SPECTRUM 7
Zj :'T.
gen op de loer. Ietwat sikkeneurig
zijn, is dan wel het minste probleem
voor jou en je omgeving.
Een beetje slaaptekort kunnen we
over het algemeen, wanneer er geen
medische of psychische oorzaken aan
ten grondslag liggen, zelf vaak wel op
lossen. „Slaap is in essentie een auto
matisch proces dat je niet kunt af
dwingen", aldus dr. Ingrid Verbeek,
somnoloog (slaapdeskundige) bij het
Centrum voor Slaapgeneeskunde
Kempenhaeghe. „Bij slapeloosheid is
het raadzaam regelmatige bedtijden
aan te houden, je dag af te bouwen en
op het tijdstip te gaan slapen dat past
bij je biologische klok. Te lang in bed
blijven liggen, is doorgaans uit den bo
ze. Daarmee onderhoud je juist de
moeheid en dreigt het gevaar dat je in
een vicieuze cirkel terecht komt waar
door het slaapgebrek chronisch kan
worden."
Een slechte slaap is echter niet altijd
te wijten aan een tekort aan slaap-
uren. Ook de kwaliteit van je slaap
kan ronduit slecht zijn. Een op de
tien mensen met chronische slape
loosheid heeft het gevoel een slaapte
kort te hebben, terwijl ze vaak vol
doende slapen. Zij liggen in hun slaap
vaak te woelen, malen en te piekeren.
„De wetenschap heeft die mensen ja
renlang teleurgesteld", vertelt profes
sor dr. Eus van Someren van het Ne
derlands Herseninstituut. „EEG's,
waarbij de slaapgolven gemeten wor
den, suggereren een normale slaap-
duur. Maar die vertellen ons vrijwel
niets over de ervaren slaapkwaliteit,
die begrijpen we nog niet."
Hij onderstreept het belang van licht
op onze biologische klok: „Ons net
vlies is heel gevoelig voor licht, door
het blauwe licht van mobieltjes en
tabiets denkt de biologische klok dat
het nog midden op de dag is. Het is
dan lastig om slaperigheid te voelen."
Inmiddels zijn er wel apps die het
blauwige licht 's avonds uitfilteren.
Dus als je echt niet anders kan.
We willen gezonder leven, maar de
grote winst in de medische weten
schap hebben we gehad, zo meent
Van Someren. „Het levert nu het
meest op te investeren in lifestyle, zo
als meer bewegen en minder eten.
Maar slaap heeft daar tot nu toe niet
zo'n grote rol in gespeeld. Terwijl dat
juist heel belangrijk is. Als je moet kie
zen, begin met goed slapen." Wan
neer je onvoldoende slaapt, blijkt het
namelijk lastig om niet te snacken; je
geeft eerder toe aan je impulsen. En
voor bewegen geldt hetzelfde: na te
weinig slaap heb je minder energie en
kies je sneller om toch maar met de
auto in plaats van met de fiets naar je
werk te gaan.
Te kort slapen is inmiddels min of
meer een welvaartziekte, maar slape
loosheid is gedeeltelijk ook genetisch
en erfelijk bepaald. Vroeger sliepen
mensen ook al slecht maar werd het
niet serieus genomen. „Het is aan her
senonderzoekers om daar nu aan
dacht aan te besteden", aldus Van
Someren. „De grondslag van het ge
heim van goed slapen ligt in het
brein." Intussen is wel voortgang ge
boekt in het onderzoek naar slapeloos
heid. Er liggen verschillende oorzaken
en hersenactiviteiten aan ten grond
slag. „Voorheen werd het allemaal op
één hoop gegooid. Maar in Nederland
lopen wij nu wereldwijd voorop om
dat probleem op te lossen." Hij ver
wijst naar de informatie en data die
de slaaponderzoekers vergaren door
middel van het online slaapregister.nl
waaraan iedereen kan deelnemen
door vragenlijsten over slaap en aan
verwante zaken in te vullen.
„Er is de laatste tijd een toename van
slaapproblemen bij mensen van 25 tot
40 jaar, vooral bij mannen", zo stelt
Verbeek. „Het lijkt wel of slapen een
slecht imago heeft. Men vindt het een
teken van luiheid en mensen die
graag slapen, zijn saai. Slapen wordt
in ons drukke bestaan ook al snel een
sluitpost, waardoor we de onrust van
de dag niet afbouwen en mee de
nacht in nemen. Vooral ontspanning
voor je gaat slapen, is belangrijk om
goed in slaap te komen." Dus niet nog
even vlak voor je naar bed gaat je mail
checken en met vrienden appen.
„Je moet respect hebben voor slaap",
aldus Verbeek. „Vergeet niet dat slaap
een 24-uursgebeuren is, de slaap is
een afspiegeling van je dag. Je kunt
het niet even afdwingen als jij zin en
tijd hebt om te slapen. Ons slaapwaak-
ritme is sinds de uitvinding van het
kunstlicht op de proef gesteld, zeker
nu met al die apparaten, waarvan het
'blauwe' licht de aanmaak van het
slaaphormoon melatonine verstoort
en onze biologische klok in de war
schopt. We zitten aan de grenzen van
onze fysiologische mogelijkheden,
het gaat allemaal veel te rap."
Van Someren benadrukt dat er daar
om meer aandacht voor slapeloosheid
moet komen. „En dan zitten we niet
te wachten op dooddoeners als 'Wan
neer ze gewoon eerder naar bed gaan,
is het probleem opgelost'. Dat is perti
nent niet waar. Slapeloosheid is echt
geen pretje."
ZATERDAG 24 JANUARI 2015
Info en internettherapie:
www.somnio.eu
Gratis zelfhulpcursus beter slapen:
educatie.ntr.nl/beterslapen/
Slaapcentrum:
www.kempenhaeghe.nl
Meedoen aan slaaponderzoek:
www.slaapregister.nl
www.slaapencognitie.nl
illustratie Nozzman
reageren?
spectrum@depersdienst.nl
Het tellen van schaapjes is niet de
beste manier om in slaap te ko
men. Door aan een stromende wa
terval te denken, val je zo'n 20 mi
nuten sneller in slaap.
17 uur wakker blijven, heeft het
zelfde effect op prestaties als wan
neer bloed 0.05% alcohol bevat.
Tieners hebben ongeveer net zo
veel slaap nodig als kleine kinde
ren (zo'n 10 uur), terwijl mensen
boven de 65 aan ongeveer 6 uur ge
noeg hebben. De gemiddelde vol
wassene heeft 8 uur nodig.
Een vermoeid gevoel went. Uit on
derzoek blijkt dat mensen aanvan
kelijk last hebben alert te blijven,
dat hun stemming verandert en
hun fysieke prestatie afneemt. Na
een paar dagen was men zich hier
niet meer van bewust.
Aan geluiden van auto's of treinen
tijdens de slaap is niet te wennen.
TNO ontdekte dat mensen die al ja
ren in de buurt wonen van drukke
verkeersplekken onrustiger slapen
en zelf ook vinden dat de kwaliteit
van de slaap achteruitgaat.
bron: slaapregister.nl
