Kunst op canvas is nieuw product Scholiere neergestoken
'émi
6 BINNENLAND
TOPPRESTATIES
We moeten beter voor
talenten zorgen, zegt een
expert. 'De macht moet
terug naar makers.'
Protocollen,
managers,
regels en
inhoudsloze
vergaderingen
maken talenten
kapot
Talent, je hebt het of je hebt het
niet. Maar of het nu gaat om aan
geboren aanleg op sportgebied,
in de kunsten, bij het zakendoen
of in de wetenschap: als je er
niets mee doet, wordt het talent
verkwanseld.
Klinisch neuropsycholoog Erik
Matser hield zich ermee bezig bij
een topvoetbalclub als Chelsea,
bij het Zwitsers ijshockeyteam
en bij grote opleidingen voor mu
sici. Matser: „Het is bekend dat
door jarenlange, gerichte oefenin
gen veranderingen optreden in
het brein. Tien jaar lang oefenen
veroorzaakt een aanmerkelijke
verbetering in prestatie en veran
deringen van het hersenweefsel.
Maar als alle leden van een team
evenveel trainingsuren maken,
hetzelfde eetpatroon hebben en
evenveel slaap, hoe is het dan mo
gelijk dat de één beter presteert
dan de ander?"
Samen met een collega heeft Mat
ser in een lijvig artikel in het vak
blad Neuropraxis een lans gebro
ken voor een andere houding te
genover talenten, want te vaak
merkt hij dat in Nederland talen
ten uiteindelijk niet doorbreken.
Matser: „We zijn goed in het zor
gen voor de onderste laag in on
ze samenleving. Maar we zorgen
niet goed voor de écht getalent
eerden. We vergeten blijkbaar
dat er heel wat voor nodig is om
de top te bereiken."
„Eén op de duizend heeft een
echt talent. Daar kun je wat mee,
en als je dat doet, is aantoonbaar
dat de hersenen meegroeien met
de talentontwikkeling. Hersen
scans van bij voorbeeld cellisten
tonen dat aan. De hersendelen
die de speelhanden aansturen,
zijn beter ontwikkeld, het cello
brein wordt zo verder ont
plooid."
„Talenten tonen ook specifieke
karaktereigenschappen: een veer
krachtige, sterke persoonlijkheid,
die een zekere mate van domi
nantie bezit en goed in staat is
om zowel regels te kunnen vol
gen maar ook 'out of the box' te
kunnen denken. Zulke talenten
moet je koesteren. Maar in Neder
land wordt een hoogbegaafde stu
dent die veel vragen stelt, als las
tig beschouwd. Komt hij met een
plan, dat creatiefis, dan roept dat
al snel weerstand op. Maar wat
wil je: vaak begrijpt niemand
het. Het talent voelt zich dan be
perkt in het uiten van zijn uitzon
derlijke vaardigheden."
Met hun artikel willen Matser en
Smit in ons land een andere kijk
op talent bewerkstelligen. „Proto
collen, managers, administratie
ve regels en inhoudsloze vergade
ringen maken talenten kapot.
Een docent die talent begeleidt,
is niet de eigenaar van dat talent.
Johan Cruijff werd groot onder
Rinus Michels, die hem alle ruim
te gaf. Michels had vijf geweldige
voetballers die hij met zorg om
ringde. En met andere spelers die
de grote talenten in staat stelden
uit te blinken. Want als talenten
worden omringd door een goed
team, kunnen ze écht excelle
ren."
Matser doet een oproep: „Laat
goede dokters opereren, zet ze
niet achter een computer om pro
tocollaire zaken af te handelen.
Laat musici het theater beheren.
Geef echte makers de macht te
rug, dat zou de opdracht voor de
politiek moeten zijn."
LUXEMBURG - Als kunstwerken
van bijvoorbeeld Picasso, Matisse,
Munch op canvasdoek worden na
gemaakt, dan ontstaat een nieuw
product. En dan moet er voor de
ze vorm van reproductie opnieuw
toestemming worden gevraagd of
betaald zijn voor de rechten. Dat
stelde het Europees Hof van Justi
tie gisteren.
De Nederlandse auteursrechtorga
nisatie Pictoright spande de zaak
aan tegen Allposters, dat de rech
ten heeft om posters te maken
van beroemde kunstwerken zoals
De Schreeuw en Les Demoiselles
d'Avignon. De organisatie die in
Nederland de belangen behartigt
van buitenlandse kunstenaars en
hun erven, vond dat voor de can-
vasreproductie eerst toestemming
zou moeten worden gegeven.
„Als je de rechten hebt voor repro
ducties op posters, mag je die niet
zomaar inzetten op canvas", zegt
directeur Vincent van den Eijnde
van Pictoright. „Dan ontstaat er
een soort nepschilderij." De orga
nisatie begon de zaak tegen All
posters omdat dit 'een van de
grootste partijen in de wereld is
op dit gebied'. De zaak kwam
voor de Hoge Raad, die het
EU-hof om uitleg vroeg. Het hof
stelt nu dat bij een reproductie op
canvas er wel iets verandert en
dat er dus opnieuw toestemming
moet worden gegeven. Het gaat
overigens alleen om werken van
recente kunstenaars. Zeventig jaar
na het overlijden van een kunste
naar vervallen de auteursrechten.
AMSTERDAM - In de buurt van een
school in de Amsterdamse wijk
Slotervaart is gistermiddag een
scholiere (14) in haar rug gesto
ken. Zij is gewond naar het zie
kenhuis gebracht, meldde een
woordvoerster van de politie. Ze
was nog aanspreekbaar.
Een 15-jarig meisje is aangehou
den. De steekpartij vond plaats na
een ruzie tussen de twee en ge
beurde vlakbij SchoohCare, een
middelbare onderwijsinstelling
voor jongeren die veel spijbelen
en extra begeleiding nodig heb
ben. Volgens een woordvoerster
zijn de twee meisjes leerlingen
van de school.
De steekpartij vond plaats na
schooltijd, toen de meisjes op
weg waren naar een tramhalte.
Het gebeurde niet in het schoolge
bouw of op het schoolterrein. Van
daag zijn Slachtofferhulp en een
interventieteam van Jeugdzorg
aanwezig in het schoolgebouw
om scholieren bij te staan. „De
leerlingen zijn erg geschrokken."
talent de
ruimte
Erik Matser, expert
talentontwikkeling
door Paulus Smits
Of het nu om sport, muziek of zakendoen gaat, talent (zoals Epke Zonderland, foto) krijgt
volgens neuropsycholoog Erik Matser te weinig de kans om zich te ontwikkelen, foto HH
