Oefenen om met oudjaar
oliebol te eten is eng'
VERDIEPING 11
Tweede kerstdag komt de familie
van moeders kant, zegt Jolande
een beetje boos. „Iedereen maakt
wat. Een voorgerecht, tussenge
recht, hoofdgerecht, toetje. Vier
gangen! Toen ik dat hoorde, zat ik al tegen
het plafond van de stress."
Ze weet niet wat er voor dikmakers in die ge
rechten zitten en hoe ze het moet plannen.
Hoeveel lepels of hoeveel gram gaat ze van
alles nemen? Of zal ze een gang overslaan?
Ze wil het kerstfeest niet voor de anderen
verpesten door wanhopig in tranen te schie
ten, omdat ze de druk niet aankan.
„Het is zó'n ding, dat eten", zegt ze. Deze
week wil ze precies weten wat allemaal op
tafel komt, zodat ze het met de diëtiste in de
eetstoorniskliniek kan bespreken. Kerst is
niet één moeilijke dag, zegt Jolande, maar
twee achter elkaar. „En soms zelfs drie",
zucht ze. Het is nog een geluk dat haar eigen
familie het eerste kerstdag eenvoudig houdt.
Gourmet is ideaal, zegt ze. „Je bepaalt je ei
gen portie, met veel groenten natuurlijk."
Het voelt zo dubbel, zegt ze. Aan de ene kant
vindt ze Kerstmis gezellig en is ze graag bij
haar familie. Ze vindt bepaald eten ook echt
wel lekker. Er is alleen die angst dat ze er dik
van wordt. „Als mijn moeder had gezegd: we
maken met Kerstmis een salade, had ik een
gat in de lucht gesprongen."
Het aanzitten aan een diner, vindt ze ook
moeilijk, vooral met mensen die ze niet zo
vaak ziet. Dan voelt ze zich op de vingers ge
keken. „Wat eet ik? Hoeveel eet ik? Eet ik
wel echt?" Het is alsof iedereen tersluiks elk
hapje volgt en denkt: 'En zij zou anorexia
hebben? Dat maakt ze niet waar". „Het voelt
raar om te eten. Ik heb immers de stempel
'anorexia' en als je dan van een kerstmaal
eet, klopt het voor anderen niet."
Iemand met een eetbuistoornis moet in de
feestmaand 'nee' leren zeggen, weet ze. Zij
moet juist oefenen met 'ja'; precies het omge
keerde dus. Voor haar is Sinterklaas, vergele
ken met kerst, een makkie. Er is geen sociale
druk van: 'eet nou toch eens pepernoten'.
Met kerst is die druk om mee te eten er wel.
„Ik ben het gewend om me zoetigheid te ont
zeggen, maar vroeger vond ik pepernoten in
chocolade wel lekker." Daarom heeft Jolande
laatst in de kliniek geoefend die te eten, zo
dat ze ze ook een keer thuis zou nemen.
„Dat blijft spannend", zegt ze.
Ook met een oliebol heeft ze geoefend.
„Ellende", vat ze het samen. „Het was eng. Ik
had natuurlijk al heel lang geen oliebol meer
gegeten. Ik zag hem liggen", zegt ze, vol wal
ging, „die gefrituurde deegbal, dat vet dat je
nog op je lippen proeft. Verschrikkelijk."
Ze ziet het al voor zich hoe ze straks met
oudjaar, tussen haar vriendinnen, het kunst
je zal herhalen. Ze doet het voor en legt met
een beslist gebaar haar handen voor zich op
tafel. „Daar ligt een oliebol en ik zal zeggen:
'jongens, daar gaan we dan'."
Dan zijn haar vriendinnen wel trots, zegt ze,
dat weet ze. En naderhand is ze het zelf ook.
op bij een kerst- of nieuwjaarsbor
rel met buffet?
Het 'doe niet zo ongezellig, neem
wat, of drink wat' is daarbij meest
al niet van de lucht.
Voor cliënten met eetbuien kan de
feestmaand 'een vrijbrief zijn om
ongelimiteerd te eten', zegt Den
Otter. Cliënten met anorexia 'moe
ten eten, maar willen juist niet'.
Linksom of rechtsom, december
lijkt bij voorbaat 'een kansloze
maand'.
Met een goede voorbereiding valt
veel leed te voorkomen, stelt de
psycholoog. „Informeer van tevo
ren naar het menu en bepaal wat
je wel of niet gaat eten."
Nog een tip: Verbied jezelf niets.
„Zo haal je de magie ervan af Als
je iets niet mag eten, blijf je er
juist aan denken. Je mag best een
keer chocolade eten. Dan gaat het
spannende ervan af"
Een andere tip is: ga niet compen
seren door vóór of na het kerstdi
ner te hongeren. „Blijf normale
porties eten. Als je erge honger
hebt, zul je gauw te veel eten. Dan
ruikt een gebakkraam veel lekker
der dan als je maag normaal is ge
vuld."
DINSDAG 23 DECEMBER 2014
naar het kerstdiner
Jolande, 23 jaar, afgestudeerd op
musicaltheater. Heeft Anorexia.
