i
AI 220 mensen hebben dit jaar na hun dood organen gedoneerd.
Dit zijn tijdrovende en emotionele procedures, waarbij tientallen
mensen betrokken zijn. Maar het loopt niet altijd goed a£ Onze
verslaggeefster kreeg bij uitzondering de kans om een kijkje
achter de schermen te nemen.
ïfc vier nu twee keer
mijn verjaardag
'Niesanne heeft leven
gegeven aan anderen
VERDIEPING 13
:U'
Vrijdag, 22.00 uur
Gerben Pietersen*, 29 jaar en kerngezond, valt van de
trap en komt verkeerd terecht. Hij wordt met spoed
naar het ziekenhuis gebracht, maar al snel is duidelijk
dat hij het niet zal halen: zijn hersenen hebben te veel
schade opgelopen.
Zaterdag, 2.00 uur
De behandelend arts legt de mogelijkheid van orgaando
natie voor aan de familie. De patiënt heeft geen donor
codicil, maar de omstandigheden zijn gunstig voor or
gaandonatie. De familie staat hiervoor open.
•4'
11.00 uur
Transplantatiecoördinator Josephine van der Zande gaat
praten met de familie van Gerben. „Het was een emotio
neel gesprek", zegt ze na afloop. „De familieleden wa
ren nog verbouwereerd. De avond ervoor hadden ze
nog een gezellige avond gehad met zijn allen." Over do
natie hoeven de naasten niet lang na te denken. „Ze za
gen het meteen als een lichtpuntje. Ze vonden het fijn
dat Gerben anderen kan helpen."
13.45 uur
In een database slaat Van der Zande een scala aan gege
vens op: heeft het slachtoffer gerookt, heeft hij veel ge
dronken? Heeft hij ooit last gehad van hoge bloeddruk?
Welke medicijnen gebruikt hij? Wat is de bloedgroep?
Hoe is het zuurstofgehalte in het bloed en houden de or
ganen zich goed? Hoe zien de recente laboratoriumwaar
den eruit? Al deze gegevens zijn nodig om het donor
profiel op te stellen.
14.20 uur
j— 18.15 uur
Van der Zande meldt de familie dat Gerben rond tien
uur die avond afgekoppeld wordt van de beademing.
Hij zal dan spoedig sterven. Als hij langer dan twee uur
blijft leven, is de kwaliteit van de organen niet goed ge
noeg meer voor donatie. Met name bloedcirculatie en
zuurstofgehalte in de organen zijn van belang. De ter
mijn van twee uur is vastgelegd in strikte regels.
20.30 uur
De familie is weer op de ic-afdeling. Van der Zande
heeft een emotioneel gesprek met ze. „De mensen kun
nen het niet bevatten. Zijn ouders zijn radeloos, nog
steeds." Van een verpleegkundige krijgen ze slaappillen
mee. „Voor de eerste nacht."
:'S-.
21.00 uur
Het team dat de longen zal verwijderen komt aan in het
ziekenhuis en gaat naar de operatiekamer. Van der Zan
de trekt ook een operatiepak aan, zij gaat straks mee.
22.30 uur
De familieleden gaan naar huis, ze hebben de hele
nacht naast hun zoon of broer gezeten en proberen nu
te rusten.
14.45 uur
De radioloog belt. Op de echo is een afwijking gezien
in de lever. „Als het iets kwaadaardigs is, gaat de trans
plantatie niet door", zegt Van der Zande. De patiënt
krijgt een extra echo. Van der Zande kijkt mee. Het blij
ken goedaardige cystes te zijn. De procedure kan verder
gaan.
1/ 16.00 uur
Alle gegevens zijn verzameld, het donorprofiel is klaar.
Eurotransplant, het internationale coördinatiepunt voor
orgaandonaties, maakt een lijstje van potentiële ontvan
gers voor de organen, op basis van urgentie. Daarbij
wordt rekening gehouden met gewicht, lengte, geslacht
en bloedgroep. Van der Zande begint te bellen. „De lon
gen aanbieden", noemt ze het. Ze geeft de situatie in
een notendop weer: man, 29 jaar, hersenletsel na een
val van de trap, bloedgroep O negatief, licht gerookt,
geen afwijkingen te zien op de longfoto.
Een longarts belt een uur later terug. Ze heeft het dos
sier bekeken en ook dat van haar patiënt, de potentiële
ontvanger. Ze wil de longen graag hebben.
Hetzelfde gebeurt voor de lever en de alvleesklier.
De beademing wordt stopgezet. De familie staat rond
het bed. Van der Zande houdt alles in de gaten, onder
meer zijn bloeddruk en het zuurstofgehalte in zijn
bloed. „Die waardes moeten op peil blijven voor de kwa
liteit van de organen. Dat kan een reden zijn om de pro
cedure alsnog af te breken."
—1 23.45 uur
Gerben ademt nog steeds zelfstandig. Het longteam
gaat naar huis. De longtransplantatie kan niet doorgaan
omdat de donor niet binnen één uur na het stoppen
met beademen is overleden. „De familie is ontzettend
teleurgesteld dat de longen niet getransplanteerd kun
nen worden", vertelt Van der Zande.
I Zondag, 0.30 uur
Het slachtoffer ademt nog steeds zelfstandig. Dat wil
zeggen dat ook de andere organen - nieren, lever en al
vleesklier - te slecht zijn voor transplantatie. „Het is
voorbij", zegt Van der Zande, zichtbaar aangeslagen.
Het team in de operatiekamer trekt de operatiepakken
uit en gaat naar huis. Van der Zande belt de chauffeurs
af die de organen zouden vervoeren.
:'U'.
2.00 uur
Ook Van der Zande gaat naar huis. „Verdrietig, heel ver
drietig. Voor de familie, dit was een lichtpuntje voor ze.
En voor de ontvangers. Het was de derde keer dat de
longpatiënt opgeroepen werd en dat het op het laatste
moment niet doorging."
Maandag, 22.00 uur
Gerben Pietersen blaast zijn laatste adem uit. Zijn hart
wordt verwijderd voor hartklepdonatie. Een van de hart
kleppen wordt getransplanteerd in een jongetje van 14.
In het kader van de privacy zijn de omstandigheden rond
deze donatieprocedure onherkenbaar gemaakt.
Piet Kievit was altijd ge
zond, totdat hij op zijn
53e last kreeg van ver
moeidheid. Hij bleek
longfibrose te hebben.
De arts gaf hem nog vier
jaar en zette hem op de
transplantatielijst. Zeven
keer is Piet opgeroepen
voor transplantatie. „Dat
wilde dan zeggen: snel
een longfoto maken,
bloed prikken, douchen,
infuus prikken en naar
de operatiekamer. Zes
keer kreeg ik op het laat
ste moment te horen dat het niet doorging,
omdat de longen toch niet goed waren. Ik
werd daar niet boos of verdrietig over, ik
had daar vrede mee."
De zevende keer ging het door. En dat was
geen moment te laat. „Ik had toen nog
maar 18 procent longinhoud. Alsof ik door
een rietje ademde, 24 uur per dag." Vier we
ken na de transplantatie stond Piet zijn
huiskamer te schilderen. „Ik vier nu twee
keer mijn verjaardag: op mijn geboortedag
en op mijn transplantatiedag."
Niesanne, de vriendin
van Arjan Weijermans,
had een postnatale de
pressie en maakte in
mei een einde aan haar
leven. Toen Arjan haar
vond, begon hij meteen
met reanimeren. „Met
112 op de speaker". Zijn
vriendin heeft nog even
op de intensive care gele
gen, maar na drie dagen
kreeg Arjan het bericht
dat ze nooit meer wak
ker zou worden. Niesan
ne had een donorcodicil.
Arjan: „Ze mochten alles hebben wat ze
konden gebruiken". Dat werden haar nie
ren, lever, alvleesklier, hoornvlies en hart
kleppen.
Arjan kreeg een overzicht van wat er met
de organen gebeurd is, met het geslacht
van de ontvangers, de leeftijd en de tijd op
de wachtlijst. „Dit is het hoogste wat je
kan bereiken in het leven. Niesanne heeft
leven gegeven aan anderen. Dat zal ik later
laten zien aan ons dochtertje."
VRIJDAG 19 DECEMBER 2014
door Judith Jansen, foto Elvert Barnes
I Piet Kievit
kreeg net op
tijd nieuwe
longen.
I De vrouw van
Arjan Weijer
mans had een
donorcodicil.
