REIZEN 29
apart van smaak is. In de stad vloeien
vier riviertjes samen. Het water daar
van komt, gefilterd door het zand
steen, deels in een ondergronds meer
terecht: de oerbron van Pilsen. Via
een nog altijd geheim recept wordt
van dit water samen met gerst, mout
en hop sinds 5 oktober 1842 Pilsner
Urquell gebrouwen.
Maar Pilsen biedt meer dan bier.
Zo is het stadsplein, ofwel het Plein
van de Republiek, met een afmeting
van 193 bij 139 meter een van de groot
ste van Europa. Het plein wordt gedo
mineerd door de St. Bartholomeus Ka
thedraal die met haar kerktoren van
102,6 meter de hoogste is van Tsje
chië. Het ertegenover gelegen stad
huis in renaissancestijl valt erbij in
het niet. Thssen beide in staat de pest-
zuil, in 1681 door de dankbare burgers
van Pilsen opgericht, omdat de pest
slechts mondjesmaat in hun stad had
huisgehouden. Op de hoeken van het
plein staan drie moderne, bronzen
(met goudvernis bedekte) fonteinen.
Elk met een waterspuwer die respec
tievelijk een engel, jachthond en ka
meel moeten voorstellen, zijnde de
iconen op het wapenschild van de
stad Pilsen. Waarschijnlijk het meest
verbreide wapenschild ter wereld,
want het prijkt op ieder flesje Pilsner
Urquell.
Pilsen was de enige Tsjechische
stad die in de Tweede Wereldoorlog
door de Amerikanen (en niet door de
Russen) werd bevrijd. En wel op 5
mei 1945 onder leiding van de roem
ruchte generaal Patton. Op 5 mei 2015
zal de 70ste verjaardag van deze ge
beurtenis groots worden herdacht in
het Patton Herdenking Museum in
Pilsen. Een ander hoogtepunt in 2015
belooft de expositie te worden van Bo-
humir Lindaur. Deze inwoner van Pil
sen vertrok eind negentiende eeuw
naar Nieuw-Zeeland, waar hij zich
toelegde op het maken van schilde
rijen van Maori's met hun krijgshafti
ge tatoeages.
WAAR EN WAT
soort evangelist onder de mijnwer
kers. Hij wilde als hen zijn, zelfde ar
moede, zelfde kleren. Maakte zijn ge
zicht ook zwart, hielp de vrouwen -
en 'bezocht' er soms ook een. Zijn le
ven moest er net zo uitzien als dat
van een mijnwerker. Daarom besloot
hij in een hutje aan de bosrand te
gaan wonen, sliep op de grond, geen
kachel, at brood dat hij kreeg door te
keningen te maken. Nadat zijn vader
op bezoek was geweest, verliet hij dat
hutje om weer in een huis te wonen.
Mensen zagen hem als een engel.
Vincent de Engel, door de heer ge
stuurd om te helpen. Anderen zagen
hem als een rare snuiter: zijn contract
werd ook niet verlengd - officieel om
dat zijn Frans niet goed genoeg was.
Later, nadat hij uit Wasmes vertrok,
werd hij hulppredikant in Cuesmes.
Woonde in een moerasachtig gebied
je in een huis waar hij een kamer met
kinderen moest delen."
Depuydt staat voor een hek waar
achter, verscholen in bosschages, dat
huis moet staan. Het hek is dicht. Een
bord meldt waarom: het geheel wordt
gerestaureerd voor Mons 2015.
Meer tastbaar is de mijn Marcasse
waarin Van Gogh in 1879 afdaalde. In
zijn brieven aan zijn broer Theo ver
haalt hij over deze ondergrondse expe
ditie: 'Alles heeft hier iets akeligs en
doods'. De mijn is, tot teleurstelling
van Depuydt, één grote bouwval. „Dit
industrieel erfgoed zou behouden
moeten blijven. Maar ja, wie inves
teert er in nog in dit soort projecten."
Om de gedachte aan Vincent van
Gogh levend te houden, is een muur
schildering gewijd aan de schilder.
Marcasse mag dan een bouwval
zijn, van de mijn Agrappe in Frame-
ries is helemaal niets over. Slechts
twee buizen, om mogelijk nog aanwe
zige gassen te laten ontsnappen, herin
neren aan de vindplaats van kolen,
die vanwege het grote aantal ongeluk
ken 'vulkaan van de Borinage' werd
genoemd. Depuydt: „Bekend is dat
Van Gogh in april 1879 hier was om
hulp te bieden na de zoveelste ramp."
We doen ook Flénu aan, waar Van
Gogh in 1879 een aquarel maakte van
de cokesfabriek. „Het kostte tijd voor
dat duidelijk was dat de aquarel in Flé
nu was geschilderd", zegt Depuydt.
„Men wist dat die in de Borinage is ge
maakt, maar niet waar."
Dit schilderij, met een zeventigtal
andere, wordt tentoongesteld in het
museum voor schone kunsten (BAM)
in Mons. Daaronder ook de tekening
uit t88o Maaier met sikkel die voor het
eerst wordt getoond. Ook de houts-
koolschets Café au charbonnage uit
2878 die Vincent van Gogh meestuur
de met een brief aan broer Theo
hangt er. Ten slotte worden zeven
brieven van Vincent tentoongesteld,
geschreven in de tijd die hij in de Bori
nage was en die zelden te zien zijn.
Depuydt: „Uit die brieven en teke
ningen blijkt dat Vincent in de Borina
ge de keuze maakte te gaan schilde
ren. Zo schreef hij aan Theo: 'Er zit
iets in mij, maar weet niet wat'. Veel
van de schetsen die de jonge hulppre
dikant maakte, zijn letterlijk in rook
opgegaan. „Vincent maakte veel teke
ningen van de mensen bij wie hij
woonde en langskwam. Hij deed dat
met zelfgebrand houtskool. Maar wat
hij 's avonds tekende, werd 's mor
gens verfrommeld om er het vuur
mee aan te steken. De mensen moes
ten eens weten wat die schetsen nu
waard zouden zijn geweest."
WAAR EN WAT
ZATERDAG 10 JANUARI 2015
Pilsen ligt in het zuidwesten van Tsje
chië richting de grens met Duitsland.
Met haar 167.000 inwoners is het de
vierde stad van Tsjechië.
Pilsen heeft geen vliegveld. De stad is
het best te bereiken via de luchtha
ven van Praag. CSA Czech Airlines
vliegt meerdere keren per dag van
Schiphol naar Praag, zie www.csa.cz.
Neem vanaf de luchthaven de shuttle
bus naar het busstation Praha Zlicin.
Vandaar vertrekken ieder uur bussen
van Student Agency naar Pilsen. Reis-
duur een uur. Wel van te voren reser
veren: www.studentagency.cz.
Thema van Pilsen Culturele Hoofd
stad van Europa 2015: 'Open up'. De
stad wil zich verder openstellen voor
Europa. Zie www.czechtourism.com;
www.plzen2015.cz; www.pilsen.eu.
Van Go
engeienreis
Mons (Bergen), hoofdstad van
de Waalse provincie Henegou
wen, ligt aan de A7 halverwe
ge Utrecht-Parijs. De afstand
vanuit Utrecht bedraagt zo'n
200 kilometer.
Info: www.mons2015.eu en
www.visitmons.be.
Filip Depuydt verzorgt fiets
en wandeltochten langs Van
Goghplekken in de Borinage:
vangoghborinage.canal-
blog.com.
1 De expo over Van Gogh in
Mons loopt van 25 januari tot
en met 17 mei. Zie
www.bam.mons.be.
JPUWI Dl
fCp-gVA
'fViSVENvTEJï
raViii
V»ovu
Foto boven: Pivovarské Muzeum (Biermuseum).
Foto onder: Muzikale folklore in Lederhosen in de Tsjechische bierstad Pilsen. foto's John May
