i
Vita minehypes
66 Een verslaafde
moet echt de
bodem bereiken.
Rock bottom,
noemen we dat
4 GEZOND
HUISARTS
Jos van Bemmel
Een aantal jaar geleden was
vitamine C een hype en
gold als panacee tegen al
lerlei kwalen. Omdat vi
tamine C een antioxidant is, het
gaat roestvorming in het lichaam
tegen door de zogenaamde vrije
radicalen weg te vangen, zou het
op theoretische gronden veel aan
doeningen en vooral veroudering
voorkomen. Later bleek dat een
teveel aan antioxidanten niet on
gevaarlijk is. Zo blijken er bij ge
bruik van hoge doseringen vita
mine C problemen te ontstaan bij
de bestrijding van bacteriële in
fecties, bij de behandeling van
kanker en kunnen nierstenen ont
staan. Momenteel worden hoge
doseringen vitamine C alleen
nog gebruikt om de urine aan te
zuren om zo blaasontstekingen te
voorkomen. Overigens lijkt cran
berry hier meer geschikt voor.
Niet veel later adviseerden produ
centen van geneesmiddelen om
extra vitamine E, ook een antioxi
dant, te gebruiken. Het zou hel
pen de huid, het sperma en eigen
lijk het hele lichaam jeugdig te
houden. Het wordt nu nog ge
bruikt in cosmetische crèmes en
aangeraden door alternatieve ge
nezers, maar heeft nauwelijks of
geen aangetoonde meerwaarde.
Wel is bekend dat langdurig fors
gebruik ervan tot een verhoogde
sterftekans leidt.
En dan hebben we nog vitamine
B. Artsen hebben het jarenlang
als een soort placebo voorgeschre
ven bij moeheid en haaruitval.
Gelukkig is een teveel aan vitami
ne B zelden gevaarlijk en schrij
ven artsen het tegenwoordig al
leen nog voor als echt sprake is
van vitamine Bi2-tekort. Aan de
andere B-vitamines is zelden een
tekort wanneer iemand gezond
eet en niet aan alcohol verslaafd
is.
Vitamine A en K zijn nooit een
hype geweest. Gelukkig maar,
want te hoge doseringen hiervan
zijn uitermate gevaarlijk.
Blijft over vitamine D. De nieuwe
en hopelijk laatste vitaminehype.
Ook bij de totstandkoming van
deze hype speelt de huisarts een
cruciale rol. Tegenwoordig wordt
het vitamine D-gehalte volgens
protocol bij tal van patiënten in
het bloed bepaald. En als er veel
gemeten wordt, worden er veel
afwijkingen gevonden. Maar dat
bijna de helft van de Nederlandse
patiënten een te laag vitamine
D-gehalte heeft, vooral in de win
ter als er weinig zon is, gaat er bij
mij niet in. Dan heeft de Schep
per een constructiefout gemaakt
of is de afkapwaarde normaal-
abnormaal niet goed gekozen.
Patiënten menen vaak dat een
laag vitamine D-gehalte moeheid
veroorzaakt. Dit verband is ech
ter nooit aangetoond. Om te voor
komen dat half Nederland vitami
ne D gaat slikken - met vervelen
de bijwerkingen als nierstenen
tot gevolg - wordt artsen momen
teel geadviseerd alleen vitamine
D voor te schrijven bij erg lage
waarden en aan ouderen met bot
breuken of aan diegenen met een
grote kans daarop.
Hopelijk wordt vitamine D geen
hype bij alternatieve genezers.
De bijwerkingen van chronisch
hoge doseringen zijn immers le
vensbedreigend.
Partners en familieleden van iemand met een verslaving
krijgen vaak weinig aandacht. Terwijl ze dat juist nodig
hebben. Onbewust helpen ze de verslaving in stand te
houden, ondertussen gaan ze er zelf aan onderdoor.
„Deze personen krijgen steeds minder zelfvertrouwen."
ijn moeder was an
ders dan andere
moeders. Dat wist
ik al vanaf mijn
kleutertijd. Tot die
tijd vond ik het
een fijne moeder.
Daarna kwamen er andere gevoelens."
Heieens moeder was verslaafd aan alcohol.
„Overal in huis was drank verstopt. Er zat
zelfs drank in de flessen badschuim in de
badkamer. Mijn moeder probeerde nog een
beetje te verbergen dat ze dronk, maar dat
was volkomen zinloos. Ze was zo labiel,
dat ik thuis altijd het gevoel had op eieren
te lopen. Ik durfde nooit vriendinnetjes
mee te nemen naar huis, want ik wist niet
hoe mijn moeder erbij zat. Ik schaamde me
dood voor haar. Ik werd gepest op school.
Andere kinderen voelen het haarfijn aan
als er iets niet klopt. Mijn vader ontvlucht
te het huis. Soms probeerde hij het nog
weieens gezellig te maken. Met Kerstmis
zette hij een kerstboom op en kocht ca
deautjes. Het werd natuurlijk helemaal
niet gezellig, want mijn moeder zat straal
bezopen tussen ons in."
Nederland kent naar schatting zo'n half
miljoen verslaafden - en dat is waarschijn
lijk slechts het topje van de ijsberg. Dat
brengt problemen met zich mee als geld
zorgen, leugens, isolatie, ruzie en verdriet.
Niet alleen voor de verslaafde, maar juist
ook voor de omgeving.
Er zijn veel mensen als Heieen, zegt Veroni
ca Risch. Zij werkt bij de stichting Coke
van jou, die als doel heeft familieleden van
verslaafden bij te staan. „Iedere verslaafde
heeft zeker twee mensen in zijn of haar
omgeving die last hebben van de versla
ving. Soms méér last dan de verslaafde zelf.
Maar er is weinig hulp. Terwijl ze die juist
hard nodig hebben.
„De omgeving van een verslaafde krijgt te
maken met schrijnende zaken. Het meest
voorkomende voorbeeld is dat van een
vrouw met een man die aan alcohol is ver
slaafd: hij wil alleen maar drinken, functio
neert niet meer. Het hele huishouden, in
clusief de zorg voor de kinderen komt op
haar schouders. Zij moet hem ziek melden
op zijn werk, terwijl hij zijn roes ligt uit te
slapen. Misschien raakt hij uiteindelijk zijn
baan kwijt. Dan komen er geldzorgen bij.
„Een lastiger voorbeeld: ouders van een
17-jarige zoon die verslaafd is aan wiet. De
zoon jat alles in huis wat los- en vastzit. De
ouders moeten hun autosleutels verstop
pen anders gaat hij rijden, zonder rijbe
wijs. Alles wat enige waarde heeft, moeten
ze ook verbergen. Ze zitten met de handen
in het haar. Als partner van een verslaafde
kan je nog vertrekken, maar een kind zet je
niet zomaar op straat. Kortgeleden kwam
hier een meisje binnen. Haar moeder was
gokverslaafd en had al haar schoolgeld ver
gokt. Er waren enorme schulden, dus nu
kon het meisje waarschijnlijk haar studie
niet afmaken."
Risch was vroeger zelf verslaafd, en staat
vanuit die optiek familieleden van verslaaf
den bij. „Wat familieleden van verslaafde
personen niet beseffen, is dat ze eigenlijk
de verslaving in stand houden door elke
keer het probleem op te lossen. Een vrouw
kan tegen haar man zeggen dat hij er niet
meer in komt, hij zit toch elke avond weer
op de bank. Een vader die keer op keer
'voor het laatst' de schulden van zijn zoon
afbetaalt. De omgeving blijft meebuigen
met de verslaafde. Daar kunnen ze niets
aan doen, het is uit liefde en behulpzaam
heid. Het is een normale menselijke reactie
om in nood te helpen. Alleen bij een ver
slaafde werkt het niet, want je neemt de
noodzaak om te stoppen weg. Een verslaaf
de moet echt de bodem bereiken. Rock bot
tom, noemen we dat. Het moet zó erg zijn,
dat hij het zelf niet meer aankan."
Er is een term voor het gedrag van de hel
per van de verslaafde: codependency. Het
betekent dat mensen die met een verslaaf
de samenleven zo gefocust zijn op de an
der, dat ze niet meer aan zichzelf toeko
men. „De helper is afhankelijk geworden
van het bieden van hulp", legt Risch uit.
„Deze personen krijgen steeds minder zelf
vertrouwen. Zij moeten een verandering
ondergaan. Ze moeten gaan leven naar hun
eigen wensen in plaats van zich keer op
keer aan te passen aan de verslaafde. Dat is
lastig, want het bieden van hulp zit vaak
heel diep ingebakken. Alles draait om de
ander. Wij proberen bij de stichting men
sen dat inzicht te geven en de handvatten
om dat te veranderen."
Herkenbaar voor Liesbeth. Zij werd ver
liefd op de aan heroïne verslaafde Bram.
„Ik denk dat ik verliefd werd op Bram om
dat ik mijn eigen eenzaamheid in hem her
kende. Ik merkte wel dat er iets niet klopte.
Al snel biechtte hij me op dat hij verslaafd
was aan drugs. Hij was bij mij precies aan
het goede adres. Ik was zelf niet gelukkig
en zag het als mijn missie hem te helpen.
Bram kon soms wekenlang verdwijnen.
Dan ging ik na mijn werk, in mijn nette
kleren, allemaal drugspanden af om hem
te zoeken. Ik raakte veel vrienden kwijt. Ze
begrepen me niet meer. Toch wilde ik niet
bij Bram weggaan. Ik was bang dat het dan
slecht met hem zou aflopen, ik was zijn
reddende engel. Hij had mij nodig en daar
in was ik ook afhankelijk van hem.
„Toen de situatie steeds uitzichtlozer werd,
hebben we uiteindelijk hulp gezocht bij
een verslavingskliniek. Ik heb daar het part-
Buig niet mee
met verslaafde
door Arwen Kleyngeld
M
Veronica Risch, hulpverlener
