't Waoter druppende d'r uut
STREEKTAAL
CULTUUR 43
Liesbeth Labeur
won met curator
Laurie Cluitmans
de hoofdprijs.
Een kunstenaar begint
met dromen, denken,
bouwen en gaat uit
van het materiaal. „Een
curator gaat beschou
wend te werk en plaatst werk in
een historisch kader, is theoreti
scher. Ze heeft mijn werk ver
sterkt", zegt Liesbeth Labeur, teke
naar van krachtige grafische beel
den. Het is haar eerste samenwer
king met een curator die ze af
dwong omdat ze de SBKM/Vlees-
hal Kunstprijs 2013 had gewon
nen. De curator en de kunstenaar
overlegden over de opzet van de
tentoonstelling. Ze bleven vaak
stilstaan bij de kracht van het
woord en het beeld.
Opmerkingen kregen een extra la
ding. Labeur twijfelt bijvoorbeeld
aan de juistheid van de uitdruk
king dat een beeld meer zegt dan
duizend woorden. „Een woord
kan juist krachtig zijn en verlam
mend werken."
Daarover spraken ze om tot de es
sentie van de drijfveren van de
kunstenaar te komen. De ervaring
dat woorden kunnen verlammen,
komt voor een deel voort uit haar
opvoeding. Labeur groeide op in
een gereformeerd gezin en de Ta-
Ie Kanaans was haar gezel; de ar
chaïsche taal die veel gesproken
werd in bevindelijke-gereformeer-
de kringen. „Het woord strijdt al
tijd om een plaats in mijn werk",
zegt ze.
De curator kwam ook in haar ate
lier en bekeek alles. „Op zo'n mo
ment laat ik iemand toe tot mijn
binnenkamer. Zo'n 90, 95 procent
van mijn tekeningen heeft nooit
een ander gezien."
Laurie Cluitmans wilde dat zij in
de Vleeshal ging exposeren. „Stel
je voor, ik maak veel klein werk
en op de presentatie voor de
Kunstprijs had ik ook klein werk
laten zien. En dan wordt me ver
teld dat ik in de gotische Vleeshal
mag exposeren. Ik in de Vleeshal,
dacht ik dan. Geweldig, maar hoe
blijft in die ruimte klein werk
overeind?"
In haar hoofd bouwde ze een in
stallatie, waarin woorden en een
binnenkamer huizen. Woorden
kwamen van de tal van psalmver
zen en teksten die Liesbeth uit
haar hoofd heeft geleerd. 'Nacht
hutje in de komkommerhof, de ti
tel van de expositie, is ook één
van de teksten. „Het komt uit Jesa-
ja 1. In het hutje vind je een
schuilplek waar je je terug kunt
trekken van het rumoer van bui
ten en waar je even kunt stil
staan."
De installatie kan als een teke
ning gezien worden, waar de be
zoeker doorheen kan lopen. Vanaf
de ingang van de Vleeshal zie je
een systeemplafond met een aan
tal openingen. Vijf ladders leiden
naar boven. Bovenaan gekomen
wordt vanuit verschillend perspec
tief naar een nieuwe ruimte geke
ken. Daar zijn lichteffecten te
zien die veroorzaakt worden door
de meer dan duizend tot slingers
uitgeknipte woorden. Ze zijn af
komstig uit de bijbelteksten, die
bij lichtbakken zijn weggelegd.
Het is een lichtspel met woorden.
Liesbeth bouwde in de hoogte
een hutje. „Door in het hutje te
zijn, ontstaat een nieuwe waar
heid van woorden uit het verle
den. Ook door een zeker toeval,
want de woorden zijn verknipt
en iedereen ziet er iets anders in."
En werkt het woord niet meer ver
lammend? „Daar is iets nieuws ge
boren; ofwel daar is iets met het
woord gedaan."
Zie je da? Noe gaot dien
ene sluusdeure open
en strekjes den de
zen." Me staon bie de
sluuzen van 't Kanaol
in Terneuzen. Precies vandaoge 'n
weeke geleejen. 'n Schöóne zaoter-
dagmiddag. De zonne schient en
'k dochten bie m'n eigen:
„Schoon weertje vandaoge om 's
een paor foto's te gaon maoken."
Dat 'aon nii allêêne gedocht, 'n
Echtpaor mee drie kinders staot
ook te kieken. „Wat zit 'r in die
boot pappa?", vraagt 'n jongen
van ongeveer tien jaar. Nog vóó
z'n vaoder maor iets kon zeggen,
begint 'r 'n belletje rienkelen.
„Noe gaot de brugge dichte", zegt
hij. Inderdaad nao een paor tellen
gaot de slagboom nao beneejen
en even de laoter gaot de brugge
nao boven. Twêê sleepbööten lig
gen voo de Rio Tamara. „Ik denk",
zegt de vader tegen Jayson, „dat
er ijzererst in de boot zit." Ik
lóöpen wa vèder om 'n foto te
maoken van dien ertstanker en de
sleepboot. Ik zou gèrn de naome
van de sleper op m'n foto willen
kriegen. „De Braakman", 'êêt die.
De Braakman, dienk 'k, daor is nii
vee mêêr van over. De mééste
boerderiejen zinnen afgebroken
en zelfs de naome van 't recraea-
tiepark is foetsie. Marina Beach.
Vóór op de tanker staon twêê
mannen. Mee van die oranjekleu
rige veiligheidsvesten an. En ielk
mee 'n helm op. Eén van de man-
Voor de gesproken rubriek zie
www.pzc.nl/streektaal
nen 'oudt 'n mobieltje of zoiets in
z'n 'annen. „Die man praat met
de kapitein van de sleepboot",
zegt de pappa van Jayson. „In 't
Engels."
De tanker schuuft deu de sluuze,
recht in 't Kanaol. „Rio Tamara",
leest ze. „In groep vier zit een
meisje dat ook Tamara heet. Dat
ga ik maandag tegen d'r zeggen."
Ik löópen vèder om nog 'n paor fo
to's te maoken. De man mee z'n
mobieltje staot nog altied mao op
de punt van de gróöte grieze tan
ker. Noe is tie 'êêl goed te zien.
Vanwege da vest allicht. En onder
z'n witte helm, fladderen z'n
zwarte krullen in de wind. Die
kiek 's naor ons en zwaoit. „Zó
'aon 'k die kérel moeten nemen,
toen die zwaoiende", docht ik bie
m'n eigen. „Dan was 't 'n schóóne
foto gewist."
Onwillekekeurig moest ik terug-
dienken an vroeger, toen 'k in Ter-
neuzen nao de middelbaore
schoole goeng. Toen mosten me
ook nogal 's wachten voo de brug
ge. Jao, je kon rondriejen, mao
daor 'aon me meestal géén zinne
in. „Laot ons mao wachten", zei-
jen me dan, „dan kommen me
mao wa laoter op schoole." Mao
mêêstal viel da mee. In ons óögen
dan ee. 't Stak toen nii op 'n kwar-
tierje. En noe ook nie ee. Bie de
sluuzen is ommerst altied wel
iets te zien en dan vliegt de tiid.
Ook vorige weeke zaoterdag.
En toen 'k thuuskwam, 'ieng m'n
dekbed lekker in de zonne. „Da's
wat anders dan een paor weeken
geleejen, toen 'k ook mee schóón
weer vertrok om te gaon fietsen.
Gelukkig kon 'k onderweg nog
wat schuulen. Mao toen 'k thuus
kwam druppende 't waoter uut
m'n dekbed.
ZATERDAG 24 JANUARI 2015
Labeur vindt de woorden
door Edith Ramakers
Liesbeth Labeur werkt aan haar installatie 'Nachthutje in de komkommerhof in de Vleeshal. De opening van de expositie is vandaag, foto Lex de Meester
'Nachthutje in de komkommerhof
van Liesbeth Labeur, van 25 januari
tot en met 29 maart in De Vleeshal,
Markt, Middelburg. Opening: vandaag
om 17.00 uur.
Curator Laurie Cluitmans maakte eer
der onder andere tentoonstellingen
voor De Fabriek in Eindhoven in het
kader van 'Artist versus Curator' met
kunstenaar Wijnand de Jonge en
maakte met Arnisa Zeqo de groeps
tentoonstelling 'He Disappeared into
Complete Silence: Rereading a Single
Artwork by Louise Bourgeois'.
Liesbeth Labeur maakte ook een publicatie voor de tentoonstelling 'Nachthutje in de
komkommerhof, met medewerking van Laurie Cluitmans, Margaretha Christina de
Jong, schrijfster Franca Treur en Fred van Lieburg, hoogleraar geschiedenis van het Ne
derlandse protestantisme aan de VU.
De professor noemde eerder Franca Treur, de Vlissingse Lilian Janse (eerste vrouw in
Nederland die voor de SCP in een raad zitting nam) en Liesbeth Labeur in één adem
in een lezing over de stille revolutie die gaande is in SCP-kringen. Alle drie doen van
zich spreken. Zondag van 12.00-14.00 uur presenteert De Vleeshal nieuwe boeken
van Francesco Arena, Ida Ekblad, Kees Goudzwaard, Liesbeth Labeur, Mark Manders,
Mare Nagtzaam, Mandia Reuter en Kees Wijker.
door Rinus Willemsen
