Mesheftenvisser
Brood worstelde tegen
Lichtfestival keert veel
groter terug in Cent
De kleinkinders vinde die raore fehuren juust 't leutigste
STREEKTAAL
26 ZEEUWS-VLAANDEREN
KUNSTENAAR OP DE GRENS
Alphonse D'HEYE heeft het helemaal
gehad met zelfverheerlijking en schone
schijn. Kijk eens met ogen van een ander.
„Daar eten de mensen mesheften
met de kerst. Dat hoort gewoon
zo. En iedereen wil ze vers. We
werken daarom elk jaar rond deze
tijd 24 uur per dag door om zo
veel te leveren als we kunnen. We
zijn dan met dubbele ploegen con
tinu bezig met inpakken en probe
ren zo min mogelijk de Noordzee
op te gaan. Maar nu staat voor het
eerst in achttien jaar alles stil. Het
is diep triest."
De harde wind houdt Bout en
zijn collega-vissers sinds afgelo
pen donderdag aan wal. „De gol
ven zijn te hoog. Voor de schip
pers en de vissers is dat geen pro
bleem: wij kunnen wel wat heb
ben. Maar voor de schelpen wel.
Het schip beweegt te veel op de
hoge golven, waardoor je het
scheepstuig en de schelpen kapot
maakt. Met golven boven de één
meter zestig maak je meer stuk
dan heel. Na afgelopen woensdag
moesten we al van alles repare
ren. En nu zijn de golven meer
De vorige edities vonden plaats in
2011 en 2012. Daarna werd beslo
ten er een driejaarlijks festival
van te maken. Het Lichtfestival
was een enorme trekker. In 2012
kwam er een half miljoen men
sen op af en ontstonden proble
men door de te grote mensenmas-
dan twee meter hoog. Geen twij
fel mogelijk dus."
Behalve Bout zijn er nog drie mes
heftenvissers actief in Nederland:
twee in Zeeland en één in Harlin-
gen. De andere vissers kunnen
evenmin het water op, weet Bout.
„Dit is een ramp voor de meshef
tenvisserij. Ik schat de schade op
enkele tonnen." De extra mensen
die Bout van plan was in te zet
ten, zijn niet in vaste dienst. „Ik
werk bewust met flexibele krach
ten, want je weet dat je een risico
neemt."
Bout heeft al woedende super
markteigenaren aan de lijn gehad.
„Ze bellen overal vandaan. Ze heb
ben geen boodschap aan de weers
omstandigheden. Ze willen mes
heften hebben."
De weersvoorspellingen voor de
komende dagen zien er niet goed
uit. „Tot woensdag blijven de
windkracht en de windrichting
hetzelfde. Tijdens de kerstdagen
gaat de wind even liggen, maar
daarna gaat het weer waaien. Dat
wordt niks meer. Mijn hele jaar is
naar de knoppen."
sa. Mede met het oog daarop is
het parkoers nu aanzienlijk uitge
breid: er zijn veertig in plaats van
twintig internationale lichtattrac-
ties. In het nieuwe parkoers zijn
voor het eerst ook het Sint-Pie
tersplein, het Baudeloopark, de
Muinkkaai en de Oude Beesten
markt opgenomen. De Stad Gent
investeerde de afgelopen jaren
veel in de sfeervolle verlichting
van de binnenstad. Het Lichtfesti
val wil dat unieke en bekroonde
lichtplan extra benadrukken.
KNOKKE - Ikke, ikke, ikke en de
rest kan stikken. Het lijkt hét mot
to van een groot deel van de (wes
terse) wereld. Maar het is Alphon
se D'HEYE een gruwel. De kunste
naar heeft een broertje dood aan
het 'egocentrisme' dat het mens
dom in zijn greep heeft. Hij gooi
de het roer daarom drastisch om
en hoopt met kunst mensen de
ogen te open en letterlijk door de
ogen van een ander te laten kij
ken.
Tot ruim drie jaar terug was
D'HEYE ('met allemaal hoofdlet
ters, die hebben we ergens in de
geschiedenis meegekregen') een
succesvol en gevierd kunstenaar.
Zijn impressionistische doeken
vonden gretig aftrek bij een breed
publiek, onder wie vele (Bel
gische) beroemdheden. D'HEYE
werd weliswaar geboren in Sluis,
maar groeide op in Sint-Mar-
tens-Latem. Het kunstenaarsdorp
onder de rook van Gent inspireer
de de jonge D'HEYE zeer.
Behalve aan Claude Monet is hij
dan ook schatplichtig aan impres-
sionisten-luministen van de La-
temse school als Jenny Montigny
en Emile Claus. Net als die kun
stenaars weet ook D'HEYE zijn
landschappen en mintaferelen in
een prachtig - vaak romantisch -
licht te zetten. Belgisch Minister
van Staat en voormalig premier
Mark Eyskens prijst hem als
'zondronken schilder, geobse
deerd door licht en schaduw'.
Eyskens stelt ook dat D'HEYE
leeft volgens een uitspraak van
Dostojevski: 'Enkel de schoon
heid kan onze wereld redden'.
Maar die D'HEYE is niet meer. De
kunstenaar - die al zestien jaar in
Eede woont- wordt nog steeds ge
grepen door schoonheid, maar
vindt die in andere zaken dan al
leen mooie plaatjes en genotvolle
beelden. „Ik had gewoon door
kunnen gaan met het maken van
sfeervolle impressionistische
schilderijen. Ik krijg vaker te ho
ren dat mensen mijn oude werk
meer waarderen. Maar ik voel de
noodzaak om ander, maatschappij
kritischer werk te maken."
D'HEYE wil de mensen iets mee
geven door zijn emo-icons, schil
derijen van iconen van de moder
ne wereld, die door de ogen of de
bril van een ander bekend per
soon kijken. De hoofdfiguur
krijgt mede gezicht door een
sneeuwbui van stippen, wat be
wijst dat de kunstenaar niet al
leen de impressionistische schil
dertechniek beheerst, maar ook
het pointillisme tot in de puntjes
in de vingers heeft.
De stippen trekken al aandacht
naar de levensechte portretten
van Belgische en internationale
beroemdheden, maar de ogen
doen dat nog veel meer. Want de
ogen zijn nauwgezet en hyperrea
listisch nageschilderd van fotopor
tretten. En, veel belangrijker, de
ogen zijn niet van de geportret
teerde, maar van een andere be
roemdheid. Zo kijkt de Noord-Ko-
reaanse president Kim Jung-Un
met de ogen van zijn Zuid-Kore-
aanse collega Park Geun; weet de
Amerikaanse president Obama
wat klokkenluider Edward Snow-
den beweegt om spionagegehei-
men prijs te geven en kijkt de wel
wat van U2-zanger Bono wegheb-
bende Mark Chapman door het
gebroken brilletje van de door
hem vermoorde John Lennon.
Het zijn voor D'HEYE geen gein
tjes om iconen eens in een ander
daglicht te zetten. Elk portret
staat voor mensen die zich zou
den moeten inleven in eikaars
standpunt door eens met de ogen
van elkaar naar de wereld of een
situatie te kijken. „Als je door de
ogen van een ander kijkt, kijk je
tegelijkertijd in zijn of haar ziel.
Dan kun je ook begrip opbrengen
voor de leef- en gedachtenwereld
van een ander. En die boodschap
wil, nee móét ik gewoon brengen,
want de steeds meer individualis
tische wereld nekt mij."
Wat is december toch 'n
leutihe maend vó vee
maansen. Nie vó aole
maansen, 't is ok 'n maend
waer of je j'n eihe eêl eênzaem
kan voele. Dat is eihenlijk bie aole
feêsten. A je die noe alleênig mot
viere ka je vee misse.
Vó de kinders is 't netuurlijk bute-
hewoon. Ik dienke d'r nog wé 's
an oe dat sinterklaos vroeher bie
ons tuus gevierd wier. Aoltied
mit 'n eêle kro, mit vee pakjes in
gedichjes. Pao brocht de groóte
teêle mit kedoos binne in dan be-
hon 't feêst.
Daer è'k a vroeg an mee'edae,
want ik was vuve toe dat ik be-
hon te twufelen an Sinterklaos. Je
schoene zette in dan om tien ure
zóhenaemd benee nae de wc mot
te in netuurlijk twint loere of dat
'r a wat aors in de schoene zat as
'n pee.
Op 'n dag kwam Zwarte Piet bie
ons tuus. Ik was nie zó benauwd
as de femielje docht. Piet ao nae-
melijk 'n taefelkleêd om z'n schoe-
ren dat ik bie bure op taefel ezien
ao. Toe dat'n de deure achter z'n
eihe dicht'etrokken ao mot ik ge-
zeid dat z'n stemme percies die
van Toon, de zeune van bure,
leek.
Z'è toe de waer'eid ma vertaald, 't
Wier vó mien enkelt ma leutiher,
want ik mocht toe 't eêle feêst
meemaeke saeves. Eêmae passend
bie zó'n feêst van traditie was bie
ons de gewoonte van mien ou-
wers om in Midden-Beemster,
waer mien vaoder gehore was, vó
aalk van ons 'n groóte
taoi-taoipoppe te bestellen. Die
waere zó'n 60 cm oahe. Moe per-
beerde 't 'n verrassieng t'ouwen,
ma as ze gebrocht waere dee't
eêle uus d'r nae ruke, dust ons
wiste trek dat 'r vó d'eêle maend
genocht te snoepen was.
Aalken aeven deeje m'n d'r 'n
reêpje van ofsnieje. Jao, a je zunig
was kó je d'r tot nieuwjaer mee
doe.
Laeter vond ik december mit
mien klasse aoltied de móóiste
maend. Je kon d'r zóvee leutihe
diengen in laete maeke. Ik wete
d'r nog van dat ons mit de kin
ders bute op d'n ouwen baes stien-
ge te wachten. Op 'n keer was 't
eêl mistig, je kon nie varre zie.
Aneêns kwam vlakbie Sinterklaos
opduke, oag op z'n paerd. Zaalfs
vó de groóte maansen was 't 'n be
levenis om nie te verheten, 't Mot
op de kinders dust zeker vee in
druk gemaekt D'r waere ok
zwartepieten bie. Gewoon zwart,
weet je, zó-as dat bie ons sinter-
klaosfeêst aoltied geweest is.
Ok vó kossemisse kó je vee doe
mit andenarbeid in tekene in zien-
ge. 'n Gevaerlijke maend is 't wé
mit aol dat lekkers. In dan wul-
der nog 'n schoónzeune die of in
december verjaert. Eêmae ver
keerd netuurlijk.
Mit ouwejaer dee mien vaoder
vroeher aoltied de oliebollen bak-
ke. 't Was d'eênigste keer dat 'n
z'n eihe mit 't eten gieng be-
moeie. 't Za wè daedü komme dat
ik nog aoltied zaalf op de leste
dag van 't jaer die diengen wil
bakke. Ma de verleidieng om ze
gewoon te koapen 'oor aalk jaer
groóter. Bie mien ore 't nóóit ron
de bollen. Neênt, z'è lange uutloa-
pers, 't bin raore fehuren, ma de
kleinkinders vinde die noe juust
't leutigste.
Jao, ik bin meer vó de zomer, ma
december mag t'r vó mien toch
ok weze. Je mot wè de weegschae-
le in de gaten ouwe! In op 1 janne-
waorie eêst nae je gewicht kieke,
vó datje zeit: gelokkig nieuwjaer!
heeft slechte kerst D 'HE YE Stfi j dt fel
door Cornelleke Blok
kamperland - De periode rond de
feestdagen is voor ondernemer Ad-
ri Bout normaal gesproken de druk
ste tijd van het jaar. Zijn bedrijf
Seafarm bij de Oosterschelde-
stormvloedkering levert enorme
hoeveelheden mesheften aan Span
je, Italië, Frankrijken België.
CENT - In het stadscentrum van
Gent wordt eind januari de derde
editie van het Lichtfestival gehou
den. Het begint donderdag 29 ja
nuari en eindigt zondag 1 februari.
CC Van de kerstdagen moeten
we het hebben en nu
kunnen door het slechte
weer niet vissen. Balen!
Adri Bout
door René Hoonhorst
Antwerpen
v f
I De laatste bladzijde in het speciale dagboek van Herman Brood.
door Henk Blom
Voor de gesproken rubriek zie
www.pzc.n I/streektaa I
