Meestal loopt het goed af
Dagelijks wordt in Nederland
rottende en verroeste
oorlogsmunitie gevonden.
Soms zelfs door spelende
kinderen. „Het valt met geen
mogelijkheid te zeggen
wanneer alles is opgeruimd."
12 SPECTRUM
actueel
Kijk eens wat ik heb
gevonden!" Trots
loopt het jochie
naar zijn begeleider
van de buiten
schoolse opvang.
De man schrikt
zich een ongeluk, want deze vierjari
ge heeft een handgranaat in zijn han
den die hij tijdens het spelen heeft op
gedoken. Het is een granaat uit de
Tweede Wereldoorlog.
„Bij handgranaten uit die tijd is het
heel goed denkbaar dat ze zo zijn
doorgeroest dat ze bij een tik of schop
al ontploffen", weet Ton Hartink, ge
rechtelijk deskundige op het gebied
van wapens en munitie. „Je weet
nooit in wat voor staat die dingen
zijn. Er is een jongen geweest die zo'n
granaat had gevonden en dat ding van
binnen wilde bekijken. Hij heeft 'm
in een bankschroef gezet en wilde
met een ijzerzaag aan de gang gaan.
Het enige dat is teruggevonden, is een
stukje van die zaag."
Op de buitenschoolse opvang Struin
in Nijmegen zijn ze er nog een beetje
beduusd van. De opvang is opgezet
voor activiteiten in de natuur en de
kinderen spelen er ook. Alleen bij
heel bar weer worden de maaltijden
binnen genuttigd.
„We hebben een protocol dat kinde
ren geen troep mogen meenemen,
maar dat jongetje beschouwde zijn
vondst niet als troep", vertelt Matthijs
de Gruijter, met zijn vrouw Frauke ei-
Lege hulzen
kunnen
geen kwaad.
Al het
andere is
linke soep
genaar van Struin.
De granaat lag in natuurgebied Heu-
mensoord aan de zuidelijke rand van
Nijmegen. In deze omgeving wordt
met enige regelmaat munitie uit de
Tweede Wereldoorlog gevonden. Bij
voorbeeld op een klein vliegveldje
voor zweefvliegers dat tijdens de oor
log werd gebruikt door een groep
Duitse Messerschmidts, die onder
meer van daaruit Engelse en Ameri
kaanse bommenwerpers bestookten
die op het Ruhrgebied vlogen.
Een medewerker van Struin nam de
granaat van de jongen over, borg die
op een veilige plek op en lichtte de po
litie in. Die schakelde vervolgens de
Explosieven Opruimingsdienst
(EOD) van Defensie in. De EOD was
die dag al aan het werk in de omge
ving. Er worden met enige regelmaat
granaten en munitie uit de Tweede
Wereldoorlog gevonden.
Dat gaat voor meer delen van Neder
land op: bijna zeventig jaar na de be
vrijding worden nog vrijwel dagelijks
in rivieren en bouwgronden niet ont
plofte bommen (blindgangers), grana
ten, mijnen, patronen en hulzen van
zowel Duitse, Engelse als Amerikaan
se makelij aangetroffen.
Vooral op plekken waar hevig is ge
vochten, zoals in Gelderland, op Wal
cheren, in Venlo en op het voormalige
vliegveld Valkenburg bij Den Haag.
Maar behalve in deze risicogebieden
ligt de munitie ook op onverwachte
plekken, omdat de Duitsers na de capi
tulatie weliswaar moesten ontwape
nen, maar menige militair zijn wa
pens, patronen en granaten uit frustra
tie in een rivier smeet. Engelse en
Amerikaanse bommenwerpers moch
ten hun lading niet mee terugnemen
en hebben daarom heel wat bommen
afgegooid boven water of grote stuk
ken land. Die explosieven zijn niet al
tijd afgegaan.
Als op zo'n plek een woonwijk komt,
stuit een kraan nog weieens eens op
een granaat of blindganger. De betrok
ken gemeente laat dan een grondon
derzoek doen, waarbij het gebied in
kaart wordt gebracht met metaaldetec
toren, multisensoren en quads die
met gps worden ondersteund. Dat ge
beurt doorgaans niet door de EOD,
maar door bedrijven waarmee de
EOD samenwerkt.
„Als er iets wordt gevonden, gaan wij
kijken of het munitie is", zegt kapi
tein Fred de Vries van de EOD. „Dat
is niet altijd het geval. Het kan ook
een oud wiel of een oude wasmachi
ne zijn. We hebben zelfs weieens een
autowrak op vijf meter diepte aange
troffen."
De bijna twee miljoen landmijnen in
meer dan 5500 mijnenvelden langs de
kust zijn wel allemaal opgeruimd. De
Duitsers waren zo gründlich dat ze
enorme dossiers hadden aangelegd
met kaarten waarop elke mijn met
een kruisje was aangegeven. Daardoor
was het mogelijk om tot op de centi
meter nauwkeurig na te gaan waar ze
lagen. Kort na de oorlog zijn al die mij
nen door krijgsgevangen opgeruimd,
waarbij honderden militairen gewond
raakten. Ook de zeemijnen zijn inmid
dels allemaal opgeruimd door de mari
ne. Hartink: „Daar hebben mijn vader
en opa nog aan meegewerkt."
Jaarlijks krijgt de EOD ongeveer 2500
meldingen over gevonden granaten
Papa, is dit nou een
handgranaat?
door Dick Hofland
Het depot van de Explosieven Opruimingsdienst ligt vol ontmantelde explosieven.
foto Hollandse Hoogte
