We slapen slecht of te kort
en zijn daardoor overdag
vaak lusteloos en niet alert.
Dat kost de maatschappij
miljarden. Tabiets en
telefoons zijn onderschatte
boosdoeners.
6 SPECTRUM
actueel
Zes uur aaneengeslo
ten slaap per nacht,
dat is het minimum
om overdag redelijk
tot goed te kunnen
functioneren. Maar
die zes uurtjes slaap
haalt een derde van de Nederlandse
bevolking niet. Miljoenen mensen
gaan steevast te laat naar bed of erger
nog, ze liggen uren wakker en kun
nen de slaap niet vatten. Oorzaken
zijn vaak werkdruk, stress, piekeren
en 's avonds te lang met tabiets en mo
bieltjes in de weer zijn.
Ach, dan ben je gewoon wat minder
alert en een beetje sacherijnig over
dag, dat is toch niet erg? Dat haal je
met een weekendje lekker lang slapen
wel weer in. Helaas is dat een flinke
onderschatting van een steeds groter
wordend probleem. Slaap inhalen is
doorgaans niet toereikend en te lang
in bed liggen, maakt juist dat je slaap-
waakritme verstoord raakt, met chro
nische slaapproblemen tot gevolg.
Van de volwassenen in Nederland
slaapt 10 procent chronisch slecht.
Dat is wanneer je gedurende ten min
ste drie maanden drie of meer nach
ten per week slecht slaapt. Jonge, kers
verse ouders kunnen daar van meepra
ten, maar bij hen gaat dat vanzelf over
wanneer het kindje groter wordt en
beter doorslaapt. Vervelender is het
wanneer er geen aanwijsbare oorzaak
is, zoals bij de 52-jarige Brigitta
Heywood uit Oirschot. Jarenlang
werd zij steevast na 4 of 5 uurtjes
slaap klaarwakker en kon daarna de
slaap niet meer vatten. Heywood:
„Het sloop er geleidelijk in en het
werd steeds erger. Op een gegeven
moment brak me dat op. Alle probeer
sels, van het verduisteren van de slaap
kamer, een andere matras, draaien
van het bed tot de gebruikelijke zaken
als geen koffie en alcohol 's avonds
voor het slapen, hadden allemaal geen
effect."
Ondertussen voelde zij zich constant
moe en prikkelbaar. „De huisarts
heeft me gedurende een korte perio
de een paar keer slaappillen voorge
schreven, maar die werkten uiteinde
lijk niet meer. Bovendien, inslapen
was het probleem niet, het was juist
het veel te vroeg wakker worden." Uit
eindelijk volgde Heywood, op advies
van de huisarts, bij Slaapcentrum
Kempenhaeghe een cognitieve slaap-
therapie. Daar leerde zij onder meer
de slaapdruk op te bouwen door op
vaste tijden naar bed te gaan en op te
staan. Lag ze langer dan een half uur
wakker, dan moest zij het bed en de
slaapkamer uit en bijvoorbeeld een
tijdschriftje lezen. Ze mocht pas weer
naar bed als ze dacht in slaap te kun
nen vallen. „Daardoor ben ik inder
daad beter gaan slapen. Nu heb ik veel
meer energie en zin om dingen te
doen."
De nacht is voor slapelozen een mar
telgang en het bed soms hun ergste
vijand. Bovendien kan hun vermoeid
heid door aanhoudend slaapgebrek,
waarbij de hersenen dus niet voldoen
de kunnen herstellen, ernstige gevol
gen hebben; het is bijvoorbeeld een
belangrijkere oorzaak van dodelijke
verkeersongelukken bij jongeren dan
alcohol, het kan leiden tot gewichts
toename en grote effecten hebben op
je gezondheid. Slaapgebrek kost de
maatschappij zo'n 3 tot 4,5 miljard eu
ro per jaar, door onder meer ziektever
zuim en vermindering van productivi
teit. Ook aandoeningen als hart- en
vaatziekten, diabetes en depressie lig-
als sluimerende vijand
door Anne Salomons
