tn
ZEELAND 29
vent en niet zomaar een projectontwikkelaar
met een wild plan. Hij liet met de gemeente
een marktonderzoek uitvoeren. „Ook omdat
de provincie Zeeland dat wilde, want die
moest eerst toestemming geven voordat we
iets konden doen."
Het onderzoek, uitgevoerd door het
bureau Kolprom, pakte redelijk
gunstig uit. Wat tegenstanders in
de wijde omgeving vreesden, ver
lies van veel klanten aan het nieuwe Sasse
winkelcentrum, bleek op los zand gebaseerd.
Ja, Hulst zou wat aan aantrekkingskracht in
boeten, geschat op twee procent. De rest van
Zeeuws-Vlaanderen zou juist van de nieuwe
trekpleister profiteren. En, niet onbelangrijk,
het outletcentrum zou ruim zeshonderd ba
nen opleveren en een economische impuls ge
ven van honderd miljoen gulden (bijna vijftig
miljoen euro).
De onderzoeksresultaten waren veelbelovend,
zelfs zo veelbelovend dat de al bestaande jaloe
zie in de omliggende gemeenten Terneuzen
en Hulst werd aangewakkerd. Hulst kwam
met een eigen project. Terneuzen deed het
voorkomen dat ook te hebben. Goes bleef niet
achter en lanceerde eveneens een plan voor
een factory outlet center.
Het was aan de provincie om als scheidsrech
ter een keuze te maken. Lonink kijkt nu nog
met weerzin terug op wat er gebeurde. Ter
wijl de vorming van een Groot Terneuzen -
met de toenmalige gemeenten Terneuzen, Sas
van Gent en Axel - al in het verschiet lag, be
gon de 'oude' gemeente Terneuzen als geen
ander aan de stoelpoten van de Sasse planma
kers te zagen. Een door het georganiseerde
Zeeuws-Vlaamse midden- en kleinbedrijf aan
gemoedigde lobby deed er nog een schepje bo
venop om het Sasse outletcentrum te torpede
ren. Lonink: „De Zeeuwse ziekte, verdeeld
heid, stak de kop op. Het werd ons niet ge
gund én onder provincieambtenaren heerste
een enorm conservatisme."
Het dagelijks provinciebestuur besloot een ei
gen onderzoek te laten doen, door BRO uit
Vught. De uitkomst was vernietigend. De
komst van een factory outlet center, waar dan
ook in Zeeland, zou de bestaande midden
stand ontwrichten. Het was aan toenmalig ge
deputeerde Gert van Zwieten om op basis
hiervan de trekker over te halen. De provincie
besloot nergens toestemming te geven voor
een outletcenter.
Smit heeft Sas van Gent alweer lang achter
zich gelaten, maar het besluit van de provin
cie, genomen in maart 2000, staat hem nog al
tijd bij. Hij omschrijft het in twee woorden:
„Dom en kortzichtig."
Ten Hoor en Lonink kunnen zich daar hele
maal in vinden. Lonink spreekt van 'bekrom
penheid'. Het gedrag van de provincie en het
hele bestuurlijke klimaat in Zeeland - 'elkaar
niks gunnen' - was voor hem een reden in
200t uit Sas van Gent te vertrekken om burge
meester te worden in Rijssen-Holten. Om ver
volgens in 2003 terug te keren als burgemees-
Dat het factory outlet center afketste
op puur conservatisme, was mede een
reden Zeeland een tijdje te verlaten
ter van Groot Terneuzen. „Het is altijd nog
een open zenuw, hoe met dat outlet center in
Sas is omgegaan."
Hoe anders had Sas van Gent eruit kunnen
zien, als het funshop-dorp er was gekomen. In
Nederland zijn uiteindelijk drie factory outlet
centra verrezen, Batavia Stad in Lelystad (juli
200t), Designer Outlet Roermond in Roer
mond (november 2oor) en Rosada in Roosen
daal (november 2006). Batavia Stad verwacht
dit jaar 2,3 miljoen bezoekers. Rosada scoort
aanzienlijk lager met één miljoen bezoekers,
maar breidt na een moeizame periode weer
uit. Het succesvolst is Outlet Roermond met
vorig jaar 4,7 miljoen bezoekers, een massa
die zelfs het Nederlandse toppretpark De Efte-
ling niet haalt.
Of Sas van Gent succesvol was geworden,
staat in de sterren geschreven. De kans van sla
gen was groot, is Loninks overtuiging. „Het
terrein in Sas van Gent was ideaal voor een
outletcentrum, met net over de grens de Ex-
presweg Antwerpen-Knokke, dus uitstekend
bereikbaar vanuit België, zoals Roermond van
uit Duitsland."
Achteraf maken Lonink en Ten Hoor zich ook
wel verwijten. „We zijn altijd heel open ge
weest over het plan", steekt Ten Hoor de hand
in eigen boezem, „wellicht te open." De vesti
ging van het outlet center in Sas van Gent
was volgens hem 'een unieke kans en die krijg
je maar één keer'. Lonink zegt nog altijd
'zwaar de pest erin te hebben dat de provincie
het project feitelijk nooit inhoudelijk heeft be
oordeeld, maar het domweg niet wilde'. Hij
heeft uit de hele affaire een wijze les getrok
ken. „Als je vernieuwing geen kans geeft, ben
je ten dode opgeschreven."
Wij zijn altijd open geweest
over het plan, achteraf
wellicht zelfs iets te open
MAANDAG 8 DECEMBER 2014
Sas van Cent fataal
Wim ten Hoor (links), oud-voorzit
ter van ondernemersvereniging
Sas'70, en Jan Lonink, burgemees
ter van Sas van Gent van 1998 tot
2001, op het nog altijd bijna maag
delijke terrein van de Centrale Sui
ker Maatschappij (CSM) aan de
zuidkant van Sas van Gent. In
2011 heeft zich er een grote pallet
centrale gevestigd. Dat is ook al
les. „Dat het outletcentrum er niet
mocht komen, is een gemiste
kans." foto Peter Nicolai
Jan Lonink, indertijd burgemeester Sas van Gent
Wim ten Hoor, Sas'70
