Demonstraties VS
symboliseren
grotere onvrede
Parijs ontsteekt in woede om dovende haard
BUITENLAND 9
Zoals filmmaker Spike Lee het tij
dens de demonstratie in Washing
ton zaterdag zei: „Zwart leven
doet ertoe." Ook in andere grote
steden, zoals Boston en Dallas,
gingen dit weekeinde tienduizen
den Amerikanen de straat op.
Op de Amerikaanse televisie en
in de kranten werden de protest
marsen voorzichtig vergeleken
met die van 1963, toen honderd
duizenden Amerikanen in Was
hington samenkwamen om gelij
ke rechten voor zwart en wit te ei
sen. Martin Luther King hield
daar zijn befaamde I have a
dream-toespraak.
De moeder van de omgekomen
Eric Garner zei dat zaterdag een
bepalend moment was in de ge
schiedenis van Amerika. Om de
protesten van 2014 eenzelfde be
weging te noemen als die van de
jaren '60 is nog wat vroeg; presi
dent Barack Obama reageerde tot
nu slechts met het in het leven
roepen van een task force, die de
samenwerking tussen politie en
de Amerikanen in de woonwij
ken gaat onderzoeken. De fami
lies van de overleden mannen wil
len bovendien dat agenten alle
maal verplicht worden een came
ra op hun lichaam te dragen.
Maar, zeggen tegenstanders, die
camera's kunnen de agenten hoe
dan ook zelf uitzetten op momen
ten dat het hun schikt. Bovendien
is de moord op Garner door om
standers gefilmd, wat de uit
spraak van de jury (de dader hoef
de volgens de jury niet te worden
vervolgd) op geen enkele manier
heeft beïnvloed.
„Leden van het Congres, we me
nen het. Als er met kerst iemand
voor de deur staat, is het niet de
Kerstman, ik kan het zijn", zei Al
Sharpton, oprichter van het Natio
nal Action Network, in de micro
foon in Washington. In januari
van 2015 wordt het nieuwe Con
gres in Washington geïnstalleerd.
De Republikeinen hebben vanaf
dan een meerderheid in zowel
het Huis van Afgevaardigden als
de Senaat. Gevreesd wordt dat pre
sident Barack Obama en het Con
gres de komende twee jaar nauwe
lijks zullen samenwerken. Niet al
leen is Amerika boos over de on
eerlijke behandeling van zwarte
jonge mannen, maar ook over on
gelijkheid - ook in ras - in het al
gemeen in de VS. In het land
waar de familie die de super
markt Walmart oprichtte, net zo
veel vermogen heeft als de 42 pro
cent van de armste Amerikanen
samen, zijn de demonstraties een
symbool voor een veel breder
heersende onvrede.
„I can't breathe", ik kan niet ade
men, riepen de demonstranten in
New York, terwijl ze vanaf Was
hington Square Park over Fifth
Avenue liepen. Op hetzelfde mo
ment vertrok voorganger Sharp
ton in Washington met 25.000
volgers richting het Capitool.
Daar gingen vorige week al hon
derden stafmedewerkers van het
Congres op de foto met hun han
den in de lucht, inmiddels een
symbool voor de ontevredenheid.
Het is wat de zwarte tiener Mi
chael Brown deed om duidelijk te
maken dat hij geen wapen droeg,
voor hij in augustus in Ferguson
werd neergeschoten door een
blanke agent.
VS zijn boos over de oneer
lijke behandeling van zwar
te jonge mannen en over on
gelijkheid in het algemeen.
De moeder van de omgeko
men Eric Garner noemde
zaterdag een bepalend
moment in de geschiedenis
De eerste salvo in de oorlog tegen
de open haard werd gelost in 2013,
toen Airparif, een organisatie die
luchtvervuiling meet, een nieuw
instrument in gebruik nam. Daar
mee werden voor het eerst micro
scopisch kleine deeltjes gemeten
die alarmbellen op het stadhuis
deden rinkelen.
Op 13 december 2013, stelde Airpa
rif vast, bevatte één liter Parijse
lucht zes miljoen deeltjes van
minder dan één micrometer
(0,001 millimeter). Was dat erg?
Ja, zegt Sabine Host van de Obser-
vatoire Régional de Santé, belast
met medisch onderzoek in de
stad. „Deze deeltjes kunnen biolo
gische barrières nemen." Ze pene
treren de longen, en zelfs de her
senen. Gevolgen: kanker, ademha
lingsziektes, hersenbloedingen en
vervormingen van de foetus.
Om de aard van de vervuiling aan
schouwelijk te maken, 'vertaalde'
Airparif de meting in gewone siga-
rettentaal: op straat inhaleerde ie
mand evenveel kleine deeltjes als
in een afgesloten kamer van twin
tig vierkante meter met acht vol-
continue paffende medeburgers.
Die vergelijking verbijsterde de
Parijzenaren, maar iedereen dacht
dat auto's en fabrieken de belang
rijkste boosdoeners waren. Wie
stookte er nog op hout?
Vanaf 2015 doven de
vlammen in de open haard,
vanaf 2020 worden dieselau
to's geweerd uit Parijs.
Maar Airparif had ook de her
komst van de kleine deeltjes ach
terhaald: 45 procent kwam uit de
schoorstenen van gebouwen, 35
procent werd door knalpijpen uit
gebraakt.
„Een open haard werpt in een
middag evenveel kleine deeltjes
uit als een acht jaar oude dieselau
to die enkele duizenden kilome
ters rijdt", zegt Julien Assoun van
regionale milieudienst DRIEE.
Voor burgemeester Hidalgo staat
het besluit vast: vanaf 2015 doven
de vlammen in de open haard,
vanaf 2020 worden dieselauto's ge
weerd en is een groot deel van
het centrum in voetgangers
gebied getransformeerd.
Parijzenaren, zegt zij, leven zes
maanden korter dan een gemid
delde inwoner van Frankrijk, en
elk jaar zijn er in de stad 1400 no
deloze sterfgevallen. Hidalgo haal
de het getal van 1400 uit een ne
gen jaar oud EU-onderzoek naar
de gevolgen van kleine deeltjes.
Daaruit bleek dat in Frankrijk jaar
lijks 42.000 mensen vroegtijdig
sterven door deze vervuiling.
Sommige Parijzenaren beschuldi
gen Hidalgo van politiestaat
methoden. „Moet ik straks een
houtblok onder mijn jas naar bin
nen smokkelen?", vraagt Caroli
ne, die in de Marais woont, en
niet van plan is zich aan het ver
bod te houden.
MAANDAG 15 DECEMBER 2014
JAKARTA - Het dodental door een aardverschuiving op
het Indonesische eiland Java is zaterdag opgelopen naar
zeventien. Reddingswerkers proberen met blote handen
in de modderstroom te zoeken naar 91 vermisten, omdat
in het afgelegen gebied geen graafmachines voorhanden
zijn. De aardverschuiving in de heuvelachtige regio Banjar-
negara werd veroorzaakt door stortregens. Honderden
huizen zijn bedolven onder de modder, evenals grote bos
gebieden en elektriciteitspalen. Vijftien mensen konden
door reddingswerkers worden gered, foto HH
door onze correspondent
Maartje van Hoek
NEW YORK - Een sliert demonstran
ten van langer dan anderhalve kilo
meter wandelde zaterdag door
New York en Washington om de
wereld iets duidelijk te maken. De
verontwaardiging in Amerika over
blanke agenten die zonder vervol
ging zwarte burgers kunnen om
brengen, groeit nog steeds.
door onze correspondent
Cees van Zweeden
PARIJS - Enkele weken voor kerst is
in Parijs een schoorsteenbrand uit
gebroken. Als het aan de burge
meester ligt, worden dit de laatste
feestdagen bij de open haard. Ann
Hidalgo wil vanaf 1 januari het sto
ken van hout in de stad verbieden,
maar heeft daarmee woede en on
begrip geoogst van half Parijs.
