schreef ze twee boeken over haar oorlogservaringen. One day in Auschwitz is gemaakt in samen werking met de USC Shoah Foundation, die werd opgericht door de vermaarde re gisseur Steven Spielberg. De film wordt uit gezonden in het kader van de zeventigste verjaardag van de bevrijding van Ausch witz (27 januari 1945). Discovery gaat respectvol om met het on derwerp. De opgewonden toon die vaak te horen is, ontbreekt. De voice-over is juist kalm en bedachtzaam. Maar het mooiste is wel dat de film, die in 220 landen tegelijker tijd in première gaat, zonder reclameonder breking wordt uitgezonden. En dat is uniek voor een commerciële zender. Kitty Hart-Moxon (89) was 16 toen ze in Auschwitz kwam. Net zo oud als Natalia en Lydia nu, de twee Britse tieners met wie ze het kamp bezoekt, foto's Steve Purcell door Rivka Croenier One day in Auschwitz. Zondag 25 januari op Discovery, 22.00 uur. reageren? media@depersdienst.nl Kitty Hart-Moxon

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2015 | | pagina 81