Leven De Ruyter
leest als een
jongensboek
66 Heel veel is
historisch juist,
andere dingen zijn
dat ook weer niet.
Met reden
3
Alex van Galen schreef het script voor de film
Michiel de Ruyter én een roman over de zeeheld.
Schuin achter zijn bureau hangt een portret, van
Willem van Oranje. Het is nep, want het is een 'prop' uit
de film Michiel de Ruyter. Die film over de grote Nederland
se zeeheld is klaar. Scenarioschrijver Alex van Galen denkt
intussen - samen met boezemvriend en regisseur Roel
Reiné - al aan de volgende, en die gaat over Willem van
Oranje en aan een andere vergeten held: koning Radboud.
Maar eerst De Ruyter. „Ik heb maanden research gedaan
en het bestaande script omgegooid. Overigens waren er al
wel een aantal belangrijke beslissingen genomen, onder
meer dat de nadruk zou moeten liggen op de tijd van de
Engelse zeeslag tot de dood van De Ruyter."
je kreeg als tienjarige knaap van je vader een boek over Michiel
de Ruyter. Welk boek was dat?
„Ik meen te weten dat het de verkleinde biografie van De
Ruyter was, geschreven door P. Blok, uit de jaren dertig.
Met heerlijk ouderwets taalgebruik. Juist dat maakte het
voor mij zo bijzonder."
Waarom maakte dat boek zo'n indruk?
„Het leven van de man. Dat komt in de film wat minder
aan bod, maar De Ruyter heeft werkelijk heel de wereld ge
zien, van Afrika tot en met Amerika en dat sprak aan. Dat
iemand op zijn elfde op een zeilboot stapt en pas tien jaar
later weer thuiskomt. En wat hij onderweg allemaal heeft
meegemaakt, dat is toch een jongensboek? Kanonnen,
schepen, vechten, andere landen. Fantastisch."
Waf is het belangrijkste bij het schrijven van zo'n script?
„Uitzoeken wat het drama is. Dat was hier redelijk snel
duidelijk: dat is de strijd tussen Johan de Witt, de raadpen
sionaris van Holland, versus Willem III. Dat is dus de
strijd tussen de Republikeinen en de Orangisten, en daar
stond De Ruyter tussenin. En daarnaast is er natuurlijk
het gegeven dat hij een gezin had waar hij eigenlijk liever
bij was. Dat alles samen, dat was voor mij het drama."
„Je hebt aan de ene kant de gebroeders De Witt, die staan
voor de grachtengordel en dan heb je de lompe, wat boer
se zeeman uit Zeeland. Die twee karakters die moeten
gaan samenwerken in het landsbelang, dat zag ik onmid
dellijk voor me. En zo had ik mijn verhaal."
„Heel veel is historisch juist, andere dingen zijn dat ook
weer niet. Met reden. Bijvoorbeeld het feit dat De Ruyter
niet aanwezig was bij de moord op de broers De Witt,
maar dat maakt het natuurlijk wel veel sterker; dat kun je
dramatisch mooi benutten en dus doe je dat."
„Het feit dat De Ruyter als beginnend zeeman aanwezig
was bij de zeeslag waar de grote admiraal Maarten Tromp
stierf, dat is zó mooi, dat kun je als schrijver niet naast je
neerleggen: dat is het bekende verhaal van de oude koning
die de nieuwe aanwijst."
Verder heb ik daar onder meer geleerd wat vi
sual effects kunnen doen. Ik draai bijvoorbeeld
altijd met vier camera's - dat vindt iedereen al
tijd heel raar - maar dan kan ik tenminste snel
schakelen."
Met De Ruyter ging het al niet veel anders.
Waar anderen opzagen tegen die enorme zeesla
gen, gaf Reiné aan dat dat het minste probleem
was. „We moeten gewoon drie schepen huren.
Op één schip wordt gefilmd, de andere twee leg
gen we erachter, we filmen die zeeslag in de ca
mera 'for real' en met de computer plakken we
er vervolgens vijftig andere schepen achter.
Daar tussendoor snijden we grote satellietbeel-
den - soort Google Earth-achtige shots - waarin
je die manoeuvres ziet waardoor wij als kijker
begrijpen wat De Ruyter allemaal doet. Als je
dan kijkt naar hoe Reinout Oerlemans zijn No
va Zembla-film heeft gemaakt: een half schip in
een grote hal, dat is niet meer van deze tijd."
„Het grote voordeel is dat ik op de set sta. Ik sta
letterlijk hooguit een meter af van de acteurs.
Veel regisseurs zitten achter een beeldscherm te
kijken, vaak in een andere kamer en sommigen
komen zelfs niet eens op de set; die praten via
een speaker. Ik niet, ik wil heel direct contact
met de acteurs. Dat krijg ik ook steeds terug; we
krijgen van niemand zóveel aandacht van een re
gisseur als van jou. Dat vind ik fijn om te horen.
En ook hier weer: ik ben een emotionele man.
Als Anne, gespeeld door Sanne Langelaar, staat
te huilen op de set, dan sta ik mee te janken. Dat
is voor haar prettig, want de set is voor haar dan
klein en rustig. Ondanks dat er 400 figuranten
omheen staan, er bommen ontploffen en ieder
een staat te gillen. Ga maar na: de film duurt 2,5
uur en die hebben we in 42 dagen gedraaid. Dat
is kort."
„Of Michiel de Ruyter een aardige man was, his
torisch gezien? Ja, denk ik wel. Hij was heel
strikt, maar ook aardig. Mooi vind ik dat wan
neer hij weer een zeeslag heeft gewonnen en
thuiskomt hij niet gaat staan te pronken als ie
dereen juicht, maar de kippen gaat voeren. Dat
maakt hem sympathiek. Hij koketteert ook niet
met zijn roem. Of hij helemaal schone handen
heeft, weet ik niet. Kijk naar de slavernij... Er
'hangt' wel iets aan zijn persoon, maar dat heb
ben wij helemaal losgelaten in de film. Wij heb
ben van hem een sympathiek man gemaakt."
ZATERDAG 24 JANUARI 2015
Michiel de Ruyter, Alex van Galen (vrij naar het gelijknamige
script). ISBN 978 90 295 8961 1. Uitgeverij Arbeiderspers, Am
sterdam. 18,95 euro. e-book 13,99 euro.
Op het Marker
meer vonden de
opnames van de
zeeslagen plaats
met de Batavia,
het Russische fre
gat Le Shtandart
en de L'Etoille de
Roy.
foto Roger Cremers
Scène opgenomen in de Burgerzaal van
het Stadhuis in Middelburg.
copyright A-Film
Alex van Galen, schrijver
