Protesten in Duitsland, brandstich
tingen in Zweden, Facebookoproe-
pen in Nederland. Er rolt een golf
anti-islamprotest over Europa.
Succes Pegida
jaagt politiek
angst aan
Praten over
immigratie is
racistisch
12 VERDIEPING
ANTI-ISLAMBEWEGINGEN EUROPA
Geert Wilders
wist er maan
dagavond wel
raad mee. Om
22.36 uur twit-
terde hij twee
foto's van de
massale anti-islamdemonstraties
in Dresden. 'In heel Europa groeit
het verzet tegen de islam. Genoeg
is genoeg', typte hij erbij. En:
#nomoreislam.
Het geeft aan dat de demonstran
ten in Duitsland niet alleen staan.
Het anti-islamprotest vlamt op in
heel Europa. Er wordt op steeds
meer plaatsen gedemonstreerd.
In Zweden werd rond kerst drie
keer brand gesticht bij moskeeën.
In Nederland riepen volgers van
de Facebook-pagina Steun de
PVV op hier hetzelfde te doen.
De Duitse protestbeweging die
snel aanhangers wint, heet Pegi-
da: Patriotische Europeaner gegen
die ïslamisierung des Abendlandes.
Daarbij wordt met Avondland
een oude benaming voor Europa
en haar cultuur bedoeld. Een van
de demonstranten in Dresden zei
het maandagavond ook letterlijk:
„Wij strijden tegen de opkomst
van de islam in heel Europa."
En wie de Facebookpagina van Pe-
gida bekijkt, ziet dat de ruim
100.000 likes overal vandaan ko
men: van studenten in Breda tot
aan een Zweed die zijn Facebook
pagina opfleurt met foto's van na
zi-oorlogstuig. Er lopen ook Ne
derlanders mee in de Duitse mar
sen. „Wat we zien, is dat populis
tisch rechts aan het oogsten is
wat het tien jaar gezaaid heeft",
zegt arabist Jan Jaap de Ruiter van
Tilburg University, die onderzoek
deed naar de rol van de islam in
Europa. „Het zijn geen protesten
uit onvrede over de economische
crisis of over Europa; dit gaat echt
om een afkeer van immigratie. De
ze acties zijn een reactie op de op
komst van de Islamitische Staat
en de anti-islamretoriek van bij
voorbeeld de PW. Wie haat zaait,
zal dit oogsten."
Matthijs Rooduijn, politicoloog
aan de Universiteit van Amster
dam, ziet dat populistisch rechtse
partijen in Europa 'naar elkaar toe
groeien'. „Ze delen allemaal een
nationalistische, xenofobe en po
pulistische ideologie." Toch gaan
de protesten in Europa volgens
hem niet alleen over de islam.
„Het is deels ook een protest van
mensen die zich niet gehoord voe
len door de gevestigde politieke
partijen. Je moet in je achterhoofd
houden dat de groep die protes
teert, een zeer gemêleerd gezel
schap is. Het zijn zowel neonazi's
als mensen die vinden dat 'de po
litiek' niet naar hen luistert."
Of de Duitse demonstraties over
slaan naar andere landen, durven
de twee wetenschappers niet te
voorspellen. De Nederlandse poli
tiek houdt zich hier voorlopig stil
over. In Duitsland riep bondskan
selier Angela Merkel op niet naar
de demonstraties te gaan. In Ne
derland vroegen de moskeeën
maandag in een noodkreet aan
premier Mark Rutte om extra be
veiliging. De minister-president
heeft daar nog niet in het open
baar op gereageerd.
Het zijn geen protesten uit
onvrede over de economische
crisis of Europa; dit gaat echt
om afkeer van immigratie
De massale opkomst
bij de Pegida-betogin-
gen jaagt de Duitse po
litiek en media angst
aan, maar aan de
Stammtisch steken Duit
sers hun onvrede met
de radicale islam, met
'Brussel' en met de 'ne
oliberale' politiek al
lang niet meer onder
stoelen of banken. Van
de Duitsers zegt 29 pro
cent begrip te kunnen
opbrengen voor de Pe-
gida-demonstraties,
omdat de islam een te
grote invloed zou heb
ben gekregen op de
Duitse samenleving.
Het
anti-moslimburger
initiatief Pegida brengt
op maandagavonden
in Dresden tienduizen
den mensen op de
been. Critici waarschu
wen dat bij Pegida ex
treemrechtse sympa
thisanten meelopen
die er racistische opvat
tingen op na zouden
houden. Duitse onder
nemers vrezen dat de
demonstraties het in
ternationale imago
van Duitsland als tole
rant land schaden.
Pegida-leiders zoeken
aansluiting bij de nieu
we oppositiepartij Al
ternative fiir
Deutschland (AfD).
Ook de AfD is kritisch
op immigratie uit mos
limlanden en op de is
lam en bovendien is
de 'professorenpartij'
eurokritisch. Ondanks
grote weerstand in de
gevestigde media, die
ook de AfD verwijten
in te spelen op ex
treemrechtse senti
menten, scoorde de
partij hoog bij de
afgelopen Europese
verkiezingen en in en
kele deelstaten. Voor
de gevestigde partijen
is samenwerking met
de AfD vooralsnog ta
boe. Op deelstaatni
veau zijn er inmiddels,
zeer tegen de zin van
bondskanselier Mer
kel, wel christendemo
craten die lijntjes naar
de eurocritici hebben
uitgegooid.
Islamofobie neemt toe
in Zweden, meent de
grootste moslimorgani
satie in het land, Isla-
miska Förbundet (IF).
Rond de feestdagen
werd het land opge
schrikt door drie mos-
keebranden in een
week tijd. Hoewel de
eerste wellicht een on
geluk was, ging het bij
de laatste brand zeker
om brandstichting. De
daders kalkten 'Rot op
naar je eigen land, mos
limstront' op de deur.
In de politiek is nauwe
lijks debat over immi
gratie en integratie. De
enige partij die het on
derwerp aansnijdt, is
de SD (Zweden Demo
craten). Zelf beschrijft
de SD zich als 'sociaal
conservatief op natio
nalistische basis', maar
de meest voorkomen
de omschrijving is 'ex
treemrechts'. Volgens
de SD is de integratie
in Zweden mislukt en
moet de immigratie
fors worden terugge
schroefd. SD-leider
Jimmie Akesson
kwam vier jaar gele
den in het parlement.
Bij de verkiezingen
van afgelopen septem
ber verdubbelde het ze
telaantal van zijn par
tij. In de laatste verkie
zingscampagne was
immigratie geen onder
werp, zegt Niklas Bo-
lin, politicoloog aan de
Universiteit Midden-
Zweden. „Sociaaldemo
craten en liberalen wil
len niet praten over im
migratie. Als je in Zwe
den integratie ter spra
ke brengt, op wat voor
manier dan ook, heb je
kans uitgemaakt te
worden voor racist."
Zweden neemt bijna
een vijfde van de asiel
zoekers op die in de
EU binnenkomen. Te
gelijkertijd kampt Zwe
den met woningnood
die torenhoog is in wij
ken waar immigranten
terechtkomen.
DUITSLAND
ZWEDEN
Europa
in de ban
van islam
door Cyril Rosman
Jan Jaap de Ruiter, arabist
door onze correspondent
Wierd Duk
door onze correspondent
Koen Verhelst
