De paus reist, maar thuis wordt het offensief voorbereid
12 BUITENLAND
BEZOEK AAN FILIPIJNEN
Miljoenen
Filipino's lopen
uit voor paus
Franciscus. Wat
hij zegt, doet er
weinig toe.
MANILLA - Studente Julia is dood
moe. 's Nachts is ze met haar
vriendinnen aangekomen bij het
winkelcentrum waar de paus pas
aan het eind van de middag zal
spreken. Met duizenden anderen
ligt ze op het bloedhete asfalt te
wachten op de serieuze bood
schap die de heilige vader komt
brengen: familiewaarden en de
waardigheid van het menselijk le
ven.
Franciscus herhaalt dat het tradi
tionele huwelijk moet blijven zo
als het is en niet openstaat voor
partners van hetzelfde geslacht.
En hij vertelt over de vele Filip
pijnse families die ver van elkaar
leven, omdat een familielid in een
ver buitenland de kost verdient.
Julia geeft toe dat ze niet echt
naar de paus luistert. Wat hij zegt
maakt haar eigenlijk niets uit. „Ik
wil hem gewoon zien. Daarom
ben ik hier gekomen." Heel veel
Filipino's denken er zo over. De
78-jarige Franciscus heeft eerder
de status van een popster dan van
een prediker. Na al die keren op
tv is de vrolijk lachende Argentijn
er dan eindelijk in levenden lijve.
Misschien is hij zelfs aan te raken,
zo hopen optimisten.
Dat zal niet meevallen. „Ik ben
hier met mijn oude maten uit de
marine," zegt Francis Guitterez,
een naamgenoot van de paus.
„We zijn hier om zijne heiligheid
te beschermen als hij met zijn
pausmobiel naar dit stadion
rijdt." Achter hem staan duizen
den politieagenten om dezelfde
klus te klaren. De veiligheid van
de paus is een gewichtige zaak.
Maar iedereen wil hem vooral
zien. Hoopt zelfverklaarde be
schermengel Francis dat de paus
zich over specifieke thema's uit
spreekt? „Nee, dat interesseert me
niet. Ik ben hier om te luisteren
en te kijken."
Paus Franciscus en de aartsbis
schop van Manilla, Luis Antonio
Tagle, zouden het vooraf al heb
ben gehad over de verwachte des
interesse in het herderlijke be
toog. Tijdens de voorbereidingen
op de reis meldde de paus zijn
gastheer dat hij, Franciscus, niet
in het centrum van de belangstel
ling moest staan, maar dat Jezus
de focus was. Die woorden lijken
aan het uitgelaten miljoenenpu
bliek niet echt besteed. De massa
komt voor Franciscus en alleen
voor hem.
„Dit is het grootste evenement
van dit jaar", zegt de 70-jarige Ser
gio Guevarra. Vanaf een camping
stoeltje volgt hij de pauselijke
stoet, de koelbox binnen handbe
reik. „Franciscus, superster!", con
stateert de gepensioneerde arts
die zichzelf omschrijft als een
trouw gelovige en kerkganger.
Guevarra verwacht wel wat van
het pausbezoek: „Ik hoop dat hij
zich sterk maakt voor de armen.
En het zou goed zijn als hij de cor
ruptie aanstipt."
Die laatste wens wordt door veel
Filipino's gedeeld. Dat gebed lijkt
ook gehoord. In een toespraak in
het presidentieel paleis wint Fran
ciscus er geen doekjes om: „Meer
dan ooit is het nodig dat politiek
leiders zich sterk maken voor eer
lijkheid, integriteit en het alge
meen nut."
Het maakte dat sommige Filip
pijnse politici op de eretribune
even ongemakkelijk op hun stoe
len zaten te schuiven.
Ik hoop dat hij zich
sterk maakt voor
de armen. En dat
hij de corruptie
aanstipt
Het echte werk begint bij terug
komst. En daar is een precieze re
den voor. „Het enige dat ik aan de
Heer vraag is dat de veranderin
gen die ik aanbreng in de kerk
continuïteit zullen kennen en dat
alles niet als een licht uitgaat van
het ene op het andere moment",
zei de paus onlangs tegen een ver
trouweling.
Franciscus weet wie zijn vijanden
zijn. Hij weet dat zijn veelbezon-
gen toegankelijkheid ook wordt
gezien als het te grabbel gooien
van het ambt. Zijn dialoog met
'zondaars' en 'de moderne we
reld' geldt voor de vijanden als
fnuikend voor dogma's en aan
zien van de kerk. Veel kardinalen
binnen de curie (het bestuursap
paraat) denken zo.
Het beeld van een paus die een
maal op het pluche zich transfor
meert in een ongeleid projectiel,
wordt zeker niet door Franciscus
gedeeld. „Ze wisten wie ze kozen,
ik heb er niets voor gedaan en ik
zal zeker niet veranderen", zo
stelt hij graag. De 78-jarige is er
wel van overtuigd dat hij zichzelf
en zijn koers moet beschermen
en schuwt daarbij niet de harde
hand en machtspolitiek.
In zijn kersttoespraak veegde hij
de vloer aan met 'carrièristen, rod
delaars en degenen die lijden aan
geestelijke Alzheimer'. Nu pro
beert de paus ze weg te krijgen of
hun invloed in te dammen. Hij
heeft de regel aangescherpt dat
bisschoppen en kardinalen met 75
jaar echt met pensioen moeten en
dat ze door hem gevraagd kunnen
worden eerder te gaan.
De kerkvorst probeert 'vers bloed'
te krijgen en de curie op te scho
nen door raden en congregaties sa
men te voegen of op te heffen.
Maar ook zet hij 'zijn mensen' op
cruciale posten. De invloedrijke
Amerikaanse kardinaal Leo Burke
is op een zijspoor beland. Zijn
functie van hoogste Vaticaanse
rechter is overgenomen door de
Fransman Dominque Mamberti,
die over vier weken ook meteen
kardinaal wordt.
Met kardinaalsbenoemingen
speelt Franciscus zijn ultieme
kaart. De twintig nieuwe kardina
len die op 14 februari worden ge
creëerd, weerspiegelen zijn liefde
voor de periferie en de echte pas
toors. Dus krijgen Tonga en Myan
mar een kardinaal en Los Angeles
niet. Maar Franciscus overweegt
nog een stap: het verhogen van
het maximaal aantal kardinalen
dat de paus mag kiezen, van 120
naar 140. Een manier om de nieu
we koers veilig te stellen. Met de
nieuwe kardinalen meegerekend
zijn een kwart van de kiesgerech
tigden door hem benoemd. In
een consistorie voorafgaand aan
de verheffing zal het voorstel wor
den besproken, net als de andere
hervormingen binnen de curie.
Vuurwerk verzekerd.
Franciscus als popster
door onze correspondent
Wouter van Cleef
Filipijnse kinderen begroeten paus
Franciscus. foto Ryan Lim/HH
Sergio Guevarra,
gepensioneerd arts
door onze correspondent
Eelco van der Linden
ROME - Geen beter voorspel dan
het bezoek van paus Franciscus
aan Sri Lanka en de Filipijnen: de
Argentijn laat elke dag zien dat
voor hem 'de periferie' belangrijker
is dan het machtscentrum Rome.
En dat hij pastoraal werk tussen de
armen en kanslozen hoger aanslaat
dan leiding geven aan 'ministeries',
congregaties en de rest van de Vati
caanse bureaucratie.
Kardinaal Burke is door de paus
op een zijspoor gezet, foto HH
