PZC
18 19 Noorwegen Verrassende wintersport
naar je eigen land
27 SERIE Rot Op
Op vliegbasis Soesterberg landen geen straaljagers meer. De voormalige basis
is nu een natuurgebied dat je op eigen houtje of tijdens een georganiseerde
fietstocht kunt verkennen.
Kicken", zeg ik hard
op als ik voor de
eerste keer op de
start- en landings
baan van de voor
malige vliegbasis
Soesterberg fiets.
Zeg nou zelf: je trapt niet dage
lijks over een strook asfalt waar
Amerikaanse Fis's en Nederland
se Ft6's jarenlang opstegen en
landden.
Wat in 1910 begon met een een
voudig baantje voor de burger
luchtvaart en vliegshows, groeide
uit tot de bakermat van de Ko
ninklijke Luchtmacht. Defensie
kocht het terrein in 1913, de Duit
sers legden in de Tweede Wereld
oorlog het huidige banenstelsel
aan en met de komst van de Ame
rikanen in 1954 werd Soesterberg
een NAVO-basis. De Amerikanen
vertrokken in 1994. Tot de slui
ting in 2008 werd de basis nog ge
bruikt door helikopters en vracht
vliegtuigen. Vervolgens kreeg het
gebied, met een oppervlakte van
duizend voetbalvelden, de bestem
ming 'natuurgebied met een mu
seale component'.
Gids Herman van den Berg gaat
ons in het bos voor naar een ste
nen muur. „De schietbaan van de
Duitsers, de schietschijven ston
den verderop. Erachter is een heu
vel waarin de kogels insloegen.
Op die bulletcatcher groeit een
Amerikaanse eik. Vind ik wel hu
mor."
Aan de achterkant van de heuvel
is een monument voor 33 verzets
strijders die hier in 1942 gefusil
leerd zijn. Ze werden in eerste in
stantie door de Duitsers in een
massagraf begraven. Later zijn ze
geïdentificeerd en herbegraven.
In het bos staan veel bunkers. Van
den Berg zou er graag een kijkje
nemen, maar dat mag niet van de
boswachter: er zijn vleermuizen.
Overal op het terrein staan wacht
huisjes, half ingegraven of boven
de grond. „De Amerikanen wil
den dat die door twee soldaten be
waakt werden. In hun optiek kon
achter elke boom een Rus zitten."
Een stukje verderop in het bos lig
gen 'parkeerplaatsen': „Aangelegd
door Duitsers voor hun vliegtui
gen. Ze gooiden er een camoufla-
genet over, zodat je die vanuit de
lucht niet kon zien."
Het terrein van de voormalige
vliegbasis bestaat uit bos, schraal
grasland - waar in het voorjaar
140 paartjes veldleeuweriken broe
den - en heide. Die is het domein
van reptielen: zandhagedissen en
hazelwormen. Van den Berg wijst
naar een blusvijver. „Die is belang
rijk als leefgebied voor ringslan
gen, salamanders en libellen."
We fietsen langs de kerosineheu-
vel waarin 2 miljoen liter brand
stof opgeslagen kon worden. De
kerosine kwam uit de Botlek via
een NAVO-pijpleiding. Zo was de
toevoer gegarandeerd.
Verderop staat de Amerikaanse
commandobunker, gebouwd in
de jaren vijftig van de vorige
eeuw. „In de Koude Oorlog dacht
men: we weten niet wanneer,
maar de Russen kómen. Overal
MUSEUM
werden bunkers gebouwd die be
stand waren tegen nucleaire, bio
logische en chemische aanvallen."
Achter een 30 centimeter dikke
deur zijn muf ruikende slaapruim-
ten, vergaderzalen, een machine
kamer voor water en schone
lucht, een communicatiecentrum
en een ontsmettingsruimte ver
borgen. Zestig Amerikaanse mili
tairen konden er drie a vier we
ken, onafhankelijk van de buiten
wereld, overleven.
We fietsen naar een van de zeven
tien shelters; halfronde bunkers
waarin Amerikanen hun Fis's par
keerden. In een ervan houdt de
boswachter kantoor, in een ande
re bracht een schaapskudde de
winter door. Een aantal ervan is
ingericht voor culturele activitei
ten en opengesteld tijdens de
kunstfietstocht. De rest staat leeg.
Dat de voormalige vliegbasis een
natuurgebied is met planten en
dieren die je nergens anders ziet,
is op z'n zachtst gezegd verras
send. Hoe kan dat, vraag je je af,
met die jarenlange herrie van stij
gende en landende vliegtuigen.
„De dieren zaten hier juist dank
zij de militaire bestemming",
weet Van den Berg. „Dit is een
heel groot aaneengesloten gebied.
De dieren waren eraan gewend
dat vliegtuigen opstegen. Verder
was het heerlijk rustig."
WAAR EN WAT
a J l'jk-
Media
tekst en foto's Lutske Bonsma
Naast de landingsbaan van de voormalige vliegbasis is het Nationaal Mili
tair Museum (NMM) gevestigd, geopend in december 2014. Eyecatchers
zijn de negentien vliegtuigen die aan het plafond hangen. Aan de hand
van films en een uitgebreide collectie zwaarden, harnassen, uniformen,
tanks, helikopters en pantservoertuigen kom je alles te weten over de
Nederlandse krijgsmacht. Bezoekers kunnen virtueel zwaardvechten,
boogschieten, paardrijden, in een tank rijden of in een F16 vliegen.
Het NMM aan de Verlengde Paltzerweg 1 in Soest is geopend van dinsdag
tot en met zondag. In schoolvakanties ook op maandag. Zie www.nmm.nl.
Soest ligt op 19 kilometer afstand van
Soesterberg Utrecht. Park Vliegbasis Soesterberg is van
zonsopgang tot zonsondergang vrij toeganke-
Vanaf maart zijn er fietstochten van 10 kilome
ter met thema militair erfgoed, kunst of na
tuur. Begeleiding door een gids van het
Utrechts Landschap. Meer informatie op:
www.utrechtslandschap.nl/activiteiten.
Nationaal Mili
tair Museum
op de voorma
lige vliegbasis
Soesterberg.
vroegere
straaljager
shelter biedt
in de winter
plaats aan een
schaapskudde.
Wachthuisje
bij de munitie
depots dat nu
deel uitmaakt
van de
fietsroute.
Gids Herman
van den Berg
bij een van de
zeventien shel
ters; halfronde
bunkers.
