Kabinet deelt memo MH17 niet, Kamer boos
4 IN HET NIEUWS
PRIVÉLEVEN MILITAIREN
Nieuwe vlam? Militairen moeten de MIVD vragen of de
liefde door de beugel kan. Dat zorgt voor problemen.
Militairen naar
Oost-Oekraïne
DEN HAAG - Ben je beroepsmilitair
en verliefd? Dan moet je eerst
langs de de Militaire Inlichtin
gen- en Veiligheidsdienst (MIVD)
om toestemming te vragen voor
je relatie. Krijg je die niet, dan
wordt het kiezen: je baan of je ge
liefde.
Voor dat dilemma staan nu ruim
twintig militairen. Zij hebben
een buitenlandse partner die nog
geen vijfjaar in Nederland
woont. Hen controleren lukt niet,
omdat de inlichtingendiensten
niet samenwerken met de inlich
tingendienst in het thuisland van
de partner.
Militairen met een partner uit
zo'n land komen daardoor in pro
blemen. Zij krijgen geen 'Verkla
ring van Geen Bezwaar', ook al is
hun vriend of vriendin in feite zo
betrouwbaar als wat. Zo'n verkla
ring is verplicht bij vertrouwens
functies, en vrijwel alle militaire
functies bij Defensie zijn vertrou
wensfuncties. „Ik hou van Defen
sie. Alleen... ik hou ook van Meh-
met", schetste korporaal Yvette
haar situatie in het AD. Mehmet
is haar vriend uit Turkije. En dat
is één van de zeker 26 landen
waar je als militair beter geen
partner kunt kiezen, omdat er
geen uitwisseling van informatie
mogelijk is. Op de lijst die de mili
taire vakbond AFMP heeft gepu
bliceerd, prijken onder meer Suri
name, Rusland, Turkije en Marok
ko. Defensie wil de lijst zelf niet
openbaar maken en niet toelich
ten waarom bepaalde landen erop
staan. „Dat geeft te veel weer over
het werk van de inlichtingendien
sten", zegt een woordvoerder.
Partners vormen voor Defensie
een potentieel veiligheidsrisico,
omdat ze de militair kunnen beïn
vloeden. Is de vriend of vriendin
ooit veroordeeld of lid geweest
van een militante organisatie? Of
is de persoon in kwestie kwets
baar vanwege drugsgebruik, schul
den of leugens? Dezelfde vragen
worden gesteld over jou, je fami
lie en je vrienden. Sinds novem
ber 2013 staat dat officieel in het
beleid, maar ook daarvoor werden
partners gescreend. „Het is stren
ger geworden", denkt Annemarie
Snels van AFMP. „Maar het is ook
makkelijker om wereldwijd een
partner te vinden. De wereld
wordt steeds kleiner."
Dat ook Turkije, een Navo-bond-
genoot, verboden terrein is in het
liefdesleven van soldaten, stuit
zelfs de legertop tegen de borst.
Luitenant-generaal Mart de Kruif,
commandant van de landmacht,
noemt het 'onbegrijpelijk' en 'on
uitlegbaar' dat Nederland op aller
lei terreinen met Turkije samen
werkt, maar geen informatie over
partners uitwisselt.
„Als zelfs de hoogste baas van de
landmacht het niet kan uitleggen,
wie dan wel?" reageert advocaat
Sébas Diekstra. „We stationeren
daar wel Patriots en wisselen in
formatie uit over jihadisten, maar
in dit geval zegt Nederland 'wij
vertrouwen Turkije niet'. Onbe
grijpelijk." De advocaat vertegen
woordigt een aantal militairen
die een rechtszaak zijn begonnen,
omdat ze zijn geschorst in afwach
ting van hun bezwaarprocedure
of omdat ze zijn ontslagen. „Ze
voelen zich gecriminaliseerd."
Defensie worstelt ermee. „Het is
heel menselijk om verliefd te wor
den", zegt een woordvoerder.
„Maar we moeten ook denken aan
de veiligheid: ons personeel
werkt met wapens en geheime in
formatie. We vertrouwen ons per
soneel, maar de partner moeten
we ook kunnen vertrouwen."
Minister Hennis van Defensie
heeft beloofd 'maatwerk' te leve
ren in de vorm van minder ver
trouwelijke functies voor de mili
tairen in kwestie.
Op 14 juli, drie dagen voor het
neerstorten van MH17, is in Kiev
een briefing voor diplomaten. Zij
worden in de Oekraïense hoofd
stad bijgepraat over de dreiging
van Rusland. Ook het neerhalen
van een Oekraïens militair vlieg
tuig op 14 juli wordt besproken.
Belangrijk detail: vermoedelijk is
de Antonov neergeschoten met
zwaar luchtafweergeschut. Ge
schut dat overigens eenvoudig
vliegtuigen op grotere hoogte zou
kunnen neerhalen.
Oppositiepartijen CDA en D66
azen op het verslag van de mee
ting. De partijen willen weten
wat er door Nederlandse autoritei
ten ondernomen is. CDA-Kamer-
lid Pieter Omtzigt: „Wie wist wat
en wat is ermee gedaan? Pas als
we die informatie hebben, kun
nen we beoordelen of er adequaat
gehandeld is."
Het kabinet wil niet meer mel
den dan dat de Nederlandse diplo
maat over de briefing gerappor
teerd heeft via de 'gebruikelijke
interdepartementale kanalen'. Mi
nister-president Mark Rutte stelt
dat openbaarmaking van gespreks
verslagen het 'normale diploma
tieke verkeer' onmogelijk maken.
„Dit soort verslagen bevat inter
pretatie van de opsteller, citaten
van wat anderen hebben gezegd",
aldus Rutte gisteren. Zulke gevoe
lige informatie moet geheim blij
ven, vindt hij. Het memo ligt wel
bij de Onderzoeksraad voor Veilig
heid en de toezichthouder op de
geheime diensten, zodat deze in
stanties het kunnen meenemen
in hun onderzoek.
Het geduld van Omtzigt raakt op.
Het argument dat dit soort versla
gen geheim moet blijven, gaat
hier volgens het CDA-Kamerlid
niet op, omdat de Oekraïense re
gering destijds direct een persbe
richt heeft verspreid over de bij
eenkomst.
Een aantal Nederlandse militai
ren vertrekt eind volgende week
naar Charkov om te kijken of er
nog bezittingen van MHi7-slacht-
offers zijn ingeleverd door de Oe
kraïense bevolking. Als de veilig
heidssituatie het toelaat gaat een
klein team naar de rampplek om
stoffelijke resten op te halen.
LANDEN WAARUIT EEN
MILITAIR BETER GEEN
PARTNER KAN KIEZEN
Het leger of de liefde
door Freke Remmers
Burundi
Egypte
Ghana
Kenia
Marokko
Zambia
Moldavië
Oekraïne
Rusland
Servië
Wit-Rusland
China
Georgië
Indonesië
Jemen
Libanon
Filipijnen
Saoedi-Arabië
Turkije
Chili
Colombia
Nicaragua
Peru
Suriname
Venezuela
door Niels Klaassen
DEN HAAG - De nasleep van de
ramp met MH17 begint een plaag
te worden voor het kabinet. Oppo
sitiepartijen trekken en duwen om
te achterhalen wat de regering
exact wist over risico's in het Oe
kraïense luchtruim. De regering
weigert alle ins en outs te geven.
Dat wekt argwaan in de Kamer.
foto Maarten Hartman/HH
