'Kunnen helpen bij zo'n ramp is bijzonder'
66 Ik ben het
6 BINNENLAND
ZIEKENHUISVOEDING
Doorgekookte boontjes en waterige
jus zijn steeds vaker verleden tijd in
het ziekenhuis.
MM m
LEIDERDORP - Een croissantje bij
het ontbijt, plakje oude kaas op
donker boerenbrood als lunch en
voor het diner: keuze uit verse spi
nazie met aardappeltjes en een ge
haktballetje of hutspot met een
in eigen jus gestoofd runderlapje.
Mare Aldewereld (58) verblijft
niet in een hotel, maar in het Alrij-
ne Ziekenhuis (voorheen Rijn
land) in Leiderdorp. Hij is er al an
derhalve week voor een infectie
na een heupoperatie. De muren
komen op hem af en het liefst
ging hij naar huis, maar niet voor
het eten. Aldewereld dacht bij zie
kenhuiseten aan 'doorgekookte
boontjes'. „Maar hier zijn ze beet
gaar." De patiënt zegt niet snel te
vreden te zijn: „Ik ben het vrouw
tje thuis en kook graag. Maar het
eten hier is minstens zo lekker."
Voordeel van de manier waarop
het Alrijne werkt, is dat je niet de
dag van tevoren aan hoeft te ge
ven wat je wilt, vindt Aldewereld.
Om vijf uur 's middags komt er
een hightech maaltijdkar langs
met daarop schalen eten. Twee
keuzes voor de hoofdmaaltijd, die
niet op het bord worden gekwakt
zoals vroeger in de gaarkeuken,
maar mooi opgediend en gegar
neerd met een plukje waterkers.
Toe: boerenpap met rode bes,
krenten en rozijnen. „Ik moet op
passen dat ik niet te dik word",
grijnst Aldewereld.
Hij ligt op de afdeling orthopedie
en meestal is eten dan niet lastig.
Maar dat is wel anders een paar
verdiepingen lager. „Kanker
patiënten proeven vaak weinig of
zijn misselijk. Door weinig te
eten, verzwakken ze nog meer.
En dus is keuzevrijheid juist dan
belangrijk", zegt voedingsassisten
te Jolanda de Boer. „Dan hoefje
niet met een warme maaltijd aan
te komen, maar wel met een
cracker of een papje. Allemaal op
verzoek."
Voor wie wel behoefte heeft aan
iets warms tussendoor is er altijd
nog de soepkar die met een helde
re en gebonden versie rondtoert
door het ziekenhuis.
Eten was een ondergeschoven
kindje, weet Mariëlle van Zijp,
vrouwtje thuis en
kook graag. Maar
het eten hier is
minstens zo lekker
teamleider patiëntenvoeding.Ook
voor patiënten die lang verblij
ven, is er afwisseling. Drie weken
is het eten elke dag anders. Er is
een zomer- en een winterpro-
gramma, voorgeproefd door voe
dingsassistentes, koks en diëtis
ten. Het Alrijne laat het eten ko
men van een maaltijdleverancier.
De voeding wordt a la minute be
reid op de dinerkar, waardoor
boontjes boontjes blijven. Van
Zijp: „We verspillen 19 procent
van het eten tegen 40 procent ge
middeld in een ziekenhuis. De
winst zit hem erin dat mensen
zelf bepalen wat ze willen en de
grootte van de portie kiezen."
Van Zijp zegt platgebeld te wor
den door andere ziekenhuizen.
„Wij lopen voorop, net als de Gel
derse Vallei in Ede."
Ede werkt nauw samen met de
Wageningen Universiteit. Hoog
leraar Frans Kok: „Als je weet hoe
veel goede voeding kan beteke
nen, is het verbazingwekkend dat
het nog op zo weinig plekken aan
dacht krijgt. Het binnenkrijgen
van voldoende voedsel houdt het
energieniveau op peil en de hoe
veelheid eiwitten is belangrijk
voor het herstel." Maar er is meer:
goede voeding (uitgebalanceerd)
zorgt voor een beter immuunsys
teem, vermindert de complicaties
bij een ingreep en verlaagt infec
tiegevaar. Waarom er dan nog
maar een paar ziekenhuizen 'om'
zijn? Geld, betreurt Kok. „Eten is
de sluitpost. Onterecht: want be
ter eten zorgt voor een kortere ver
blijfsduur en minder verspilling.
De omschakeling van de Gelderse
Vallei naar a la carte een paar jaar
geleden maakte het eten dan ook
niet duurder."
Een van hen is Bart Kooi, werk
zaam bij het Centraal Veterinair
Instituut in Lelystad. Hij is daags
voor oudjaar neergestreken in het
Kono District in Sierra Leone, na
bij het gebied waar ebola zo'n jaar
geleden uitbrak.
In mobiele laboratoria gaat hij
met collega's met bloedtesten
vaststellen of mensen besmet zijn
met ebola, of eventueel malaria.
Want malaria kan ook dodelijk
zijn.
Microbioloog Kooi is normaal ge
sproken betrokken bij het opspo
ren van infectieziekten bij dieren
en gespecialiseerd in hondsdol
heid. Hij is al vijftien jaar project
leider rabiës en moleculaire diag
nostiek. Ruime ervaring was een
van de eisen die zijn gesteld voor
uitzending naar het ebolagebied.
Waarom kiest een man met partner
en een goede baan voor uitzending
naar een gebied waar een van de ge
vaarlijkste ziektes heerst?
„Ik wist onmiddellijk dat ik vrij
goed in het gewenste profiel paste
en voelde me bijna verplicht te
reageren. Het gevoel zo direct van
uit je eigen expertise te kunnen
bijdragen aan de hulp bij zo'n
enorme humanitaire ramp is bij
zonder. Ik wist dat ik deze kans
niet aan mij wilde laten voorbij
gaan.
Ik hoorde van de mogelijkheid
van uitzending in november, op
een vergadering met vakgenoten
uit heel het land. Er werd daar
een oproep gedaan om je op te ge
ven als vrijwilliger. Omdat ik reali
seerde dat wij veel personeel heb
ben dat heel goed gekwalificeerd
is voor dit werk, heb ik de volgen
de dag mijn collega's van dit ver
zoek op de hoogte gebracht. We
hebben ons met een team van
drie personen opgegeven om deze
labs te bemensen. Een van de
teamleden heeft ook ervaring in
een soortgelijk gebied."
De uitzending wordt gecoördineerd
door Save te Children International.
Hoe verliepen de voorbereidingen?
„We hebben net voor Kerstmis
een intensieve training in Londen
gehad. Die heeft ons veel geleerd
over onder meer ebola en de orga
nisatie en logistieke operatie ter
plekke. Ook hebben we een psy
chosociale training gehad."
De uitzending duurt vier tot zes we
ken, daarin zit ook een aantal dagen
overdracht met het aflossende team.
Meer dan een maand van huis, hoe
reageerde het thuisfront?
„Mijn partner reageerde zeer posi
tief en moedigde mij aan zelf de
keuze te maken of ik wilde gaan.
Sinds mijn besluit heeft zij mij
daarin volledig gesteund. Daar
naast steunen zowel ons instituut
als onze collega's dit initiatief."
Lekker eten
om beter
te worden
door Francine Wildenborg
Mare Aldewereld
door Paulus Smits
KOIDU - Een groepje Nederlandse
vrijwilligers heeft zich na een op
roep van het Ebola Recruitment
Center aangemeld om enkele we
ken als professional in West-Afrika
aan de slag te gaan in de strijd te
gen ebola.
Bart Kooi gaat in mobiele
laboratoria met bloedtesten
kijken of mensen besmet
zijn met ebola of malaria
