Middelburger Frank Pentury was in 1970 het brein achter
de bezetting van de Indonesische ambassadeurswoning
in Wassenaar. Ter herinnering aan de vorig jaar overleden
Molukse activist stelden zijn broer Jim en drie neven een
boek over hem samen.
ZEELAND 29
In de zomer van 1970 is hij
even wereldnieuws. Franklin
Julius Pentury (2946-2023) uit
Middelburg blijkt de bedenker
en één van de bezetters van de
residentiewoning van de Indo
nesische ambassadeur in Was
senaar. Franklin Julius, Frank of Fran-
ky voor familie en vrienden, is dan 23
jaar en rechtenstudent. Hij heeft zich
binnen de Molukse jongerengemeen-
schap van die tijd ontwikkeld tot de 'fi
losoof, de man die de strijd voor een
onafhankelijke Molukse staat theore
tisch kan onderbouwen. 'Het Molukse
volk zal lijden, maar het zal overwin
nen', is het devies dat hij onder zijn re
volutionaire pamflet schrijft. Frank is
één van de 33 Molukkers die de wo
ning op 31 augustus 1970 bezetten. Bij
die actie komt één agent, die de wo
ning bewaakt, om het leven.
De Middelburgse student krijgt ander
halfjaar gevangenisstraf opgelegd. Na
zijn vrijlating dooft het revolutionaire
vuur snel. Hij gaat in Amsterdam wo
nen, zijn studie maakt hij niet af, hij
vindt geen vaste baan. Aanvankelijk
onderhoudt hij nog wel contacten met
de familie in Zeeland. Maar de latere ja
ren zondert hij zich meer en meer af.
Op 25 juni 2013 krijgt de familie het be
richt: Franklin Julius Pentury is overle
den.
Zijn tien jaar jongere broer Jim Pentu
ry (1956) is op dat moment op Ambon.
Hij is daar actief voor de Stichting Mo-
bilae Maluku Foundation, die zich in
zet voor de oprichting van een voetbal-
school op de Molukken. Jim: „Ik was
in Ambon-stad en kreeg te horen dat
mijn oudste broer was overleden. Dat
heeft me enorm aangegrepen, ja, ik
had het er erg moeilijk mee. Na de uit
vaartdienst en de begrafenis had ik
heel sterk het gevoel: er moet wat ge
beuren, hij mag niet in de anonimiteit
heengaan." In eerste instantie dacht
Jim aan de uitgave van het pamflet,
dat zijn broer in 2970 over de Molukse
vrijheidsstrijd schreef. Maar daarmee
zou vooral het gedachtegoed en niet
de man zelf voor het voetlicht komen.
Daarom nam Jim het initiatief voor
een boek, waarin mensen 'van toen en
nu' hun verhaal over de overleden re
volutionair vertellen. Hij vond zijn
zoon Eldridge (2973) en neven Joram
Lawalata (1979) en Alfaro Pentury
(2987) - mannen van de derde genera
tie Molukkers - bereid om Rudy de
Queljoe, Sam Pormes en andere be
trokkenen te interviewen.
De levensloop van Frank Pentury ziet
er in aanloop naar de Wassenaar-actie
niet opvallend anders uit dan van leef
tijdgenoten. Hij wordt op Sumatra ge
boren, waar zijn vader Thomas Pentu
ry predikant en sergeant is in het
KNIL - het Koninklijk Neder-
landsch-Indisch Leger. In 1951 verhuist
het gezin 'op dienstbevel' naar Neder
land en komt eerst in Koudekerke te
recht, daarna in Aardenburg. Zijn zus
Evi herinnert zich dat Frank op Friese
doorlopers op de sloten rond het
kamp schaatste. In 2959 verhuist het ge
zin naar het kamp Nadorst in Middel
burg. Daar haalt de jonge Pentury zijn
diploma hbs-b. Vader Thomas is trots.
Net voor zijn zoon in 2965 medicijnen
gaat studeren in Utrecht, overlijdt hij.
Frank verwerkt dat verlies in stilte. Na
een jaar Utrecht besluit hij rechten te
gaan studeren in Groningen. In de
weekends blijft hij thuiskomen, waar
zijn acht jongere broers en zussen
hem als een strenge broer ervaren.
Bung Frank noemen ze hem, de bena
ming voor oudere broer in Molukse ge
zinnen. „Hij houdt van regels en disci
pline en hecht aan orde en netheid",
schrijven de samenstellers in hun
boek.
Dat bung Frank revolutionaire ideeën
ontwikkelt over het ideaal van een
Vrije Republiek der Zuid-Molukken
(RMS), wordt nu en dan duidelijk. Jim
herinnert zich dat hij als jongetje een
Amerikaanse vlag op zijn slaapkamer
had gehangen. Die moest hij van zijn
broer verwijderen. In zijn kakikleding
gaat Frank qua uiterlijk steeds meer lij
ken op de Argentijnse revolutionair
Ché Guevara. Jim vertelt in het boek:
„Frank kwam op een gegeven mo
ment in het weekend thuis met een ba
ret op zijn hoofd. Net als Ché Guevara.
Hij gaf me de opdracht een poster van
Guevara tegen het raam te hangen. Ik
vroeg eerst of hij wilde uitleggen wie
Ché Guevara was en heb het vervol
gens gedaan."
Het zijn de jaren dat een grote groep
Molukse jongeren in Nederland radica
liseert. De brandstichting in de Indo
nesische ambassade in Den Haag in
2966 is het begin van een reeks geweld
dadige acties. De bezetting van de In
donesische ambassadeurswoning in
1970, waar Frank Pentury een hoofdrol
speelt, is het tweede hoofdstuk in het
actieverhaal. In 2975 volgt de treinka
ping bij Wijster, in 1977 de treinka
ping bij De Punt en gelijktijdig de gij
zeling van een lagere school in Bovens-
milde. In 2978 is de gijzeling in het pro
vinciehuis van Assen de laatste ge
welddadige actie. Bij vrijwel alle gijze
lingen en kapingen vallen dodelijke
slachtoffers. De acties liggen tot op de
dag van vandaag gevoelig, zoals dit
jaar bleek uit het omstreden rapport
over het militaire optreden bij de
beëindiging van de kaping bij De
Punt.
Dat de naam Frank Pentury promi-
nent in deze geschiedenis van de Mo
lukse radicalisering thuishoort, is voor
de samenstellers van het boek reden
om hem uitdrukkelijk niet als een
'held' neer te zetten. Ze begrijpen dat
dat bij een Nederlands publiek gevoe
lig ligt. Jim werkt op de reproductieka
mer van de Hogeschool Zeeland. Als
hij terugblikt zegt hij: „Ik zie in Frank
vooral de man met de ideeën en revo
lutionaire opvattingen. Hij was zijn
tijd ver vooruit. Zelf streefde hij nooit
naar een heldenstatus. Toen de Rode
Jeugd in Gouda hem ooit vroeg een fo
to van hemzelf te sturen voor een pos
ter, weigerde hij. Ik sta honderd pro
cent achter de actie zoals die toen in
Wassenaar is uitgevoerd. Het is jam
mer dat de ontwikkeling van de linkse
beweging daarna is gestopt."
Zijn zoon Eldridge werkt op de inter
netredactie van de PZC. Die zegt over
zijn oom Frank: „Voor mij is hij een
bijzondere man en een bijzondere
oom. Door dit boek ben ik veel meer
over hem en zijn plaats in de geschie
denis te weten gekomen. Die kennis
wil ik doorgeven aan mijn dochter en
drie zoons. In 2008 was ik met voetbal
club Jong Ambon uitgenodigd in de
ambassadeurswoning in Den Haag. Ik
heb daar toen in de tuin gestaan en
dacht: wat is er toen in het hoofd van
mijn oom omgegaan? Bovendien, met
dit boek laten we zien dat de familie
Pentury behalve met voetbal ook met
dit stukje geschiedenis te maken
heeft."
Neef Joram Lawalata - zijn moeder is
een zus van Jim Pentury - heeft rech
ten gestudeerd. Hij vertelt: „De foto
met de vuist omhoog heb ik als poster
op mijn kamer hangen. Nu weet ik
door het boek de achtergronden. Die
actie maakt deel uit van ons Molukse
verleden. Niet om te verheerlijken,
maar om niet te vergeten. Ik heb in
mijn opvoeding Molukse waarden en
normen meegekregen. Daarom ben ik
meer gesloten dan de meeste Neder
landers, die veel sneller zeggen wat ze
denken. Noem mij maar een geïnte
greerde Molukker, geboren in Neder
land met veel Molukse invloeden."
Jim Pentury heeft het ideaal van een
vrije Molukse Republiek lang gekoes
terd. Dat doet hij nog steeds. „Alleen",
zegt hij, „heb ik mijn koers sinds de
oorlog op Ambon in de jaren 1999 -
2000 verlegd. Moslims stonden toen te
genover christenen. Mijn idee is nu
veel meer dat er over de verwezenlij
king van het ideaal van de RMS op de
Molukken moet worden beslist, en
niet in Nederland. Met de voetbal-
school, waaraan ik in nauwe samen
werking met de KNVB al zes jaar
werk, hoop ik daar aan een betere sa
menleving op Ambon mee te bouwen.
Nelson Mandela zei dat sport gemeen
schappen verwezenlijkt. Daar is mijn
hoop op gevestigd."
DONDERDAG 11 DECEMBER 2014
Eerbetoon aan een
Molukse vrijheidsstrijder
door Jan van Damme
I De samenstellers van het boek over Frank Pentury in het voormalige Molukse
woonoord Koudekerke (vlnr): Joram Lawalata, Alfaro Pentury, Jim Pentury en
Eldridge Pentury. foto Lex de Meester
Franklin Julius Pentury, ter herinnering
1946-2013 - Eigen uitgave, samenstelling
Jim Pentury, Eldridge Pentury, Joram Lawa
lata, Alfaro Pentury; 56 pagina's, via e-mail
te bestellen: boek.fjpentury@gmail.com
