66 Ja, ik denk daar veel aan.
Aan hoe het geweest is
en zo
66 Alle mooie meisjes
en al mooie
bloemetjes, van
een mooi meisje
ben ik gekomen,
door jou mooi
meisje bekeer ik
me weer
ZEELAND 33
Esperito
Santo
tureel Erfgoed. „Daardoor was het moge
lijk om de documentaire ook te vertalen in
het Braziliaans." OOS volgde, ofwel, de
Overdulve Offshore Services uit Seroosker-
ke.
Dat bedrijf doneerde eind vorig jaar de op
brengst van de Zeeuwse Pioniers Prijs aan
de makers van Braziliaanse koorts. Met die
5000 euro kreeg Van Westen het zetje dat
nodig was om de puntjes op de i te zetten
van de documentaire.
Het Zeeuws uit de trailer klinkt sleets. Het
dialect is overduidelijk niet meer de taal
van alledag voor de geïnterviewden. Voor
Van Westen, die geschiedenis heeft gestu
deerd, was het een genot om deze onaange
raakte episode te onderzoeken. „Ik vind
dat deze geschiedenis niet verloren mag
gaan. We hebben heel veel ontroerende ge
sprekken gevoerd en lieve mensen ont
moet. Maar er is meer. Ook de bijzondere
geschiedenislijn hebben we vastgelegd."
Ze fdmden voor dat laatste niet alleen in
Brazilië. Ook in Zeeland, Amersfoort, Am
stelveen, Culemborg, Amsterdam en Ant
werpen. Vanuit de haven van Antwerpen
vertrokken de emigranten naar de andere
wereld. „Veel sporen hebben we gevolgd
en ook verrassende ontdekkingen gedaan.
We hebben een nazaat van de Zeeuwse
emigranten nota bene in Amstelveen ge
vonden. Zij was opgegroeid in Brazilië. Ze
zocht jaren later haar geluk in Nederland,
waar ze in de illegaliteit terechtkwam. Pas
toen ze hier in Nederland was, ontdekte
ze dat ze Zeeuwse roots had. Haar familie
was afkomstig uit Retranchement."
In 1858 zocht haar familie het geluk in '01-
landa', waarmee de cirkel rond is. „Ze zal
bij de première aanwezig zijn", merkt Van
Westen op.
„Dat vergeten we weieens dat Nederlan
ders ook gastarbeiders zijn geweest, die in
een ver land een nieuwe toekomst zoch
ten." Die vonden houvast bij elkaar en
deelden met elkaar hun gewoonten én de
taal om die niet te laten verslijten en ver
gaan. Het thuisfront vergat de landverhui
zers erg snel en in Brazilië kregen de
Zeeuwse families naast armoede ook nog
eens te maken met discriminatie. „Met de
documentaire maken we duidelijk waar-
om de Zeeuwen vertrokken en onder wel
ke barre omstandigheden ze in de tropen
een nieuw bestaan wilden opbouwden en
uiteindelijk ook hoe de 'vergeten Zeeuw
en' door Nederland weer werden heront
dekt."
Het resultaat is een document van de over
blijfselen van een Zeeuwse gemeenschap
in Brazilië, ruim honderdvijftig jaar later.
„We hebben ook met het Meertens Insti
tuut in Amsterdam samengewerkt. De taal
kundige Gertjan Postma is betrokken bij
de documentaire.
Het Meertens Instituut bezit unieke au-
dio-opnamen met nazaten van de Zeeuw
se landverhuizers."
De Middelburger Tonnie Dieleman, ar
tiestennaam Broeder Dieleman,verzorgt
de titelsong Brasil, voor Braziliaanse
Koorts. Broeder Dieleman heeft met het
lied de sfeer van weleer en en de verwar
rende tijd weten te pakken.
Riode Janeiro
Brazilië
Zuid-Amerika
DINSDAG 20 JANUARI 2015
sporen in het heden na
Adilon Boone en Fatima Lauret uit Panorama met portretten van voorouders. Ze hebben ook banden met Madalena Boone uit Garrafao is een van de weinige nazaten van
Zeeuwse families als Valkenier en Van Schaveel Zeeuwse landverhuizers die nog 'Ollands' spreekt.
Madalena Boone
De première van de documentaire Braziliaanse
Koorts voor gasten is op zaterdag 31 januari in
Cinecity in Vlissingen. Een dag later volgt in Vlis-
singen en Terneuzen de publiekspremière en in
april wordt de Braziliaanse versie van de film in
Brazilië vertoond, www.braziliaansekoorts.nl
www.pzc.nl/braziliaansekoorts
Zeeuwse nazaat van een land
verhuizer zingt in de documen
taire een liedje uit zijn jeugd.
Op de landbouwschool in Garrafao is een aantal jaren geleden door lerares Leonora Boone een Hollandse
volksdansgroep opgericht.
