Alleen software
zit JSF nog dwars
f 219
6 BINNENLAND
GRAN5"
De boer op in Tirol!
Kerken hebben steeds minder geld. Vooral
jongere gelovigen geven niet zomaar meer
thuis. Tijd voor een nieuw verdienmodel?
pharosreizen
Opnieuw asbest
verspreid bij brand
Tweehonderd families in
Wateringen mochten giste
ren hun huis niet verlaten.
Bij een brand in een loods
was asbest vrijgekomen en
verspreid in het dorp. De
burgemeester kondigde een
noodverordening af, totdat
de straten zijn schoonge
maakt. 36 bewoners zijn geë
vacueerd geweest. Het is de
tweede keer in korte tijd dat
asbest bij een brand voor
problemen zorgt. In decem
ber was dat in Roermond
het geval. De asbest waaide
gisteren zo ver, dat ook in
Den Haag vier straten ver
vuild raakten.
Jongens verdacht
van brand scholen
Vier jongens (14,15,15 en 16
jaar) zijn gisteren aangehou
den omdat ze op oudjaars
dag vuurwerk hebben afge
stoken in de buurt van twee
basisscholen in Uden. Die
twee scholen werden later
door brand volledig ver
woest. De jongens worden
ervan verdacht dat ze met
vuurwerk een ruit van de
school hebben vernield. Ze
zitten vast en worden ver
hoord. Of de jongens ook
verantwoordelijk zijn voor
de brand moet onderzoek
nog uitwijzen. Het staat nog
niet officieel vast dat de
brand is ontstaan door vuur
werk, zei de politie gisteren.
Chip tegen diefstal
kentekenplaat
Een chip als middel tegen
diefstal van je kenteken
plaat. Daar wordt volgens
minister Ivo Opstelten (Vei
ligheid Justitie) momen
teel over gesproken. Maar er
is nog geen besluit, want er
zijn voor- en nadelen, zei hij
gisteren in de Tweede Ka
mer. Zo'n chip is duur en er
moet op Europees niveau
naar worden gekeken. Vol
gens het CDA worden veel
automobilisten beboet voor
overtredingen die ze niet
hebben begaan. Opstelten
vindt dat 'ernstig', komt nog
met een brief erover en hij
zegt al 'de nodige maatrege
len' te hebben genomen.
'Zorgboerderij goed
voor dementen'
Mensen met dementie kun
nen door een dagbesteding
op een zorgboerderij beter
bij de samenleving betrok
ken blijven. Dat blijkt uit on
derzoek van het RIVM.
Volgens het rijksinstituut sti
muleert een goede dagbeste
ding de maatschappelijke
participatie van dementen.
Zorgboerderijen hebben als
toegevoegde waarde dat
mensen met dementie het
gevoel hebben vrijwilligers-
of betaald werk uit te voe
ren. Dat geeft een beter ge
voel van eigenwaarde en het
idee een zinvolle bijdrage te
leveren aan de samenleving.
UTRECHT - Vijf kerkgenootschap
pen maken vandaag bekend hoe
veel ze vorig jaar tijdens de jaar
lijkse inzamelingsactie bij elkaar
hebben gekregen. De verwach
ting is dat ook in 2014 de dalende
trend zich heeft voortgezet.
En dat is slecht nieuws voor de
kerkgemeenschappen, die miljoe
nen euro's nodig hebben om de
verwarming op te kunnen stoken,
het levensonderhoud van de do
minee of pastoor te betalen of
missionaire projecten te financie
ren.
Veel traditionele kerken teren
nog op de oude manier van geld
inzamelen: met collectes en vrij
willige inkomensafhankelijke bij
dragen schrapen ze de nodige
middelen bij elkaar. Maar moeten
kerken eigenlijk nog wel zo leu
nen op die financiële bijdragen
van hun leden? „Kerken zullen,
als ze dat niet al doen, in ieder ge
val moeten leren zo kosteneffi
ciënt mogelijk te denken", zegt
hoogleraar economie en theologie
Johan Graafland van de Universi
teit van Tilburg. „Is dat gebouw
echt nog wel nodig? Moeten predi
kanten nog wel voltijds worden
aangenomen?"
Op zondagen prediken voor een
groep van 25 mensen is niet lan
ger houdbaar, beaamt ook Johan
nes van den Akker, initiatiefne
mer van het Kleiklooster i.o., een
christelijke kloostergemeenschap
in de Bijlmer. „In de Bijbel geeft
apostel Paulus een mooi voor
beeld. Hij reisde rond om het
evangelie te verkondigen en ver
diende tegelijkertijd zijn geld als
tentenmaker", zegt hij.
Misschien moet het wel helemaal
anders. Een nieuw geluid is er fei
telijk al. Overal in het land zijn de
laatste tijd hippe kerken verrezen,
die honderden mensen naar hun
diensten weten te trekken met
hun evangelische boodschap en
investeringen in geluid en zaalop-
bouw. Jong en Vrij, Doorbrekers
en City Life Church in Den Haag
zijn er voorbeelden van. Ook
pop-upkerken - kleinschalige ini
tiatieven van gelovigen die ergens
afspreken en het zondagochtendri
tueel op hun eigen manier bele
ven - duiken her en der op en
doen het goed.
2010 2011 2012 2013 2014
schoeid dan de traditionele ker
ken", constateert blogger en inter-
netevangelist Wouter van der
Toorn uit Doetinchem. „Ze heb
ben geen eigen gebouw of men
sen in dienst en hebben alleen al
daarom minder kosten. Gelovigen
die zich aansluiten, maken een be
wuste keuze. Het is minder van
zelfsprekend, samen draag je dat
wat het is en daarom ben je eer
der geneigd geld te geven." De
geïnstitutionaliseerde kerk zou
daar nog wel wat van kunnen le
ren.
Maar er zijn legio andere mogelijk
heden om de gelovigen terug de
kerk in te lokken, denkt Johan
Roeland, docent media en religie
aan de Vrije Universiteit Amster
dam. Hij is pas begonnen aan een
onderzoek naar nieuwe mogelijk
heden voor kerkgebouwen. „Zo
biedt de Kloosterkerk in Den
Haag spirituele cursussen aan. In
Noord-Duitsland is een kerk be
gonnen met een gemeenschaps-
tuin. Het mooie is dat kerk zich er
theologisch aan kunnen verbin
den: de tuin heeft een lange tradi
tie in kerkgemeenschappen en
straalt aardse spiritualiteit uit. Te
gelijkertijd brengt het de mensen
uit het dorp bij elkaar."
Luitenant-generaal Bogdan was
gisteren in Nederland om de
Tweede Kamer bij te praten over
de JSF (officieel Lockheed Martin
F35). Even daarvoor sprak hij met
journalisten over de 'uitdagingen'
de komende tijd. „De F35 heeft
een tragisch verleden, met veel
ups en downs. Het is een groot en
gecompliceerd project. Maar we
zitten op het juiste pad."
De lijst met problemen is nog lang:
de helm werkt niet goed, het boord-
kanon evenmin, de prijs is te hoog.
„Er zijn veel misverstanden over
de F35. Eind 2017, begin 2018 zal
het toestel werken, inclusief het
boordkanon dus. We werken nu
nog aan software-aanpassingen.
Als mensen dat nu al tot misluk
king dopen, vind ik dat vroeg. De
helm wordt ook verbeterd."
En dan de prijs.
„De betaalbaarheid is altijd een ri
sico. Ik zeg steeds: als wij het bes
te vliegtuig ter wereld bouwen,
maar niemand kan hem betalen,
hebben we er niet veel aan. We
hebben de afgelopen tijd heel
scherp naar de kosten gekeken.
De prijs daalt: eerder met ruim 4
procent, deze productieserie nog
eens met 3,6 procent. We ver
wachten dat de trend doorzet en
we uiteindelijk uitkomen op 80 a
85 miljoen dollar per stuk."
Maar de problemen met software
zijn de wereld nog niet uit.
„Software is altijd tricky. De F35
heeft veel systemen, zoals radar,
camera's, infraroodsensoren. Die
maken samen een 'foto' van de
omgeving. Die moet dan binnen
komen bij de piloot. Deze zomer
werkt dat systeem. We willen
daarna dat de vlieger ook zulke in
formatie krijgt van andere vlieg
tuigen en satellieten. Verder is het
computersysteem met onder-
houdsinformatie nog te traag, en
het is nu zo groot als een boeken
kast. Dat moet mobiel worden, zo
dat monteurs het als koffer kun
nen dragen."
Fokker sleept nu een grote opdracht
binnen voor de productie van onder
delen. Wat ligt er in het verschiet?
„Nederlandse bedrijven hebben
nu voor 1 miljard euro omzet over
gehouden aan productie van de
toestellen. We denken dat de Ne
derlandse luchtvaartindustrie in
totaal voor 27 miljard euro aan op
drachten kan binnenslepen, over
een periode van vijftig jaar."
Kinderen
3-daag$& Mor& lnc-|vSiV&
WATERINGEN
UDEN
DEN HAAG
DEN HAAG
Kerk kan nog wat leren
van hippe gelovigen
door Lilian Dominicus
„Ze zijn op een andere leest ge-
INKOMSTEN KERKBALANS
x miljoen eun
194,8 194
0
JSJ.Li.8L5.
protestantse kerk
60,7
58,4
5^8 53,7
rooms-katholieke kerk
infographic DPd bron: Kerkbalans
éAé
AUTOVAKANTIES VAN ANWB
„anuub
door Niels Klaassen
DEN HAAG - Het Pentagon is opti
mistisch over de Joint Strike Figh
ter: eind 2017 vliegt, schiet en
draait het paradepaardje in de
lucht dan eindelijk zoals het hoort.
Dat zegt de hoogste baas van het
JSF-programma, de Amerikaan
Christopher Bogdan. Eén pro
bleem: de software is nog niet
klaar.
Geniet van het boerenleven in de
Oostenrijkse buitenlucht op basis
van more indusive-verzorging!
Tijdens deze boerderijvakantie
worden uw kinderen échte boe
renknechten op de boerderij van
de familie Höpperger. Helpen ze
met het verzorgen van de dieren
en zien ze hoe groenten groeien?
Brengt u ook een bezoek aan de
Tiroler hoofdstad Innsbruck en
maakt u een wandeling door het
prachtige landschap? Neemt u een
duik in de Rossausee?
Uw verblijf
U logeert in boerderijhotel Hotel
Stangl in het schilderachtige
dorpje Thaur. Er is o.a. een eetzaal,
stube, kinderboerderijtje en
wellness met sauna, stoombad en
whirlpool.
Informatie Reserveringen
www.pharosreizen.nl/wegener
of via 023-55 42 870 (lokaal tarief) met zoek-
code 77203 of ga naar een van de reis
bureaus van VakantieXperts.
W euro p.p.
zoek boekcode 77203
Inbegrepen
7x overnachting met ontbijt
7x driegangenmenu
gezonde namiddagsnacks
drankjes bij diner (bier, wijn,
limonade en water)
huisgemaakt vruchtensap
2x per week themabuffetavond
boerenprogramma met o.a. dieren
voeden en koeien melken
gebruik wellness (17-19u)
Periode
26/04-23/05
24/05-11/07
12/07-15/03
16/03-26/09
27/09-02/11
8 dagen
219
259
299
259
219
Prijzen in p.p. Niet inbegrepen: reserve-
ringskosten (€20,-), toeristenbelasting
(lokaal tarief) en bijdrage Calamiteiten
fonds (€2,50).
